Heimskringla - 09.01.1908, Blaðsíða 4

Winnipeg, 9. jan. 1908.
BEIISEKINQLA
H EIMSKRINGLA
Published every Thursday by
The Heimskringla News & Fnblisliine Co.
Verö blaOsins I Canada og Handar
92.00 nm áriö (fyrir fram borgao).
Sent tii islaDds $2.10 (fyrir fram
borgaöaf kaiipeodum blaOsins hér)$1.50.
B. L. BALDWINSON,
Editor & Manaflrer
Office:
729 Sherbrooke Street, Winnipeg
P.O BOX 11«. ’Phone 3S12.
Geta þeir nokkuð
gert ?
í descrnbsrblaSi “Vínlands” cr
Jöng ritgerð til athugunar þeirri
spurningu : Hver áhrif Vestur-
4-sIendmgar geti haft á þjóS sína
og fööurland. Alyktan höfundarins
viröist vera sú, aö Vestur-Islend-
-ingar geti ekki orðiö fööurlandi
sínu Islandi ntína aÖ sára litlu
Höi. Höfundurinn heldur því fram,
aö saga annara þjóöa sýni, aö
■vasturfarar þeirra hafi lítdl áhrif
haít á ættlönd sín, þrátt fyrdr þaö
að áhrif amoríkanskrar mcnnmgar
»éu nú auðsæ oröin í flestum lönd-
um Norðurálfunnar. En þau áhrif
telur hann hafa oröiö eölilega af-
leiðingu af samgöngum og við-
skiftum þjóöanfta. Hann segir enn-
■fremur, að heiinfluttum vesturför-
um sé sjaldan f-agnaö setn spá-
mönnum á sínu forna ættlandi, og
að þeir eigi þar öörum fremur erf-
itt meö að kenna þjóð sinni og
koma nýmælunum á framfæri hjá
henni.
Ekki fáu-m vér séð, að þessar
staðhæfingar “Víttlands”, að þvi
er ísland og ísL-nzka vesturfara
snertir hafi viö nokkur söguleg
rök aö styðjast. þaö skal aö vísu
■fústoga játaö, að heimfluttum
Vestur-íslendingum hefir ekki á
liðnum árum verið fagnað sem
.spámönnum á ættjöröinni, enda
haia íæstir þeirra, er heim hafa
flutt, verið svo spámannl.ga vaxn-
ír, að þjóðin hafi haft nokkrá á-
staeöu til þess, að lita á þá eða
iipp til þeirra sem mentalegra eöa
verkifræðilegra lærifeðra. En Ivitt
má eigi heldur af 'íslandi draga,
að það hefir veitt sæmdarvdðtöknr
þcim fáu íslendingum, heimflutt-
uni frá Aniieríku, sem sýnt hafa að
þeár vóru færir um, að vaita þjóð-
itttti aukna þekkingu í nokkurri
|xnrri grein, er henni hefir mátt að
gagtti koma.
Dæmi :
1) Kristittn Jónsson fluttist fyr
ír mörgum árum frá Akureyri
vestur tiil Nova Scotia og dvaldi
þar um slóðir um nokkurra ára
skeíð, og nam vegagerð og önnur
verkkig fræði. Fluttist siðan heim
aftur til íslands, eins og góðmn
þjóðarsyni og ættjarðarvini sómdi
>— og seittist að á Akureyri. þar
én-nlificldi hann hina nýju vagagerð-
ar aðlerð, sem hann halöi numið
vestra, og gaf þannig hitin fyrsta
vísir til nútíma vegageröar þar
la-ndi. Kristinn var falið á fwndur
að hafa yfirumsjón með vegalagn-
iiigu yfir VTaðlaheiði, og sá vegur
v-ar svo snildarlega gerður, að ekki
haföi annar slíkur sést á íslandi.
Honuin voru goldin hærri verka-
laun, en áður haföi þekst á land-
tnu fyrir algenga \rerkamenn, og
mun það hafa verið gert í verð-
I.iunaskyni fyrir sérþekkingu hans
í þessari afar-þarflegu starfsgrein.
■Sú þekking, ssm< ísland hefir á nú-
t:ma vegagerð er því L-ngin beint
frá Vestur-íslendingi.
