Morgunblaðið - 14.05.2000, Blaðsíða 56

56 SUNNUDAGUR 14. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FÓLK í FRÉTTUM
Draumur á Jónsmessunótt sýndur í Þjóðleikhúsinu
Draumavinna
Hjónin Filippía I. Elísdóttir búningahönn-
uður og Vytautas Narbutas leikmynda-
og búningahönnuður hafa vakið verðskuld-
aða athygli undanfarin ár fyrir störf sín,
nú síðast fyrir vinnu sína við Draum á
Jónsmessunótt eftir Shakespeare, í leik-
stjórn Baltasars Kormáks, en sýningin er
fimmtíu ára afmælissýning Þjóðleikhússins.
Arnar Eggert Thoroddsen ræddi við þau
um lífið í leikhúsinu.
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Það bregður fyrir mörgu augnayndinu á Draumnum; rúmlega þriggja
metra háum kjól, púkinn Bokki sést sveifla heljarinnar stálskotti og úr
rjáfri hangir torkennileg háifkúla, fyllt vatni.
ÞÁTTUR umgjarðar og búninga í
sýningunni Draumur á Jónsmessu-
nótt er svo listilega vel af hendi
leystur að um hálfgildings senu-
þjófnað er að ræða. Filippía og
Vytautas, sem er frá Litháen,
kynntust er þau unnu saman að
nýstárlegri uppfærslu Baltasars
Koi-máks á Hamlet í Þjóðleikhús-
inu. Þremenningarnir unnu svo
saman aftur að annarri uppfærslu á
Hamlet í Óðinsvéum í Danmörku,
hvar fræjum fyrir „Drauminn“ var
sáð.
Rúmlega þriggja
metra hár kjóll
Fundur var settur árla morguns
á ágætu kaffíhúsi á Laugaveginum.
Vytautas varð að vísu svolítið
sneyptur er honum var meinuð af-
greiðsla á bjór svona snemmmorg-
uns en tók gleði sína að nýju er
hann fékk franskt mjólkurkaffi í
sárabætur. Allir tálmar voru þar
með á bak og burt og við sukkum
niður í samræður um leikhús, Lit-
háen og ekki síst Drauminn hans
Shakespeares.
Það bregður fyrir mörgu augna-
yndinu í Draumnum; rúmlega
þriggja metra háum kjól, púkinn
Bokki sést sveifla heljarinnar stál-
skotti og úr rjáfri hangir torkenni-
leg hálfkúla, fyllt vatni.
„Hugmyndin að kúlunni hefur að
gera með draumkenni leikritsins,
getur táknað mána, vatnsdropa eða
hvaðeina,“ segir Vytautas."
Filippía útskýrir tilurð skottsins.
„Við notuðum sömu tækni og notuð
var til að búa til kjólagjarðir í gamla
daga. Skottið á að undirstrika það
að Bokki er einhvers konar kvikindi
fremur en maður.“
Undanfarin ár hafa verið anna-
söm hjá skötuhjúunum að sögn Fil-
ippíu. „Er Vytautas starfaði í Lithá-
en var oft mikill handagangur í
öskjunni." „Þar neyddist maður til
að hafna fjölda verkefna því að flór-
an er svo mikil,“ segir hann. „Einn-
ig er það grátbrosleg staðreynd að
ég hef ekki „séð“ ísland síðan ég
kom til Islands. Maður er upptek-
inn við vinnu öllum stundum,“ bætir
hann við og kímir. Filippía segir að í
Litháen ægi saman fjöldanum öll-
um af mismunandi stílum. „Þar
tengjast leikhúsin meira leikstjór-
anum og þeir eru eins mismunandi
og þeir eru margir. Leikhóparnir
ferðast og um allan heim og það er
meira frjálsræði í gangi. Sumar
sýningarnar eru kannski búnar að
ganga í 15 ár.“
Það fer nett í taugarnar á Vyt-
autas hversu stuttur tími gefst til
að undirbúa sum verkefnin.
„Ákveðin verkefni kalla á ákveðið
langan tíma eðlis síns vegna. Það er
ekki hægt að flýta þeim. Persónu-
lega fannst mér undirbúningur fyr-
ir Drauminn vera of knappur en
svona er lífið. Það þarf að vinna eins
vel úr hlutunum og hægt er á þeim
tíma sem manni er úthlutað."
