Lögberg - 21.02.1918, Blaðsíða 3

LÖGBEHG, FIMTUDAGIN N 21. FEBRÚAR 1918
3
Dœtur Oakburns
lávarðar.
Eftir MRS. HENRY WOOD.
Fyrsti kafli.
VIII. KAPÍTULI.
Freistandi agn.
Fyrir framan eitt af húsunum í Fortland Place
var mikið skrölt og hávaði af vögnum, og þar eð
dymar aftur og aftur voru opnaðar fyrir gestina,
streymdi birtan frá mörgu ljósunum, hljóðfæra-
söngurinn og ilmurinn af blómaröðinni í stiga-
ganginum' á móti hinm fögru verum, sem eins
glaðar og sumarfuglar flögruðu inn. Jarlinn af
Oakbum og lafði Jana Chesney höfðu kvöld-
samsæti.
pað fyrsta og seinast á þessum skemtana
árstíma, og þó gat maður naumast sagt á “þessum
skemtana tíma”, af því að hann var þegar liðinn.
Samkvæmt venjunni hafði hann um þetta leyti
átt að vera endaður; því ágústmánuður var byrj-
aður, og margir voru flúnir af stað til svaJari
plássa, geispandi af hitanum og rykinu í hinum
þéttbygða höfuðstað; en parlamentið hafði byrjað
seint og stóð enn yfir.
Jana hafði bent jarlinum á nauðsynina á því
(þannig komst hún að orði), að þau hóldu slíkt
samsæti. Hún hafði fengið heimboð frá fáeinum
aðalsfjölskyldum og jarlinn sömuleiðis, og hún á-
leit að þau yrði að endurgjalda það. fEn um slíkt
skeytti lávarður Oakbum ekki — og Jana ekki
heldur í rauninni — og hann mælti á móti því.
pangað til á síðasta augnablikinu, þegar þrír
fjórðu hlutar af heldra fólkinu voru famir úr
London, kom jarlinn flatt upp á Jönu einn morg-
uninn með því að segja henni, að hún gæti nú hald-
ið heimboð, svo þau yrðu þá á endanum laus
við það.
pau voru orðin dálítið rólegri með tilliti tii
Clarice. Allar mögulegar fyrirspumir, sem jari-
gat hugsað sér, voru gerðar til að finna hana, og
lögreglan var einnig fengin til aðstoðar. Á hve’j-
um dpgi og á hverri stundu kom hin gamía gi’eifa-
ekkja Oakbum til að spyrja, hvort hún vær: fund-
in, og gerði jarlinn næstum hálfbrjálaðan. Hún
kendi honum um alt saman; hún sagði honum að
hver annar faðir mundi heldur hafa lokað hana
inni eins og brjálaða manneskju, en að leyfa henni
að vera fjarverandi án þess að vita hvar him væri,
og ,íana fékk nægilegar ásakanir að sínu leyti, af
því að hún hafði álitið að Clarice héldi til í nánd
við Hyde Park, þegar það kom íljós að hún var
íarin þaðan fyrir ári síðan.
En þó voru þau róiegri eða reyndu að vera
það. Meðan eftirleit þeirra stóð yfir, sem gerð
var í allar hugsanlegar áttir, komust þau eftir því
að ein af umboðsskrifstofunum fyrir kvennkenn-
ara, hafði fyrir tveim mánuðum síðan útvegað
einhverri ungfrú Beauchamp vist. Hún hafði tek-
ið að sér kennarastörf hjá enskri fjölskyldu er
sezt hafði að í Canada. Stúlkunni var lýst svo, að
hún væri ung, fríð og viðfeldin í viðmóti, og hún
hafði sagt umboðsmanninum, að hún ætti enga
ættingja á Englandi, sem hún gæti eitað ráða til
í tilliti til hreyfinga sinna; pað virtist fremur
sennilegt, að þetta væri Clarice. Jarlinn af Oak-
bum, fljótfær eins og hann var, áleit það alveg á-
reiðanlegt, og Jana vonaði það.
Nú varð um stud dálítil hvíld í æsing þeirra.