2) J»eir ísak sál. Jónsson og
Jóhannes Nordal fluttu báðir heim
aftur eítx'r nokknrrra ára dvöl hér
vestra, og innlsiiddu byggingu is-
húsa á íslandi, — Isak aö norðan
og austan, en Jóhannes að sunn-
an. Uygging íshúsa þar var algvr-
k-ga óþekt, en hagnaðurinn af
]»oirrd þekkingu, sem þéssir tveir
mwn færðu þjóö sinni héðan að
vestan, er nú af öllum viðurkend-
ur að vera svo mikill, að hann
verður naumast metiinn til fjár. í
í.shúsunum má sumarlangt geyma
éskemdar allar þær vörnr, sem
anuars væru undir skemdum og
eyöik-ggingu í fárra daga sumar-
hita, — svo sem egg, smjör, kjöt-
meti allskyns, fisk o. fl., aö ótöldu
því gagni, sem útve-gsbændur hafa
af því, að geta geymt beitu ó-
skiemda í slíkum húsum yfir langa
tíma að sumrinu, og geta fyrir
þaö eftt notið góðs afla i mörg-
um tilfellum, þar sem annars ekki
væri bjargar von úr sjó. íshúsin
með þeim hagnaði sem þehn fylgir
hefir ísland fengiö frá Vestur-
IslencTingum.
3) Steifán B. Jónssou miin mega
teljast sá maöur, sem innleitt hef-
ir rjómaskilvindtir á Islandi og átt
mikinn þátt í, að örfa þjóöina til
stofnunar rjómabúa og nútíma
smjörgerðar, sem reynst hefir ís-
lendingum að svo miklu gagni og
komið svo góðu orði á íslenzka
smjörið á brezkum markaði, að
það er viðurkent að ganga næst
dönsku simjöri að gæðum, og selst
fyrir hæsta verð, sem fáanlegt er
á brezka markaðinum. Vér hyggj-
um, að í-sland hafi L-ngið nútíma
mjólkurbúa og smjörgerðar þekk-
ingu sína fyrir áhrif Vcstur-Í slend-
ings.
4) þó ekki sé hægt að svo
stöddu, aö benda með nafni á
mann þann, sem fyrst kom straum
ferju hugmyndinni inu í íslendinga
á Fróni, þá er það áreiðanlegt, að
svo mikið var búið að rita um
þær og nytsemi Jxiirra hér í landi
og svo nákvænilega voru ýrnsir
Vestur-íslendingar búnir að lýsa
þeini í bréfuin til ættingja siuna
og vina á íslandi á 20 ára tima-
bilinu áður en þær voru viðteknar
á íslandi, að ekki er ósennilegt að
ætla, að þær séu til íslands komn-
ar sem bein afleiðing af áhrifum
Vest u r-t slendinga.
5) Lítill efi er heldur á því, að
atvinnufrelsið á íslandi í sinni nú-
veæandi ófullkomnu mynd, á al-
gerlega rót að rekja til þeirra á-
hrifa, sem vestur-íslenzk blöð og
bréf á 25 ára tímabili hafa haft á
meövitund islenzku þjóÖarinnar.
Af þessum ábrifum teljum vér
vafalaust að sú löggjöf sé sprottin
sem leysti vistarbandið á íslandi
fyrir 12 árum. Enginn maður á
Ísíandi hefir heldur ritaö ákveönar
til þess aö hlynna aö þessu máli,
og til þess enn frekar að leysa at-
vinnufjötrana, lieldur enn Jón rit-
stjóri Ólafsson, sem vér teljmn
Vestur-íslending.
ísland hefir því fengiö atvinnu-
frelsis hugmyndinga frá áhrifum
Vestur-íslendinga.
6) Búnaðarskóla hugmyndina
færði 'forfi í Ólafsdal inn í í-sland,
eftir að hann hafði ferðast til
Ameríku og dvaliö hér um hríÖ,
og þó að orð háfi á því kikið, að
hann fengi sinn fyrsta búnaðar-
skólastvrk meira til þess aö hverfa
frá vesturferöar hugsun sinni, beld
tir en af trú þáverandi stjórnar á
nytsemi fyrirtækisins, — þá má ó-
hætit fullyrða, að íslendingar hafi
Lngið búnaðarskóla hugmyndina
fyrir þau áhrif, sem Torfi varð
fyrir nneðan hann dvaldi hér fyrir
vestan.