Allt í samræmi
Filippía tiltekur, á öllu almennari
nótum, mun þann sem er á leikhús-
gagnrýni í löndunum tveimur, Is-
landi og Litháen. „í Litháen er
sama sýning dæmd oftar en einu
sinni, það er fylgst með þroska
hennar og þróun. I sama blaði eru
svo birtir þrír, oft fleiri, dómar um
sömu sýningu og oft eru þeir gríð-
arlegir að umfangi."
Filippía og Vytautas hafa borið
með sér ferska vinda inn í íslenskt
leikhús. „En það sem við gerum
Hjónin Filippía I. Elísdóttir, búningahc
og búnin
verður fyrst og síðast að falla að
heildarhugmyndinni sem er á bak
við uppfærsluna,“ áréttar Filippía
og Vytautas bætir við: „Hugmyndin
að leikmyndinni er að sjálfsögðu
mín sköpun en það sem ég geri
verður samt að lúta lögmálum þess
stíls sem viðkomandi uppfærsla er í.
Ef uppfærslan er „hefðbundin"
stoðar lítt að koma inn með ein-
hvern súrrealisma. Leikmynda-
hönnun er aðeins eitt af líffærum
leikhúslíkamans, þetta verður allt
að vera í samræmi."
Yngri og eldri kynslóð leikara eru
leiddar saman á athyglisverðan hátt
í afmælisuppfærslu Draumsins.
„Eg kann vel að meta viðhorfið
gagnvart leikurum hér á landi,“
segir Vytautas. „Sums staðar úti
tíðkast hreinlega að skipta út heilu
kynslóðunum á einu bretti en hér fá
menn að leika til dauðadags ef þeir
kjósa svo og það er að sjálfsögðu já-
kvætt fyrir leikhúsið sem slíkt. Þú
getur ekki hent öllu út og byrjað
stöðugt upp á nýtt. Þú getur ekki
byggt á rústunum einum saman.
Svo er það annað sem vakið hefur
athygli mína hér á landi,“ heldur
Vytautas áfram. „Það virðist al-
gengara í Litháen að fólk innan
leikhúsgeirans samsami sig því sem
það er að gera fullkomlega. Ég veit
til dæmis um leikara sem bjó í leik-
húsi. Það mætti kalla þetta „bó-
hemalíf1 eða eitthvað þess háttar.
Leikhúsin þar eru eins og annað
heimili leikaranna. Þeir lifa þar og
hrærast öllum stundum og eru
órjúfanlegur partur af því. Hér á
landi er leikhúsið meira eins og
vinnustaður. Menn mæta þegar
þeir eiga að mæta og þegar sýning-
um lýkur eru allir farnir heim. Það
er meira eins og leikararnir séu
gestir í leikhúsinu en leikararnir í
Litháen „eru“ bókstaflega leikhús-
ið.“
Filippía og Vytautas hafa öðlast
nokkra reynslu í því að vinna með
erlendum leikurum. Þau fóru t.d. til
Danmerkur og settu þar upp Haml-
et ásamt Baltasar Kormáki eins og
áður hefur komið fram. „Mér finnst
íslenskir leikarar vera miklir at-
vinnumenn í því sem þeir gera,“
segir Vytautas. „Þeir hafa ríka til-
finningu fyrir stíl og skynja vel
hvað þarf að gera í það og það
skiptið. Þeir hefja dauða bókstafi á
loft og holdgera þá, gæða þá lífi og
litum. Ég fann ekki eins mikið fyrir
þessu hjá þeim dönsku.“ Filippía er
sammála. „Við eigum fullt af há-
klassaleikurum hér á landi. Þeir
sem unnu með okkur við Drauminn
voru afar ósérhlífnir og voru
óhræddir við að hella sér í vinnuna
af fullum krafti."
Hugur og hjarta
Vinnutími leikhúsfólks er ekki
sérlega reglulegur. „Við vinnum
Veisluvika
á veitingastöðum Kringlunnar
hefst á morgun
Girnileg tilboð
og kryddaðar
kynningar.
Optð öll kvöld.
Betri kostur • Domino's • Jarlinn • McDonald's • Rikki Chan • Subway
Café bleu • Eldhúsið • Hard Rock • ísbúðin • Kringlukráin

VEITINERJTRfllR
UPPLÝSlNÐRSlMI 5 B B 7 7 B B SKRIF5TDFUSÍMI 5 B B 920