Ekki að eins Jana, en einnig þeir, sem rannsóknir
gerðu fyrir lávarð Oakburn, skrifuðu þessari ung-
frú Beauchamp — þessari ímynduðu Clarice; þau
voru nú fremur róleg meðan þau væntu svars, og
þau gátu aftur farið að hugsa um annað. pað var
á meðan þessi hvíld stóð yfir, að lávarður Oak-
bum sagði Jönu, að hún gæti haldið samsæti.
Og það fór fram þetta kvöld. Herbergin voru,
þegar maður athugar það, að þetta vaí í ágúst,
alveg full, og Jana gerði alt hvað hún gat á sinn
rólega hátt, að skemta gestum sínum, jafnframt
og hún óskaði þess, að samsætið væri afstaðið.
Klædd í fallegan hvítan kjól og með sveig af
hvítum blómum um hrokkna hárið sitt, nægilegur
sorgarbúningur fyrir bam, stóð Lucy Ohesney með
blikandi augum og blóðrjóðar kinnar. pað var
máské ekki hyggilegt af Jönu að láta Lucy taka
þátt í þessu félagslífi; sumir af þeim sem til stað-
ar vom, hefðu fundið að því við hana, ef þeir hefðu
, þorað það; en Jönu, sem þekti fremur lítið til tízk-
unnar, hafði alls ekki komið til hugar að banna
henni að taka þátt í samsætinu; eitt af herbergj-
unum var búið út fyrir dans, og Lucy, sem var
fögur og indisleg stúlka, hafði hingað til fengið
nóga dansmenn, þrátt fyrir æsku sína. Hún hafði
dansað hvem einasta dans, og nú stóð hún og hall-
aði sér að veggnum til að kasta mæðinni. “Líttu
að eins á þetta bam. Hvemig geta menn fengið
sig til að leyfa því að dansa þannig?”
Jana heyrði orðin og sneri sér við til þess, að
sjá við hvaða bam v^eri átt. Lucy, ekkert annað
bam var til staðar. Jana gekk til hennar.
“pú dansar of mikið, Lucy. Mig undrar að
Ungfrú Lethwait gætir þín ekki. Hvar er hún?”
“ó, þökk fyrir, Jana; en það þarf ekki að gæta
mín”, svaraði bamið, sem geislaði beinlínis af
sannarlegri ánægju. “Eg hefi aldrei verið eins
glöð á æfi minni og eg er nú”.
“En þú getur dansað of mikið. Hvar er ung-
frú Lethwait?”
“Pað er langt síðan eg sá hana. Eg held hún
sé hjá pabba í reykingastofunni hans”.
“Hjá pabba í reykingarstofunni hans?” end-
urtók Jana.
“Já» eg sá liana þar; við höfum dansað þrjá
dansa síðan. Hún var að fylla pípuna hans”.
“Lucy”.
pað er satt, Jana. Pabbi var að nöldra; hann
sagði að það væri regluleg skömm að því, að hann
gæti ekki reykt pípuna sína af því að húsið væri
fult af fólki, og ungfrú Lethwait sagði: ‘pér
skuluð reykja hana, kæri lávarður Oakbum, og
eg skal sjá um að dymar séu lokaðar”, svo tók
hún af sér glófana og fór að fylla pípuna hans; en
eg fór burt”. 1 /
Jana varð þungbúin á svip. “Fórst þú þang-
að inn ásamt ungfrú Lethwait?”
“Nei, eg var að hlaupa til og frá, og hljóp frá
einu herbergi til annars, og svo hljóp eg þangað
inn og heyrði þau tala. Jana! Jana! tefðu nú
ekki fyrir mér. Nú á að byrja nýjan dans, og mér
er boðið að dansa hann”.
Herbergið, sem kallað var reykingastofa lá-
varðar Oakbums, var lítill kiefi við endann á gang-
inum. pað var alls ekki merkilegt, hvorki að því
er stærð snerti né annað; en Jana hafði álitið að
þetta kvöld mætti nota það fyrir aðgönguherb-irgi.