Vitanlega eru búnaðarskólamál
landsins ennþá í bcrnsku, ]yar stím
landið á ekki ennþá eitt einasta
fyrirmyndarbú, sem því nafni megi
heita. En ekki er ólíkkgt, að nú-
verandi stjórn þar, með dugnaði
sínurn og fyrirhyggjukgri fram-
takssomi, láti það verða eitt af
störfum sfnum í nálægri framtíð,
að stofna voldugt fyrirmyndarbú
fyrir alt íslaud.
7) Landssjóður hefir veitt Jóni
ritstjóra Ólafssyni styrk til þess-
að semja íslenzk-ísknzka orðíibók,
og er það bæði þarft verk og Jón
einna færastur allra landsinanna
til þess, að kysa ]>að starf vel af
hendi. En hver gotur sagt, að
þeitta spor í framfaraát'tina eigi
ekki rót sína aö rekja til Vestur-
ískndinga ? Heimskringla flutti
tvær greinar nm það mál fyrir fá-
11111 árum, þar sem sýttt var fram
á þörfitta á slíkri bók. þar var
bent á, aö ísland væri cf til vill
hiö eina af mentalöndum heimsins,
sem enga oröahók æbti yfir þjó'ö-
tungu sína. Og í öðru lagi var
bent á, að ef ískndiugar á Fróni
vildu nokkuð á sig leggja til þess,
að hlynn-a aö viðhaldi íslenzkrar
tungu fyrir v-estan haf, þá geröu
þeir það bezt með því, að semja
slíka orðabók, setn svo yrði ódýri
aö hver maöur gæti keypt hana.
það viröist ekki ósennilegt, aö
þassar gneinar, sem fluzt hafa meö
blaðinu út um alt ísland, kunni
aö hafa dregiö athygli rnanna að
þörfinni á þessu máli og myndaö
umræður matma á mieöal um það
Og sé svo, að þessi tilgáta sé
rétt, þá fá íslendingar oröabók
fyrir vestur-ísknzk áhrif.
8) Líkkgart efar enginn það,
sem til þekkir, að launahækkun
vinnukvenna á íslandi, sem geng-
in var í gildi áður en vistarbauds-
jleysingin var lögkidd, h-afi átt rót
I sína að rekja til vestur-íslenzkra
! áhrifa
ingu mætti vænta. En það er eins
og aö berja höföi við harðan stiein
það er svo lítil “Ambition” í
fkistum vorum ungu mönnum, að
þaö hálfa er nóg, og meira en
það. Samt eigum vér hér ýmsa
menn, sem verða mættu ættjörö-
inni að miklu liði og góðu, væru
þeir þangaö komnir með áhfild
þau öll, sem þeir liafa hér á valdi
sínu. Skulum vér tilnefna þessa :
1) Hjörtur þórðarson í Chicago.
Tvímælalaust mesti rafmagnsfræö-
ingur íslenzkur, seiri ujrpi liefif ver
iö, og með þeim beztu, sem þetta
land á. Sá maöur mundi vafa-
laust geta unniö íslandi stórmikið
gagn, væri hann þangað kominn.
2) þorstieinn Borgfjörð í Winni-
peg. Mesti stór-mannvirkjafræð-
ingur, er vér vitum af islenzkum.
um
og útflutnmgi kvenna úr Hann hefir um U1ldanfarin 2 ár
ilandinu, af því þær vissu, aö byggja öflugar stálbrýr
kaupgjaldið hér vestra var marg- j fytjr Can. Pac. járnbrautaríélagið,
falt inieira en þær áttu kost á aö yfir SUmar stærstu elfur canadiska
| njó'ta á ættlancli sínu. j Norðvesturlandsins, og er oss sagt
aö ein þeirra kosti félagiö um eina
milíón krónur. þorsteann er korn-
ungur tttaður, og gæti því Island
notiö hans m» langan aldur, ef
hann væri þangað kominn. Hann
hefir einnig staðið fyrir byggingu
sumra hinna tttestu stórbygginga í
Winnipeg borg.
