Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1983, Page 16

20
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Jónsson mér frá tóftum sem hann hefði fyrst komið auga á fyrir 6—8
árum. Hann er fæddur í Hrífunesi og foreldrar hans bjuggu þar á undan
honum. Hann þekkir þar landið allt eins og hendurnar á sér. Hann furð-
aði sig því mjög á að hvorki hann né neinn annar úr fjölskyldunni
skyldi fyrr hafa tekið eftir þessum minjum. Ástæðan var vitanlega sú
að veggir tóftanna voru mjög útflattir og skáru sig að gróðurfari alls
ekki frá umhverfinu. Bæði af því og lögun tóftanna réð Árni að minj-
arnar hlytu að vera mjög gamlar. Ég skoðaði minjarnar strax 28. sept.
og aftur 4. okt., mældi þær svona nokkurnveginn og gerði meðfylgj-
andi yfirborðsteikningu.
Staðháttum má lýsa þannig: Austan við Bæjargilið, sem er fyrir
austan Hrífunesbæinn, rís áberandi og brattur hóll, Lambhúshóll kallað-
ur. Austur frá honum er atlíðandi brekka, en ekki brött, vaxin grasi og
lyngi og smáhrísi hér og hvar, gróðurfar sem algengt er hér um slóðir.
Þarna heitir Langarof og má komast þannig að orði að tóftirnar séu
nyrst á Langarofi, á að giska um 500-600 m fyrir austan austari Hrífu-
nesbæinn, þann sem byggður var fyrst á þessum stað 1938. Ekki er
ofsögum sagt af því að veggir tóftanna séu mjög útflattir og því hægð-
arleikur að ganga yfir þær án þess að taka eftir þeim. Aftur á móti for-
klárast þær fyrir augum manns þegar einu sinni er búið að beina sjónum
að þeim, bæði hin aflanga tóft og hringurinn stóri. Ekki er unnt að
mæla tóftirnar nákvæmlega, þar sem veggir renna út í umhverfi sitt.
Aflanga tóftin er um 15 m löng út á miðja veggi og um 6 m breið um
miðju, en mjókkar greinilega til beggja enda, er sem sagt sporöskju-
löguð, snýr A-V. Dyr hafa verið á suðurhlið, að því er virtist nær vest-
urenda, en óskýrt er það. Kringlótta tóftin, eða hringurinn, er frá 9 og
upp í ríflega 10 m í þvermál, einnig mælt nokkurnveginn á miðja veggi,
sýnist í fljótu bragði nær reglulega kringlóttur, dyr sjást ekki með vissu.
Þessi tóft er norðvestur af vesturgafli aflöngu tóftarinnar og aðeins um
9 m milli þeirra.
Engar fleiri tóftir eru sýnilegar þarna í kring, þótt jafnan beri að hafa
í huga hina miklu jarðvegsmyndun, sem þó er hvergi nærri eins hröð
þarna upp frá eins og niðri við kumlateiginn. En þess ber að minnast
að á áðurnefndum Lambhúshól var nokkurnveginn kringlótt tóft,
miklu minni en hringurinn í Langarofi. Árni í Hrífunesi segir að þau
systkin hafi furðað sig á að tóft skyldi vera þarna uppi á hólnum, en
eftir að hann fann Langarofstóftirnar þótti honum því líkast sem Lamb-
húshólstóftin hefði tilheyrt þeim. Veggir þeirrar tóftar voru máðir út
við jarðabótavinnu, en trúlegt að neðri lög hennar, t.d. gólf, sé þar enn
undir sverði.