Inni í því stóð kenslukonan ungfrú Lethwait; hún
var tíguleg að útliti. Hún hafði þennan mark-
verða föla hörundslit á andlitinu, sem er svo hreinn
blikandi augu, indælt, gljáandi, hrafnsvart hár; en
hreinskilnin í andlitsdráttum hennar — sem vana-
lega var opin og faislaus — var þetta kvöld hulin
skugga. Hún var klædd hvilum, flegnun, spari-
kjól með rauðum bryddingum á öllum jöorum. sem
hjálpuðu til að leiða í ljós hvíta hálsinn hennar,
fallegu herðamar og þriflegu handleggina. Hún
hafði aldrei litið jafn vel út; í rauninni var engin
persóna í samkomusalnum, sem gat jafnast við
hana. Hún leit út eins og hún væri sköpuð til að
bera greifakórunu — og vera kann að hún hafi
sjálf hugsað um það.
Máske hefir annar hugsað um það líka. Ann-
ar, sem gat hugsað um það með meiri áhrifum
heldur en ungfrú Lethwait gat — jarlinn af Oak-
burn. Hinn gamli ruddalegi sjómaður stóð fast
við hlið hennar og horfi á hana með mikilli aðdáun
Hann var ekki farin að lítilsvirða fallegar stúlkur,
þó hann væri að byrja sextugasta árið. Hann var
búinnað reykja úr pípunni sinni, og var ánægður
yfir því, og ungfrú Lethwait hafði gætt dyranna,
svo enginn kæmi inn að trufla hann.
Var ungfrú Lethwait að leggja gildru fyrir
hinn ógætna mann ? Hafði hún alt af verið að því
síðan hún kom í þetta hús? petta var spurning,
sem hún gat aldrei svarað fullnægjandi. Hún
hafði raunar alt af horft á þetta agn, húr hugsdði
alt af um það; en hún var heiðarleg að eðlisfari:
að gera sér ómak með að hæna lávarð Oakbum að
sér, það var það sem hún hingað til hafði álitið
sig ómögulega til. Hefði hún séð annan gera sig
sekan um slíka framkomu, þá hefði hún fyrirlitið
þann seka gersamlega. Og þó — var hún ekki að
vinna að þessu þetta kvöld? pað er raunar satt,
hún tældi hann hvorki með orðum né augnatilliti;
en hún stóð þar kyr, vitandi að hann horfði á sig
með aðdáun. Hún var kyr í herberginu hjá hon-
um, enda þótt hún vissi að hún hefði þar ekkert
að gera, og fann jafnframt að það var ekki heið-
arlegt gagnvart lafði Jönu að vera þar; hún áleit
eðlilega að hún væri hjá gestunum og gætti að
Lucy; hún hafði tekið að sér að bæta úr þrá hans
eftir að geta reykt úr einni pípu; hún hafði fylt
pípuna fyrir hann og var kyr inni í tóbaksreykn-
um meðan hann reykti. Síðar á æfinni gat ung-
frú Lethwait aldrei sættað samvizku sína við
hegðan sína þetta kvöld.
“Dáist þér að þessum hávaða og gauragangi ?”
spurði jarlinn alt í einu. •
“Nei, lávarður Oakbum. Hann villir mér
sjónir og sviftir mig andar drættinum. En eg er
heldur ekki vön honum”.
“pað veit Júpíter, að eg vildi heldur ganga
hringinn í kringum norðurheimsskautið í ofsa-
roki en hlusta á hann. Eg sagði Jönu að það mundi
gera okkur heymarlaus fyrir öllum bendingum að
hafa þennan hóp hér; en hún hélt áfram að nöldra
um samkvæmislegar skyldur. Eg er viss um að
félagslífið má kafna mín vegna fyrir skort á þeim
kröfum, sem það þykist eiga hjá mér”.
“Bezta félagslífið og skemtanin er hjá okkar
eigin arinn — fyrir þá af oss, sem eiga arinn til
að skemta sér við”, svaraði ungfrú Lethwait.
“Hann eigum við öll”, sagði jarlinn.