3) Stefán Guttormsson og Janus
Jónsson. Báðir læröir landmæl-
ingamenn, og báðir kornungir og
Ýmiskgt fk-ira mætti tilnefna og
kiöa rök að þvi, að vestur-ísknzk
áhrif hafi nú þegar orðið rót ým-
issra framfara á íslandi. Og þó
svo verði látið heita, að alt þetta
sé helber heilaspuni Ileimskriiiglu,
og að framfarir þær, scm orðið
hafa á íslandi á síðari árum, hafi
stafaö af áhrifum anuara þjóð-
flokka, þá sarnt er enginn kominn
til að sýna, að þau álirif og sú
aukna þekking, sem nú er aö iniestu hæfileikg menn. þeir æbtu
ryðja sír braut á Isl., ckki eigi rót J að geta oröiö íslandi að liði, ef
sína í aineríkanskri menningu. J þehn byðist þar nægikgt starfs-
Margir ískndingar fá þekkingu 1 svið.
sína í Noregi og Daninörku, en I . ........ . ,
: 4) Ver eigum her fjolda Isknd-
hvier gietur sagt, aö sú þckking í .
| h / lendinga, sem geta ge-ngt ollum
1 þeim atriðuiri, sem aö fra-man eru ', . ... „ ..
I þeim storfum, sem að jarnbrauta-
I talin, seu ekki þangaö flutt vestan , ,., „ „ ..., , .
„ „ I byggingum luta, að meiðtoldu þvi,
J um haf. 't“-x — 1----■*•--------1
anle-gt, að Ameríka er mesta upp-
fundningaland í heimi, og að bér
I er lébtast að ryðja öllum slíkum !
nýungum braut. Enda er nú svo j
T>að er livort sem er vit-1 „ ... „ ,,
|að stjorna gufuvelum. Ennþa hef-
•X A mnt-íl/n --- «•••>»
J ir ísland slikra manna enga þörf.
En miennirnir eru hér til og gætu
gengt þeim störfum á íslandi, ef
... „ . . . , ... . , . , þörf gerðist. — Hér stsndur þvi
kotniö, að yinsir íorkoliar isknzku ,
, . „ ekki a monuum til aö hjalpa Is-
•þjoðarinnar erti farmr aö sannfær-
ast á því, að það mundi verða
landi og þjóö til mikilla hagsbóta,
að get-a í framtíÖinni átt meiri
mök viö Vestur-íslendiniga, en ver-
ið heíir að undanförnu.
“Vínland” játar, aö Vestur-
landi, heldur stendur á íslandi til
að hjálp>a sjálfu sér, svo það hafi
slíkra manna nokkur not.
5) Ilve marga málmíræðiiiga og
praktiska námagraftarmenn vér
eigum hér, er oss ekki kunnugt.
En það eitt er víst, aö þeir skifta
ískndingar mundu helzt geta lagt tugum, og hafa sumir ]xurra unn-
ið að 'þeim störfuin miestan alclur
sinn. Ekki er óseunilegt, að slíkir
mienn gætu orðið íslandi að liði,
og vér staðhæfum, að )ef þeir tækju sig til að leíta og
verklega þekkingu og vinnubrögð
til þjóðmcnningar Islettdinga. Vér
höfumi sýnt, að þeir hafa þegar
gert það,
þeir geti — ef þeir vilja það
gert ennþá meira í þá átt í fram-
tíðinni. Og vér segjuni ennfremur,
aö vaxandi verkleg þekking og
hagfeld vinnubragða framkvæmd £
þeirrar þekkingar sé eitt af öflug-
ustu grundvallar atriðuin sannrar
þjóðmiegunar.
Eftir að eins 30 ára dvöl hér
viestra, er tæpkga við því að bú-
ast, að “skríllinn”, sem skáldin og
þjóðskörungar fvrri ára töldu að
einir hefðu flutt til Vesturheims,
grafa heima.
6) Ilraðskeyta selidara eigum
vér og hér, nokkra, senx jafnt
gætu unnið austan hafs sem vest-
an, ef verkahringur væri nokkur
fyrir þá á æbtjörðinni.
