Skírnir - 01.01.1910, Blaðsíða 30

30
Siðspeki Epiktets.
stað: »Hvernig getur það verið, að goðin, sera hafa komið
öllum hlutum svo dásamlega fyrir og af svo mikilli gæzku
mönnunum til handa, skuli hafa vanrækt þetta eina at-
riði, að hinir góðu menn, þeir sem eru vertriega dygða-
ríkir og þegar í þessu lífi hafa lifað í nokkurs konar sam-
félagi við guð, — að þeir skuli ekki fá að vakna til lífs-
ins aftur eftir andlátið, heldur vera sloknaðir út af til fulls?«
— Og við þenna kveinstaf bætir liann svo á öðrum stað
þessum örvæntingarorðum: — »Séu engir guðir til eða
taki þeir engan þátt í kjörum manna, hvað hirði eg þá
um að lifa í heimi, þar sem enginn guð og engin forsjón
er til«. — Svo likir hann loks lífinu við þessa blóðugu
leika, er fóru fram á rómversku leiksviðunum, þar sem
hver drap annan eða varð rándýrum að bráð. Þá er eins
og hryllingur fari um hann og hann lýkur máli sínu með
þe8sum orðum: — »Þetta er þá refsidómur sá, sem kveð-
inn er upp yfir lífinu. — Og hversu lengi á hann að
standa? — Æ, hraða þér, dauði, svo að eg að síðustu þurfi
ekki að óttast, að eg fái ekki að gleyma sjálfum mér«.
Þetta eru þá síðustu orð Stóukenningarinnar: að fá
að deyja, mega hvílast nf þessurn hryllingsleik, sem lífið
þá var orðið. En — hvað var þá orðið af Heraklesar-
hetjunum og hvernig stóð á því, að Stóumenn skyldu
leggja svo fljótt árar í bát?
Lífsskoðun hverrar kynslóðar sprettur að miklu leyti
af lifsreynslu hennar, en auðvitað líka af þvi, hversu
langt hún er komin á veg þekkingar eða trúar. Lífs-
reynsla sú, er lá að baki Stóukenningunni, hefir verið
fremur bitur og sár og heimsskoðun þeirra gat ekki bætt
úr henni. Menn þeir, er voru höfundar Stóukenningar-
innar, vissu það eitt um lífið, eins og því þá var lifað, að
það var fult af misrétti, mótlæti og spillingu, og því
sögðu þeir, að menn yrðu að hervæðast brynju rólyndis,
speki og dygða gegn öllum þessum hörmungum. En á
hinn bóginn héldu þeir því fram, að heimslífið alt væri