“ó, úei, lávarður Oakbum, ekki allir. Eg er
ekki svo heppin að eiga neinn arinn, og verð máske
aldrei svo heppin. En eg má samt ekki öfunda þá
■ sem eiga hann”.
Hún stóð beint undir gasljósahjálminum svo
hin skæra birta féll á hana; hún stóð teinrétt,
lyfti höfðinu hátt upp, en horfði til jarðar, svo að
dukku augnahárin hvíldu full af tárum á kinnum
hennar. Hún hélt á fimmblómagrein í hendinni,
sem klædd var hvítum glófa, og fingur hennar
voru með hægð að tæta í sundur blómin, ögn
fyrir ögn.
“Og hvers vegna skylduð þér ekki eignast ar-
inn eða heimili?” spurði lávarður Oakbum vin-
gjarnlega, um leið og hann gætti nákvæmlega að
»hverju einasta tári, hverri einustu hreyfingu
fingranna. pað var björt elding, sem kom í ljós
bak við dökku augnalokin.
Hún hló, sem svar; það var háðslegur hlátur,
sem bar vott um sárar innri tilfinningar.
“pér getið eins vel spurt mig um það, lávarð-
ur, hvers vegna ein stúlka er drotning Englands
og önnur — hin ógæfusama, sem situr og saumar
fimtán stundir af hverjum sólarhring'í lélegu loft-
herbergi, og eyðir þannig hugarnó sinni og æfi-
stundum. Kjörum okkar er ójafnt skift í þessum
heimi, og við verðum að taka þau eins og þau bera
oss að höndum. Stundum kemur mér til hugar —
veit ekki hvort sú hugsun er rétt — að því erfiðari
sem kjör okkar eru í þessum heimi, því betri muni
þau verða í hinum ókunna”.
“Yfirburðum og auð er misjafnt skift, það er
áreiðanlegt”, sagði jarlinn, um leið og hann hugs-
aði um sína liðnu æfi, þegar hann kvaldist af fá-
tækt og vandræðum.
“pað er þeim. það er þeim”, svaraði hún
beiskjulega. “Og það lakasta er, að maður er svo
fast bundinn við sín kjör, að maður getur ekki
losnað við þau. Eins og vesalings fugl, sem er
lokaður inni í búri sínu, lemur málmnetið hvíldar-
lauist með vængjum sínum til þess, að reyna að
losast úr fangelsinu, þannig þreytum við sálir
okkar með inum sífeldu tilraunum til að losast við
þrælkunina, sem forlögin hafa neytt okkur út í.
Eg var ekki sköpuð til að eyða æfi minni, sem per-
sóna, er ávalt væri öðrum háð; á hverri stundu
dagsins finn eg að eg var það ekki. Eg finn að
geðslag mitt, hugur minn, andlegir hæfileikar mín-
ir voru skapaðir til æðri starfa; samt sem áður eru
þetta kjörin sem mér hlotnast, og eg verð að láta
mér líka þau”.
“Viljið þér taka þátt í mínum kjörum?”
spurði jarlinn.
Kvennkennarinn leit upp og horfði fast og
rannsakandi augum á hans, eins og hún hefði grun
um að orðin væru töluð í spaugi til að stríða sér.
Lávarðurinn gekk nær og lagði hendi sína á öxl
hennar.
Eg er fimtíu og níu ára gamall sjómaður,
ungfrú Lethwait; en eg hefi enn þá dálítið af æsk-
unnar f jöri í mér. Eg hefi aldrei veikst alla æfina
af öðru en fótagigt, og ef þér viljið vera greifa-
inna af Oakbum og eiga arinn og heimili með mér,
þá skal eg sjá um yður”.
petta er í rauninni mjög einkennileg aðferð
til að flytja bónorð. Hjónabandi og fótagigt var
blandað saman ruglingslega. Jarlinn var nú satt
að segja enginn hirðmaður; hann kunni hvorki að
smjaðra né hræsna, en talaði blátt áfram það sem
honum datt í hug.
“Nú, hvað segið þér þá?” sagði hann, áður en
hún gat fengið tíma til að svara.