7) Vestur-íslendingar eiga xnarga
menn í nákga öllum iðngreinum,
ttema hinni svonefndu mannvirkja-
fræði, og mú þó vera, að eibthvað
sé til af 'þeim líka, þcVtt ekki sé
oss aðrir persónulega kunnir en
]>eir, sem taldir eru hér að fram-
geti kent stofnþjóð sinni vísindi og |an. ískndingar eru svo dneifðir út
fagrar listir. Vestur-lslendingar
h-afa liaft við öðru að snúast síð-
an þeir komu til þossa lands, en
um alt þetta land, að enginn veit
neibt með vissu utn það, að hverju
þeir starfa, eða hverri verklegri
að kggja stund á þessar fræði- , Jx-kkingu einstöku þeirra kunna að
greinar. þess má þvi ckkr vænta, j hafa náð. En sennilegt virðist aö
að þrítugir Véstur-I-slendingar geti ætla að meðal þeirra einræningja
í þeixn greinum orðið kennarar
þúsutid og þrjátíu ára Austur-
Islettdinga. IC11 eftir 15 til 20 ár
hér frá, ætti þetta hæglega að
geta oröið. þvi að engan efa drög-
uttt vér á það, að framfarir Is-
knditrga hér vestra verði á kom-
andi áratugum, hvort hsldur er í
verklegum fræðum, vísindum eða
listum, tnargfult hraðskreyðari
heldur enn Austur-Iskndinga, —
nema því að eins að þjóöin fari að
dæmi Japana og sendi árkga úr-
valsmenn út tim öll heimsins lönd,
til ]>ess að læra alt það, er koma
mtegi þjóðinni að notum að námi
mannanna loknu.
Annars skal það játað, að Vest-
ur-ískndingar eru ekki nándar
nærri eins langt komnir í verk-
fræðilegri þekkingu, eins og þeir
a-ttu að vera, ef ]>eir hefðu lagt
nokkra alvarlega stund á, að afla
sér þeirrar þekkingar. Um þetta
hefir Heimskringla þráfaldkga tal-
að og sýnt fram á nytsemii og
séu til ýmsir nnenn, sem kent geta
þjóð sinni eitthvað nytsamt, ef
þeir væru horfnir til götnlu átt-
haganna.
Bankafræðinga, verzlunar fræð-
inga, dráttlistarmenn og smiði
allskonar eigum vér hér vestra,
sem hver í sínum verkahring
mundu gerast hinir uppbyggileg-
ustu borgarar föðurlandsins væru
þeir þangað komnir.
I öllu því praktitka, setti einu
þjóðfélagi 111 á að gagni verða,
teljum vér að Vestur-íslendingar
gætu — ef þeir vildu — orðið ætt-
jörðu sinni til ómetanlegs hagnað-
ar. það mundi sýnt, er stór hópur
öttulla Vestur-íslendinga flytti
beim og settust allir að í sfimu
J sveit, þar sem þeir hefðu svigrúm
til að koma verkkgri þekkingu
sinni í frantkvæmd, að stt sveit
mundi brátt verða fagurt sýnis-
hom ameríkanskrar menningar og
þeirra lieillaríku áhrifa, sem vest-
urflutningamir hafa haft á þá
framtíðarhagnað og gróðavon j menn, scjn hér hafa dvalið lang-
fólks vors hér, scnt af þeirri þekk- vistum.
'I stjórnfræði standa Vestnr-
ískndingar að likindutn á mjög
svipuðu þekkingarstigi og þeir
heinta, og má því ætla, að þeir
tækju þann þátt í þjóðmúlum þar,
sem “Vínland” getur til : ýmdst
að fylla núverandi flokka eða þá
að ntynda nýja, — enda væri þá
fullviel að verið, því vér sjáum
ekki, hvaö þjóðmálamenn í lönd-
um hennsins gera eð'a geta gert
annað, en að fylgja viðteknum
eða 'berjast fyrir nýjum.
Enginn má, eins og drepið hefir
verið á hér að framan, búast við,
að Vestur-Iskndingar bæti mikið
við bókmentir föðurlandsins að
svo stöddu. þó veröur því tæpast
tt&itað, að þeir hafi í blöðum og
bókum á sl. 20 árum framkitt svo
vænan vísir, að tvísýnt cr, að aðr-
ir þjóðflokkar hafi betur gert eða
meira á frumbýlingstímiabili sínu,
hér í landi, og mieð tilliti til þess,
að þeir, sem að heiman hafa flutt,
hafa íttesttttegnis verið lítt mentað
alþýðufólk.
