Morgunblaðið - 13.12.2000, Blaðsíða 10

10 MIÐVIKUDAGUR 13. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/ Sverrir
Ráðherra gagnrýndur fyrir íhlutun í mál Landsbanka og Búnaðarbanka
Eng’in trygging fyrir að
ekki komi til uppsagna
Stjórnarandstæðingar gagnrýndu viðskiptaráðherra,
Valgerði Sverrisdóttur, í umræðum utan dagskrár á Al-
þingi í gær fyrir íhlutun í samrunaferli Landsbanka Is-
lands og Búnaðarbanka íslands. Viðskiptaráðherra
ítrekaði á hinn bóginn að í svo viðkvæmum málum yrðu
vinnubrögð að vera öguð og skilvirk. Hefði hún bent for-
manni bankaráðs Búnaðarbankans á það.
Viðskiptaráðherra svaraði því til að
svo virtist sem það hefði verið tilvilj-
unum háð hverjum Búnaðarbankinn
hefði teflt fram sem fulltrúa í samein-
ingarviðræðunum. „í jafn viðkvæm-
um málum og sameiningarmálum
verða vinnubrögð að vera öguð og
skilvirk. Á þetta benti ég formanni
bankaráðs og beindi þeim tilmælum
til hans að einn maður stýrði viðræð-
um á lokasprettinum. Meira hef ég
ekki um þessar viðræður að segja
enda tek ég ekki þátt í þeim og þykir
miður að eðlileg tilmæli mín skyldu
verða tilefni fjölmiðlaumfjöllunar.“
Ráðherra sagði að ekki væri hægt að
veita tryggingu fyrir því að starfsfólki
bankanna yrði ekki sagt upp yrðu
bankamir sameinaðir. „Ekkert fyrir-
tæki getur veitt slíka tryggingu, því
miður. Bankamir sameinaðir eða
hvor í sínu lagi munu ekki geta veitt
tryggingu fyrir störfum."
Að lokum ítrekaði ráðherra að
stefnt væri að framlagningu írum-
varps um sameiningu bankanna fyrir
jól gæfí samkeppnisráð grænt ljós á
sameininguna. I húfi væru gn'ðarlegir
fjárhagslegir hagsmunir ríkisins og
viðskiptalegir hagsmunir bankanna.
Þá væri ekki boðlegt að starfsmenn
bankanna biðu lengur í óvissu. „Bank-
amir em í mikilli samkeppni um hæft
fólk og því meiri óvissa sem ríkir því
líklegra er að bankarnir eigi í erfið-
leikum með að halda í hæft fólk eða
ráða nýtt til starfa. Þetta verða hátt-
virtir þingmen að skilja þótt ég við-
urkenni fúslega að óheppilegt er að
málið ef til þess kemur skuli koma inn
í þingið svona seint,“ sagði hún.
Vinna fyrir kaupinu
í umræðunum sem á eftir komu
átöldu stjómarandstæðingar ráð-
herra fyrir íhlutun í sameiningarferlið
og drógu jafnframt í efa ágæti sam-
einingarinnar. Jóhanna Sigurðardótt-
ir, þingmaður Samfylkingarinnar,
sagði að ótrú markaðarins á samein-
ingunni birtist í mildu verðfalli þess-
ara banka. „Þannig hefur gengi og
markaðsvirði Búnaðarbankans fallið
um 20,5% og Landsbankans um 23%
frá þeim degi sem ríkisstjómin setti
fram tilmæli sín um samrana Búnað-
arbanka og Landsbanka 12. október
og fram til dagsins í dag eða um 11
milljarða króna á sama tíma og mark-
aðsvirði Íslandsbanka-FBA hefur að-
eins minnkað um tæp 10% og úrvals-
vísitala á samatímabili um 10,7%.“
llíiillMiSRP
ALÞINGI
STEINGRÍMUR J. Sigfússon, þing-
maður Vinstrihreyfingarinnar -
græns framboðs, var málshefjandi ut-
andagskrárumræðunnar í gær. „Það
hefur verið stutt stórra atburða á milli
í heimi íslenskra fjármálastofnana
undanfarin ár og nú er nýjasti kaflinn
í þeirri sögu að skrifast með næsta
dramatískum hætti í fjölmiðlum,"
sagði Steingrímur í upphafi máls síns
í utandagskrárumræðu á Alþingi í
gær. Vísaði hann þar til frétta fjöl-
miðla um helgina þar sem fram komu
þau tilmæli ráðherra til formanns
bankaráðs Búnaðarbankans, Pálma
Jónssonar, að einungis einn aðili, Þor-
steinn Þorsteinsson, yfirmaður verð-
bréfasviðs bankans, stýrði sameining-
arviðræðunum fyrir hönd bankans.