Hún lyfti hendi hans blíðlega af öxl sinni og
leit á hann tárvotu augunum sínum. Tár hennar
voru eins hreinskilin og orð jarlsins; þau komu í
ljós af geðshræringu — máske af þakklæti líka.
“Eg er yður innilega þakklát, lávarður Oak-
bum; en þetta getur ekki látið sig gera”.
“Hvers vegna ekki?” spurði jarlinn.
“Eg — eg — það mundi ekki verða viðfeldið
fyrir dætur yðar, lávarður.. pær mundu aldrei
geta litið á mig, sem konu yðar”.
“Um hvað eruð þér að tala?” hrópaði jarlinn
reiður, sem aldrei gat þolað mótsögn af neinum,
hver sem hann svo var. “Dætur mínar; hvað
kemur þeim þetta við ? Eg er ekki maður þeirra,
þær munu sjálfar eignast mann”.
“Eg er ung, yngri en lafði Jana”, sagði hún og
fölnaði. “Lávarður Oakburn, ef þér gerið mig að
konu yðar, gæti það ollað ósamlyndis milli yðar
og allra dætranna, einkum milli yðar og lafði Jönu.
Eg veit að það mundi verða þannig”.
“pað veit Júpiter, að telpumar mínar skulu
ekki hindra áform mín”, hrópaði lávarðurinn æst-
ur. “Mér þætti gaman að sjá þær revna það.
Laura hefir sjálf fengið sér heimili, Olarice flæk-
ist um heimiiín, enginn veit hvar, Lucy er bam,
og að því er Jönu snertir, haldið þér að hún hafi
ekki vanalegt mannvit?”'
Ungfrú Lethwait svaraði ekki. Hún virtist
vera að stöðva skjálftann á vörum sínum.
“Eg skal segja yður, ungfrú Lethwait. Sama
daginn og eg fékk nafnbótina, ákvað eg að eg
skyldi gifta mig; það er skylda mín að gera það.
Næsti erfinginn er fjarskyldur ættingi, og hann
hefir lifað í Nova Scotia eða einhverstaðar erlend-
is, síðan ann var ungur drengur. pað væri skemti-
legt að fá slíkan spjátrung fyrir eftirmann. Hver
og einn,"*sem hefir ofurlitla þekkingu á aftursegl-
um sínum, hlyti að vita að eg vildi gifta mig aftur
og þér, góða mín, hafið yndislegan vöxt; meira
þarf eg ekki að sjá, og mér geðjast vel að yður, og
það er nóg. Viljið þér verða lafði Oakbum?”
Ungfrú Lethwait skalf mikið; öll sú geðs-
hræring, sem til var í henni gerði vart við sig. í
henni bjöggu góðir og elskuverðir eiginleikar, og
henni líkaði ekki að verða orsök til þess, að kveikja
óvináttu á milli jarlsins og bama hans. Á sama
augnabliki stóð það glögt fyrir hugskotssjónum
hennar, að þetta að verða greifainna af Oakbum,
var máske það eina tækifæri sem henni stóð til
boða í lífinu. peir eru fáir, ef annars það er nokk-
ur, sem standast slíkar freistingar.
Fyrir indæla smámuni hefir margur kven-
maður selt sálu sína; hve miklu fremur þá hendi
sína og hjarta; en þetta, sem lávarðurinn bauð
ungfrú Lethwait, voru ekki neinir smámunir.
Ætlaði hún að grípa þetta freistandi agn.
Eif ungfrú Lethwait hefði nú getað veitt mót-
stöðu, þá hefði hún verið meira en kvennmaður.
Oakburn lávarður beið þolinmóður eftir svari
hennar — þolinmóðari en búast mátti við af
honum.
“Ef þér viljið að eg verði konan yðar, lávarð-
ur, látum það þá verða þannig”, sagði hún, og var-
ir hennar skulfu þegar hún lét undan freisting-
unni. “Eg vil reyna að vera yður góð og trygg
eiginkona”.