Annars virðist oss enginn efi á
því leika, að Vestur-íslendingar
geti orðið ættlandi sínu að stór-
mdklu liði, ef þá skortir eigi vilj-
atm til ]>ess. Kn ekki þorum vér
að vona, að aðrir þeirra flytji héð-
an búferlum heim aftur en ]>eir,
sem hafa þaö á meðvitund sinni,
að þeir hafa ekki frá miklu að
hverfa héðan, — og þá er hætt við
að áhrif þeirra á ættjörðina verði
ekki stórvægikg fyrst tim sinn.
þótt undarlegt mcgi virðast, þá
dnegur Heimsknngla talsverðan
talsverðan efa á það, að vestur-
ísknzki bændaflokkurinn gæti feng-
ið orkað því, að bæta niikdð um
búnaðarliáttu á Íslandi, þótt þeir
flyttu þangað heim. Ástæðan fyrir
þessari skoðxn er sú, að svo afar-
mikill mnnur er á landskostuin
hér og hedma, búnaðar aðferðin
svo gersamlega ólík, að þar keitnst
enginn sam'anburður að. Sá bóndi,
þess vegna, setn þekkir hér alla
búnaðarliá'ttu og hefir viðéigandi
verkfæri til þess, að reka með bú-
skapinn hér, getur reynst alls ó-
hæfcir til ]>ess að otja við fslorizka
búnaðar örðugkika. Jarðvegurinn
hér vestra er svo gersamkga ólík-
ur því, sent nokkurstaðar þekkist
á íslandi, að maður setn hér hefir
fulla þtkkingu á jarðrækt, gæti að
mjög litlu leyti stuðst við þá þekk
ingu til þess að yrkja íslenzkan ak
ttr. 3Iiklu teldurn vér likkgra, að
norskir eða skozkir búfræðingar
gætu ha£t íslenzka jarðvegsins full
not heldur en vestur-íslenzkir bænd
ur, þvf að jarðvegurinn í Noregi
og á Skotlandi er líkari ísLenzka
jarðveginum heldur en sá hérlendi.
Annars cr trúlegt, að nokkur
reynd fáist í þesstt efni innan fárra
ára, því að af “ísafold” má ráða,
að Frónsbúum sé uú full alvara á
því, að kotna á .stöðtigum ferðum
milli íslands og Canada beina leið
og viðskiftum við V'estur-ísknd-
inga. Að þvi fengnu ntú vænta
þess, að þjóðbræðurnir hedni'Sæki
hvorir aðra og læri livorir af öðr-
um. þegar sá dagur upprennur,
efum vér ekki að það komi í ljós,
að Vestur-íslendingar verði ætt-
landi sínu að miklu liði.
-----—4------
Samdnittur Austur- og Vest-
ur-íslendinoa.
(Kftir ''íinfolii"]
II.
(Síðari kafli).
Gagnið að þeiin væri ómetan-
kgt.
Fyrst kipt burtu þeim hinum
nær ókkifa þröskulcli, sem vostan-
ttuenn eigi yfir að stiga, cr komast
vilja heitn hingað.
Nú er svo um búið, að leiðin
vestur er allgreið og furðu-ódýr,
fyrir þá, er vestur ílytja sig bú-
ferlum eða vistferlum. Allir leggj-
ast a eitt, stjórnendur ríkjatttia
vestan hafs og flutningafélögin
miklu, að laða menn þangað, til
að byggja landið og vinna þar, tn
gera að því skapi örðugt fyrir, að
hverfa heitn til átthaganna. það
er þrefalt eða fjórfalt dýrara og
lað því skapi vafningasamt.
Með beinum skipaíorðum milli
íslands og Canada (Quebec eða.