„Orðaskipti hæstvirts viðskipta-
ráðherra og formanns bankaráðs
Búnaðarbankans í fjölmiðlum um
helgina sæta vissulega tíðindum. Það
er ekki á hverjum degi sem slíkir
samstarfsaðilar í æðstu stöðum saka
hverjir aðra um klaufaskap og ófag-
leg eða ómarkviss vinnubrögð."
Steingrímur sagði að staða viðskipta-
ráðherra í þessu máli væri vandmeð-
farin. Ráðherra væri ekki aðeins sá
sem færi með eignarhlut ríkisins í
bönkunum heldur jafnframt yfirmað-
ur bankamála sem og yfirmaður Sam-
keppnisstofnunar sem hefði samein-
ingarmálið til umfjöllunar. „Þeim
mun vafasamara... hlýtur að teljast að
hæstvirtur viðskiptaráðherra reyni
að hlutast til um lögbundið hlutverk
bankaráðanna með þeim hætti sem
raunbervitni.“
Steingrímur lagði síðan fram
nokkrar spumingar fyrir ráðherra
sem hún svaraði lið fyrir lið. í fyrsta
lagi spurði Steingrímur ráðherra að
því til hvaða atriða ráðherra hefði ver-
ið að vísa þegar hann talaði um
„klaufaleg vinnubrögð" af hálfu Bún-
aðarbankans í sameiningarviðræðun-
um í samtali við fjölmiðla um helgina.
Sverrir Hermannsson, þingmaður
Frjálslynda flokksins, sagði að ef
valdboði yrði beitt til þess að sameina
bankana tvo þýddi það stjórkostlegt
fjártjón íyrirtækjanna og þar með
skattborgara. „Ef þingmönnum tekst
með setu sinni hér yfir jóladagana að
hindra framgang þessa máls þá vinna
þeir vel fyrir kaupinu sínu.“
Jón Bjamason, þingmaður Vinstri-
hreyfingarinnar - græns framboðs,
sagði út í hött að ætla að keyra fyr-
irhugað fmmvarp í gegnum þing rétt
fyrir jól og flokkssystir hans, Kolbrún
Halldórsdóttir, sagði að það væri eng-
um til framdráttar að vinna þannig að
málinu. Þá ítrekaði Lúðvík Berg-
vinsson, þingmaður Samfylkingarinn-
ar, að miídu skipti að vel væri haldið á
málum enda væri um mikla hagsmuni
og fjármuni að ræða.
Tveir þingmenn Framsóknar-
flokks, þeir Hjálmar Ámason og Jón
Kristjánsson, tóku upp hanskann fyr-
ir ráðherra í þessum umræðum og
sagði sá fyrmefndi að kjami málsins
væri sá að bankavextir á íslandi væm
óeðlileg háir, með þeim hæstu sem
þekktust meðal ríkja OECD. Samein-
ing bankanna væri því m.a. til þess
fallin að lækka vexti. „Bankakerfið á
íslandi er of dýrt. Það er kjarni máls-
ins. Það er þess vegna sem það er vilji
ríkisstjómar að sameina þessa tvo
ríkisbanka." Jón Kristjánsson benti
jafnframt á að það kæmi starfsfólki
bankanna best að eyða allri óvissu um
framtíð bankanna sem fyrst. Því
þyrfti að ganga hiklaust til verks m.a.
þegar kæmi að því að ganga frá lög-
gjöf sem miðaðist að sameiningunni.
Heklaði hveija lykkju
Pétur H. Blöndal, þingmaður Sjálf-
stæðisflokks, lagði m.a. áherslu á sölu
sameinaðra banka sem fyrst. „Ef okk-
ur tekst að selja þennan sameinaða
banka eigum við bara eftir að einka-
væða Landssímann, íbúðalánasjóð og
raforkukerfið. Við allar slíkar hrær-
ingar er mjög mikilvægt að upplýsa
starfsfólk eins fljótt og auðið er til að
eyða óvissu. Einnig er mikilvægt að
ferlið taki stuttan tíma til að ekki
komi upp órói og óvissa. Því miður
tekur sameining opinberra fyrirtækja
af þessari stærð allt of langan tíma.“
I máli Davíðs Oddssonar forsætis-
ráðherra kom m.a. fram að honum
fyndist sem allt þetta mál yxi þing-
mönnum mjög í augum. „Þegar Fjár-
festingarbanki atvinnulífsins og ís-
landsbanki voru sameinaðir gerðist
það á örfáum dögum og hluthafafund-
ir í báðum bönkum samþykktu síðan
málið örfáum dögum síðar. Það óx
ekki þessum aðilum í augum.“ For-
sætisráðherra benti á að þegar þing-
menn þyrftu að taka afstöðu til um-
rædds máls á Alþingi myndu þeir
hafa undfr höndum umfangsmikla
„samrunaskýrslu“ sem bankanir
hefðu unnið að sameiginlega.
