Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1891, Blaðsíða 62
G2
málið er honum firir öllu. Enginn islenskur ritdóm-
ari hefur nokkurntíma verið jaftistrangur og hann i
þessu efni, og enginn hefur vandað um það fir eða
síðar með jafnmikilli þekkingu og tilfinningu firir
þvi, hvað er fagurt mál og hreint. Bókafregnir
Konráðs eru enn i dag sannkölluð gullnáma firir þá,
sem vilja vanda mál sitt, og ætti hver sá, sem fæst
við ritstörf, að lesa þær rækilega, Hversu ant hon-
um var um málið, það sjest best á orðum hans i
upphafi Bókafregnarinnar í 7. ári Fjölnis. Þessi orð
eru svo full af mælsku, svo heit og hjartnæm, og
lísa svo vel höfundinum, að jeg get ekki bundist
þess að tilfæra hjer dálítinn kafla orðrjettan: »Málið
er höfuðeinkenni hverrar þjóðar, og það er ekki
einskis vert, hvort því fer fram eða aftur, hvort það
er ljótt eða fagurt, og fegurð málsins er ekki komin
undir því einu saman, hvernig það er gjört af guði
og mönnum firir öndverðu; þvi ekkert vatn er svo
tært, að eigi spillist, þegar það rennur í saurugum
farveg—enn farvegur málsins er hugur þjóðarinnar,
sem talar það og ritar. Á hverju er þá von af máli
voru? Þjóðerni vort, sem einkanlega er fólgið i
málinu, hefur verið troðið undir fótum og hörmulega
saurgað og svívirt margar aldir i sifellu. Hversu
lengi á slíkt fram að fara? Hversu lengi eigum
vjer að niðast á sjálfum oss og öllu því, sem oss
ætti að vera dírmætast hjer í heimi? Og hvort er
fallegra og inndælla, karlmannlegra og betra til af-
spurnar, að láta alla hluti liggja í þessari deifð og
þessum andlega svefni, og geta aldrei verið ánægður
við sjálfan sig, ellegar að risa upp hver með öðrum,
og leggja á það allan hug og allan mátt að bæta
sífeldlega þjóðarhag vorn, og vita svo, hvað vjer
komumst? Enn engin endurbót er líkamleg í raun