Motrtreal) tnundi ferðin jafndýr
báðar kiðir og jafnfljót, ekki
lengri en nú gerist milli Reykjavík-
ur og Khafnar, sem íslendingum
cr tíðfarnast. Tíðar milliferðir og
reglulegar, t. d. einu sinni á mán-
uði meiri hluta árs, tnundu gera.
mönnunii jafnhagkvæma alla tímct
árs til austurfarar, eftir þEIRRA
hentugkikum, — eftir því einkan-
lega, hvenær þeir hefðu losað sig
viö eágur sínar vestra, er fara ætl-
uðu alfariö, í stað þass að þurfa
að sæta nærri tiltekinni ferð á af-
ntörkuðum tíma. það tnundi vita-
skuld jafnframt greiða fyrir vestur-
förunt heldur en hitt. En það er
tóm heimska, að láta sig neinu
skifta. F'yrir þeim er greitt og
mun verða greitt nógsamlega
hvort eð er. Knda ættum vér að
vera upp úr því vaxnir, að vilja
kggja nokkurt haft á jafn-frumleg
mannréittdndi og farfrelsi er og
vistfrel^j.
þá væri og ekki minna varið f
fyrir oss þá hina mörgu, sem hugs
um eigi til vistferla vestnr utn haf,
að eiga jafnhægt með að skreppa
þangað kynnisför eins og nú til
Danmerkur, — kynnisför til landa
þar og kynnisför á fund þarkndra
tnanna og að skoða Vesturhcim,
eitithvað af honum, kynnast með-
hægu móti beimstnenningarlífinu
þar og öllum framförunutn. Mundi
j vera minna í það varið,, en að>
skoða þebta gamla brot af heiinin-
! uin, þennan gamla afkyma, sewt
. ttc-fni'St Danmörk, cða aðalkga
þattn litla blett af henni, sem heit-
ir Kaupmunnahöfn ? —
Iíða gerum ráð fyrir, að heldur
færi úr Jtesstt vaxandi en þverr-
attdi sú fýsn ungra manna, að
bregða sér ut yfir pollinn nokkur
tnissiri til að afla sér einhverrar
mientunar, einkum verklegrar, og
hvería síðan beim aftur til þess að
vinua ættjöröinni gagn, veröa
| Itenni nýtari menn eftir en áður,
: mundi þá Atweríka vera síður til
J þeirra hluta fallin en Noregur eða
! Dnninörlc, Atneríka“ tfiéð'*sínr..'
urntul af skólum og m-entas'tofnun-
utn, hagfeldum verklegum menta-
stofnunum', þar sent er þar á ofan
alsiða, að námstnienn vinni á sumr
ntii fyrir skólavistinni á vetrum ?■.
]>á eru ótalin verzlunarviðskift-
in, setn hægt er að hafa milli Ame
ríku og íslands með vissum ferð-
uin.
Vér þörfnumst vestan að fóður-
kornsbirgða, hvteditis og haframjöls,
og ]>ar næst trjáviðar. þottæ
mtindum vér fá alt ódýrara þann
vcg, betna kdð og millimanna-
laust, og trjáviðinn hectri miklu ett.
hinn norska. Loks alls konar
vinnuvélar.
þar 4 móti getuni vér látið afla
vora ull, unna og óunna, og alla.
þá síld, er vér getum aflað hér.
Bez-ti nmrkaðurinn fyrir það livort
tveggja vestra. Enn fretnur mundi
vel verkaður harðfiskur seljast
prýðisvel meðal landa í Ameríku,
alt frafli undir 150 kr. skpd., að
kunnugra sögn.
U111 eina þessara vörutegunda,
fóðurkornið (maís o.fl.), veltur á
svo miklu, að nógu ódýrar byrgð-
ir af því fyrir alt landið mundi
konva búpeningsrækt hér á landi í
hinn tttiesba blóma og gera búpen-
ing vorn fulltrygga edgn, hvernig
■sam áraði ; en ótrygð þeirrar eign-
ar hefir staðið efnahag landsbúa
fyrir þrifutn frantar llestu öðru.
Kn eru l>einar samgöngur klcif1'
ar ?
]>ær stytita vanaleið héðan til
Oanada hútt upp í helming. Vana-
kdðin e.r fj-rst til Englands og
þaðan til Canada (Qtt'ebec). Sú
sjóleið hvorttveggi samanlögð
mtm vera um 990 vikur sjávar, en
tná'lli Reykjavíkur og Quebec tæp-
ar 500 vikur. þar við bætist þetta,
að akifta Um skip á Knglandi,
oftast með töluvcrðum flutningi
eða £erð á landi.
Sjókiðin til Ameríku liéðan
beint, t. d. vestur í Fagureyjar-
stind, milli Nýfundnalands og Lab-
rador, ntú ltieita alveg jafnlöng sjó-