Síðan sagði ráðherra: „Háttvirtur
málshefjandi sagði hér áðan að íhlut-
un hæstvirts viðskiptaráðherra væri
undarleg. Þegar Utvegsbanki var
sameinaður öðrum bönkum sat hátt-
virtur þingmaður í ríkisstjóm, ekki
satt. Ég man ekki betur. Ég man ekki
betur en að þáverandi viðskiptaráð-
herra síðar ágætur samstarfsmaður
minn, Jón Sigurðsson, hafi nú heldur
betur skipt sér af, ekki bara saumað
heldur handheklað hveija einustu
lykkju í því máli persónulega. Og
heyrði ég þá ekki þann háttvirta þing-
mann sem þá var ráðherra gera
nokkra einustu athugasemd við þann
málatilbúnað."
í lok umræðunnar svaraði Stein-
grímur J. Sigfússon síðustu athuga-
semd forsætisráðherra á eftirfarandi
hátt. „Ég vil segja það við hina miklu
hannyrðakonu, hæstvirtan forsætis-
ráðherra, að það skýrir nú ekki málin
að grauta saman og bera saman al-
gjörlega ósambærilega hluti.“ Sagði
hann að þá hefði löggjöf og aðstæður
verið með allt öðru móti.
Sinfóníu-
hljómar
á Alþingi
HLJÓÐFÆRALEIKARAR úr
Sinfóníuhljómsveit íslands léku
nokkur Iög í kringlu Alþingis-
hússins sídegis í gær. Sinfóníu-
hljómsveitin skiptir sér upp í
hópa fyrir jólin og fer í sjúkrahús
og á stofnanir. í gær voru leikin
nokkur lög fyrir þingmenn, sem
tóku undir í jólalögunum Nóttin
var sú ágæt ein og Heims um ból.
Alþingi
Dagskrá
ÞINGFUNDUR Alþingis hefst kl.
10.30 í dag. Eftirfarandi mál eru
m.a. á dagskrá að lokinni atkvæða-
greiðslu um ýmis þingmál.
1. Dómtúlkar og skjalaþýðendur.
3. umr.
2. Norðurlandasamningar um al-
þjóðleg einkamálaréttarákvæði.
3. umr.
3. Landmælingar og kortagerð.
2. umr.
4. Skipulags- og byggingarlög,
stjfrv. 2. umr.
5. Umgengni um nytjastofna sjáv-
ar. 2. umr.
6. Málefni aldraðra. 2. umr.
7. Endurgreiðslur vegna kvik-
myndagerðar á íslandi. 2. umr.
8. Lokafjárlög 1998.
l.umr.
9. Staðgreiðsla opinberra gjalda.
1. umr.
10. Hafnaáætlun 2001. Frh.
fyrri umr.
11. Sjóvarnaáætlun 2001.
Frh. fyrri umr.
12. Útlendingar. 1. umr.
13. Atvinnuleysistryggingar. 1.
umr.
14. Tryggingagjald. 1. umr.
Ef leyft, verður.
Síðar í dag verða fyrirspurnir til
ráðherra.
Samgönguráðherra um tvöföldun Reykjanesbrautar
Mun beita sér fyrir því að
verkinu verði flýtt
STURLA Böðvarsson samgöngu-
ráðherra kvaðst í fyrirspumatíma á
Alþingi í gær myndi beita sér fyrir
því að láta athuga síðla næsta ár
hvort hægt verði að hraða tvöföldun
Reykjanesbrautar. „Ég minni á að
það hefur verið tekin ákvörðun um
að tvöfalda Reykjanesbrautina. Á
vegum Vegagerðarinnar er nú unnið
að undirbúningi þess mikilvæga
verkefnis og rík áhersla lögð á að
hraða þeirri vinnu. Vinnan gengur út
á umhverfismat og annan undirbún-
ing. Geri ég ráð fyrir að þeim und-
irbúningi ljúki síðla næsta ár. Þá
verður fyrsti áfangi verksins boðinn
út... Það er vissulega vilji minn til
þess að skoða þegar búið er að bjóða
út verkið, þennan fyrsta áfanga,
hvort megi hraða verkinu umfram
það sem vegaáætlun gerir ráð fyrir.
Um það er þó ekki hægt að fullyrða á
þessu stigi,“ sagði ráðherra. Hjálm-
ar Amason, þingmaður Framsókn-
arflokksins á Suðurlandi, sem borið
hafði upp fyrirspurnina til ráðherra
um tvöföldun Reykjanesbrautarinn-
ar, fagnaði því að ráðherra kvaðst
myndi beita sér fyrir því að verkinu
yrði hraðað. Sagði Hjálmar að tvö-
földun Reykjanesbrautarinnar
myndi lækka slysastuðul brautar-
innar um tugi prósenta.