Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1996, Blaðsíða 93

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1996, Blaðsíða 93
KLJÁSTEINAVEFSTAÐIR 97 miðöldum og reyndar enginn sem hægt hefur verið að tímasetja eldri en frá fyrri hluta 18. aldar. Að vísu hafa iðulega fundist kljásteinar við forn- leifauppgröft hér á landi, og einnig hafa fundist leifar vefjarskeiða og heill hræll, en ekki hafa verið grafnir upp hlutar úr vefstaðnum sjálfum.5 Er það raunar engin furða, því að timbur var verðmætt og var til skamms tíma notað aftur og aftur. Dæmi um þetta eru tjórir rifir úr vefstöðum sem fjallað verður um hér á eftir og voru notaðir sem raftar og girðingar- staurar áður en þeim var bjargað og komið á söfn á árunum 1963-1978.6 Það vakti því óskipta athygli mína þegar fréttir bárust af því sumarið 1992 að þó nokkrir vefstaðarhlutar hefðu fundist, ekki aðeins það ár, heldur einnig 1990 og 1991, í áður óþekktu norrænu bæjarstæði frá miðöldum á Nipaatsoq sléttu suðaustur af Nuuk á vesturströnd Græn- lands, í Vestribyggð sem talin er hafa lagst í eyði á seinni hluta 14. aldar. Bær þessi hlaut minjanúmerið 64 V 2—III—555, en hefur jafnframt verið nefndur „Bærinn undir sandinum," þar eð hann var hulinn þykku lagi af sandi uns jökulsá fór að brjóta framan af rústum hans.7 Samkvæmt þeim upplýsingum sem fyrir lágu snemma árs 1993 þegar frumgerð þessarar greinar var samin,8 höfðu fundist þar alls sex vefstaðarhlutar, þrír þeirra í vistarveru sem aldursgreind var til tímabilsins eftir 1200-1250.9 Af þess- um sex eru tveir skertir rifir og einn heill, og er annar skerti rifurinn lausafundur frá 1990,10 en hinir tveir voru grafnir upp 1992. Þá fannst hluti, að líkindum úr hlein, út af fyrir sig 1990, og hluti úr skilfjöl, að ég tel vera, 1991, en hluti úr annarri skilfjöl fannst í uppgreftinum 1992 (2. mynd). Hér á eftir verður fjallað um þá hluta úr íslenskum vefstöðum sem enn eru varðveittir, gerð þeirra lýst í fáum dráttum og í stuttu máli gerður samanburður á þeim og þessum fundum úr „Bænum undir sandinum." III Vefstaðir í Þjóðminjasafni. I Þjóðminjasafni Islands eru til sýnis tveir ís- lenskir vefstaðir, en vefstaður er íslenskt heiti þessa tækis." Vefstaðirnir tveir eru að nokkru upprunalegir. Annar var settur upp árið 1900 og aft- ur 1914 eða skömmu áður til að vefa einskeftu. Þeir hlutar vefstaðarins sem eru upprunalegir eru hleinarnar tvær (Þjms. 908b), að því undan- skildu að aukið var neðan við þær viðaukum í bæði skiptin, lengri þó í seinna skiptið, þegar vefstaðurinn var settur upp í sýningunni;12 ennfrem- ur eru rifurinn (Þjms. 855) og annar lokuþollurinn (Þjms. 908f) upp- runalegir. Þessir hlutir, aðrir en rifurinn, og annar rifur (Þjms. 908a) eru úr vefstað sem safnið keypti 1872 af Bjarna Pálssyni, bónda á Hnappa-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.