“pað er þá afgert”, sagði jarlinn blátt áfram
með vanalegum viðskifabrag fremur, en með kurt-
eisi. En hann lagði hendi sína á öxl hennar aftur
og laut niður til að kyssa hana.
Á þessu augnabliki stóð einhver í dyrunum
og horfði á þau undrandi, en blóðið í æðum hennar
eauð af geðshræringu. pað var lafði Jana Ches-
ney. Hún var komin til að líta eftir kvennkenn-
aranum samkvæmt þeirri fregn er Lucy færði
henni. Að nokkurt alvarlegt áform fylgdi kossin-
um, grunaði Jönu alls ekki. Henni hafði aldrei til
hugar komið að faðir sinn mundi vilja gifta sig
aftur. í hollustu hennar og ást á föður sínum
var engin sprunga, sem slík ímyndun gat komist í
gegnum. Hún starði á þau; en hún hélt að eins að
hann hefði látið tæla sig til hlægilegrar heimsku,
sem ekki væri einu sinni mögulegt að afsaka hjá
ungum manni, þegar maður athugaði stöðu ung-
frú Lethwait á heimilinu, og því síður hjá lávarði
Oakbum. Og kvennkennarinn, sem dvaldi hjá
honum í herberginu, stóð róleg og tók á móti
kossinum. pað er ekki mögulegt að lýsa þeirri
háðslegu fyrirlitningu, sem Jana Chesney varpaði
á hana í þessu augnabliki.
Of hreinskilin og of göfug að eðlisfari, of
mikið af sönnum kvennmanni til þess að vilja
koma þeim á óvart, dró Jana sig hávaðalaust í hlé;
en hreyfingin á flauelis dyrablæjunni vakti athygli
jarlsins. Hurðin fyrir þessu herbergi var úr þunn-
um borðum og mátti ýta fram og aftur — ungfrú
Lethwait hafði ýtt hurðinni aftur, þegar jarlinn
var búinn að reykja úr pípu sinni — með fallandi
hárauðum blæjum fyrir framan.
Areiðanlegustu Eldspítumar í heimi
og um leið þær ódýrustu eru
EDDY’S “SILENT 506”
AREIÐANLEGAR af því að þær eru svo Wúnar til að
eldspítan slokknar strax og slökt er á henni.
ÓDÝRA'íTAR af því þœr eru betri og fullkomnari en
aðrar eldspítur á markaðinum.
Stríðstíma sparnaður og eigin samvtzka
þín mælir með því að þú kaupir EDDYS
ELDSPÍTUR
LOÐSKINN Bændur, Velðlmennn og Verslunarmenn LOÐSKINN
A. & E. PIERCE & CO.
(Mest-.i slcinnalcaupmenn í Canada)
213 PACIFIC AVENDE...............WINNIPEG, MAN.
Hæsta verð borgað fyrir Gærur Húðir, Seneca rætur.
SENÐIÐ OSS SKINNAVÖRU YÐAR.
U. G. G. 1918 Vöruskrá
--fullsamin
Hin fyrsta vöruskrá þessara sameinuðu félaga—The Grain
Growers Grain Co., Ltd og The Alberta Farmers’ Co-oper-
ative Elevator Co., Ltd., er sýnir greinilega ábyggileg kjör-
kaup á
Búnaðarverkfærum og vélum
—plógar, herfi, vagnar, aktýgi, gas-vélar, skilvindur, og önnur nauð-
synleg áhöld vi8 landbúnaS, ásamt byggingarefni og heimilismunum.
Alt þetta er sýnt i verSskrá vorri með sundurliSuðu veröi.
Ef þú ert hluthafi I U.G.G., e6a hefir gert verzlun viS félagiö, þarftu
ekki ái5 skrifa okkur; þvi vér sendum þér verSskrána fritt. Ef þú ert
þaS ekki, þá skaltu nota þenna seöil (Coupon).
Sendið þenna Coupon og fáið Catalog
1 UNITED GRAIN GROWERS, LTD.
Winnipeg, Calgary, Regina, Saskatoon.
GeriS svo vel a5 senda mér eintak af U.G.G. 1918 vöruskrá sam-
kvæmt auglýsingu I “Lögberg”.
