Skírnir - 01.01.1908, Síða 72

72
Upptök mannkynsins.
hvern, sem mannkynið heflr eignast til að misskilja? Var
reynt að styðja að þvi eftir mætti, að þetta sjaldgæfa ljós
gæti iýst mannkyninu fram á nýjar brautir? Fjarri fór
því. íhugunarvert er þetta, sem nú skal sagt frá. Cuvier
birti á ári hverju skýrslu um liið helzta, sem komið hafði
út í dýrafræði. Ekkert sem ritað var í þeim efnum gat
komist í neinn samjöfnuð við rit Lamarcks. En yfir þeim
hafði Cuvier vandlega þagað í árskýrslum sínum. En
afleiðing þessa var sú, að jafnvel ekki Goethe, sem eins
og kunnugt er einnig var mikill náttúrufræðingur, vissi af
Lamarck. En þó var enginn sá maður uppi, er jafnmikið
hefði getað kent Goethe. Var Goethe að leita í sömu átt
og Lamarck, þó að ekki væri hann náttúruspekingur til
jafns við snillinginn frakkneska.
Slíkir menn eru salt jarðar, en samt hefir það verið
talinn lítill skaði, þó að þeirra yrðu smá not hjá því sem
mátt hefði verða. Engin eyðslusemi er eins háskaleg og
sú, að eyða nýjum hugsunum og hnekkja þeim, sem þær
geta hugsað. En þó heflr þetta verið gert öldum saman
af hinu mesta kappi, og er jafnvel að nokkru leyti gert
enn. Hugsum oss, að mannkyninu hefði notast að öllum
snillingsefnum, sem því hafa fæðst. Sennilega værum vér
þá komnir þangað sem niðjar nútímans verða ekki fyr en
eftir nokkur þúsund ár. Og svo mörg illviðrablikan sem
er að sjá í framtíðaráttina, þá er þó ekki óliklegt, að
munurinn verði eins mikill og í eyðimörkinni hjá Júðun-
um forðum og svo landinu sem flaut í mjólk og hunangi
— og svo blóði frumbyggjanna meðan Gyðingar með guðs
hjálp voru að brjóta það undir sig. En þó falla engir
blóðlækir um framtíðarlandið; ekki einu sinni sauða og
nautablóði verður þar úthelt.
XVII.
Ekkert virðist jafn vel fallið til að forða við mann-
hatri, en að efla trú á framtíð mannkvnsins, eins og að-
hugleiða fortíð þess. Hversu miklu hægra veitir að sætta
sig við alla þá fásinnu, er »veraldarsagan« (og æfisagæ