Skírnir - 01.01.1900, Blaðsíða 30

30
Búa-þftttur.
til að hefna. Þann dag hðfu þeir árás kl. 3 að morgni, og höfðu fyrir
heróp: „Hefnd fyrir Majuba-hæðina!“ Lið Cronjes var þá matarlaust,
hungrað og úrvinda af svefnleysi, þreytu og ðlofti; en er fram á morg-
nninn kom, var alt lið Cronje’s þrotið að skotfærum; þeir gátu ekki
hleypt af byssu Iengur; höfðu ekkert til þess. Þá var öll vörn sjálf-
þrotin, og Cronje gafst upp. Yðru þá enn 4660 á lífi af Búum. „Verið
velkominn!“ sagði Roberts hershöfðingi, er hann heilsaði Cronje; „mér er
ánægja og heiður að heiisa svo hraustum manni“. Það mátti hann og
vel segja. — Á Bretlandi varð ðstöðvandi fagnaður lýðsins yfir því, að
nú væri hefnt fyrir Majuba Hill. En hvernig hefnt? Bretar höfðu verið
8 um hvern Búa; Bretar með nægtir vista og stðrskotaliðs, Búar vopn-
lausir og matlausir, og vörðust þð í 12 daga. Það var ekki mikið til að
vera brððugur af.
En þetta var inn eini og fyrsti verulegi sigur, sem Bretar höfðu
unnið í öllu þessu stríði. En svo kom annar skamt á eftir. Buller hafði
reynt í þriðja og fjórða sinn að komast til Ladysmith, tii að frelsa lið
það, er þar var inni lukt og White var hershöfðingi yfir. En þetta
mistðkst enn sem fyrri og varð hann að hörfa aftur yflr Tugela-fljót í
hvorttveggja skifti. En hann gerði fimtu tilraunina enn, og tðkst nú
loks betur. Þð varð hann að berjast fyrst við Búa látlaust tölf daga í
röð; gat hann hrakið þá nokkuð undan með hverjum degi. Daginn eftir
að Cronje gafst upp, eður 28. Febr., gat hann látið Dundonald lávarð
komast inn i Ladysmith með 200 riddara. í Ladysmith hafði White
haft 12000 hermenn, en 600 af þeim vðru nú fallnir og jafn-margir
særðir. Ailur umsUursher Búa hafði aldrei frá ársbyrjun farið fram úr
7000 manns. Buller sótti þá með 40,000 liðs í tvennu Iagi; sóttu 30,000
að þeim öðrum megin, en 10,000 hinum megin. Þegar Búar sáu sitt
óvænna, rufu þeir umsátina og héldu burt her sínum og komu undan
með sér öllum herbúnaði sínum, nema einni fallbyssu skemdri.
Bretar höfðu nú loks sýnt og sannað það, að þeir gátu stökt Búum
undan sér, þegar þeir vðru 6 um hvern einn, og unnið sigur á þeim,
þegar þeir vöru 8 vel vopnaðir um 1 hungraðan og vopnlausan.
Cronje og lið hans, sem til fanga var tekið með honum, var sent
suður til Cape Town og þaðan síðan suður í haf til St. Helena, eyjarinn-
ar, sem Napóleon mikli var geymdur á. Þar mega þeir bíða ðfriðarloka.
Roberts hershöfðingi átti enn nokkrar orrustur við Búa lið á ýmsum
stöðum og hafði nú oftast betur, enda lið margfalt við þá. Siðast hélt