^ NAFN ................................*..............
HEIMILI ..............................
Friðarverðlaun Nobels
peim hluta Nobels-sjóðsins,
sem friðarverðlaun kallast, hefir
verið útbýtt fyrir árið 1917, og
var upphæðin veitt í einu hljóði
Alþjóðanefnd Rauða krossins í
Geneva. petta er í annað sinn.
að verðlaun þessi hafa verið
veitt félögum, en ekki einstök-
um mönnum, og líka í annað
skiftið, sem forráðamenn Nobels-
sjóðsins hafa veitt Rauða kross-
félaginu opinbera viðurkenn-
ingu; hið fyrra sinnið var árið
1901, er Henry Dunant hinn
eiginlegi stofnandi félagsins, var
sæmdur hálfum verðlaununum,
á móts við Frédéric Passy, þann
er var forvígismaður að Alþjóða-
friðarþinginu.
Stofnandi Nobels-sjóðsins, var
Alfred Bemard Nobel, sá er fann
upp sprengiefnið fræga dyna-
mite. Hann var fæddur í Stokk-
hólmi. pegar Alfred var bam
að aldri flutti faðir hans til
Pétursborgar og setti þar á fót
tundurbáta verksmiðju og rak
þá atvinnu um hríð. Síðar sneri
Alfred heim til Svíþjóðar, og
lagði stund á efnafræði af kappi
miklu, og þó einkum alt það, er
að sprengiefnum laut. Fór hann
til Ameríku og var lærisveinn
hins fræga efnafræðings John
Ericsson, í nokkur ár. Að því
loknu hélt hann heim til ætt-
jarðar sinnar, og uppgötvaði þá
sprengiefni það, er hann sjálfur
nefndi dynamite. Fékk hann
einkaleyfi á uppgötvaninni og
varð á stuttum tíma vell-auðug-
ur maður. Nokkra áður en
lézt, ákvað hann að stofna sjóð,
er bera skyldi nafn sitt, og
Skyldi úr honum veita fimm
verðlaun árlega, og reiknaðist
honum svo til að hver verðlaun
mundu nema um 40 þúsund
dölum, og reyndist það nákvæm-
lega rétt.
Fyrstu þrjú verðlaunin skyldu
veitt verða mönnum þeim, er
sköruðu fram úr í þekkingu á
eðlisfræði, efnafræði, og læknis-
vísindum, en tvö hin síðari fyrir
bókmentir og starfsemi í þarfir
alheimsfriðar.
Verðlaun þessi öll, skyldu veit-
ast án skilyrðis til þjóðemis.
Hann ákvað sjálfur í skipulags-
skrá sjóðsins, að fjögur fyrstu
verðlaunin skyldu veitt verða
samkvæmt ákvörðun sænsku há-
skólanna að Uppsölum og Lundi;
en Stórþingið norska átti að
ráða yfir friðarverðlaununum.
peir sem verðlaunin hljóta, eru
skuldbundnir til að halda opin-
bera fyrirlestra um sex mánaða
tíma, hver í sinni einstöku fræði-
grein í Stokkhólmi, að undan%
teknum fyrirlestrunum um frið-
armálið, er skulu fara fram í
Kristjaníu.
Nöfn þeirra manna, er líklegir
þykja til verðlaunanna, verða að
vera komin til réttra hlutaðeig-
enda fyrir 1. febrúar ár hvert;
en veitingin fer ávalt fram 10.
desember, á dánardegi Nobels.
Verðlaunin voru veitt í fyrsta
sinn árið 1901; hefði að réttu
lagi átt að útbýtast nokkru fyr;
en drættinum olli sjandurlyndi á
milli erfingjanna, er mótmæltu
erfðaskránni. Og er óvíst hvera-
ig farið hefði, ef elzti sonurinn,
Emanuel Nobel, hefði eigi sýnt
aðra eins röggsemi og hann
gerði, í því að framkvæma síð-
asta vilja föður síns, þrátt fyrir
eindregin mótmæli systkina
sinna og annara ættingja.