Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1891, Blaðsíða 167
167
staflöng með dupti úr jafnlöngum duptbera. — Þess skal
ennfremur getið, að sumar plöntur hafa þrenns konar
blóm eða duptbera, og stafireru á þrem lengdarstig-
um. Til þess að þetta verði ljóst, skulum vjer merkja
hvert lengdarstig, með tölum þannig, að styztu dupt-
berarnir og stafirnir sje nr. 1, þeir lengri nr. 2 og
þeir lengstu nr. 3. I einu blóminu eru þá dbr. nr.
1 og 2 og stafir nr. 3; í öðru dbr. nr. 1, st. nr. 2 og
dbr. nr. 3 og í hinu þriðja st. nr. 1 og dbr. nr. 2
og 3. Hvert af þessum þremur mismunandi blómum
getur því frjófgast af hinum báðum, en sjálft getur
það ekki frjófgað sig.
Það er einkum þetta þrennt, sem nú hefur verið
drepið á: misprosJcun kynfœranna (dikogami), sjerstak-
ur umbúnaður í blóminu og mislengd stafanna og dupt-
beranna (heterostyli), sem hamlar sjálffrjófgun og
styður að víxlfrjófgun tvíkynjaðra blóma; hið fyrst-
talda kemur fyrir bæði hjá vindduptunarblómum og
»skordýrablómum«, en tvennt hið síðartalda kemur
að eins fyrir hjá »skordýrablómum«.
Vjer skulum nú aptur víkja að þvf, hvernig þau
blóm, sem löguð eru fyrir skordýraduptun, fara að
því að hæna að sjer þessa þörfu gesti, því fari svo,
að þau komi alls ekki viðíblóminu, þá verðurþessi
margvíslega og margbrotna tilhögun til ónýtis. —
Hjer að framan var drepið á það, að blómin egni
fyrir skordýrin, einkum lmnangi; en það er fleira,
sem mörg skordýr gangast fyrir hjá blómunum. Sum
eru sólgin í að jeta sjálft duptið, t. d. býflugur hnoða
saman blómdupt og hunang og búa þannig til nokk-
urs konar brauð, er þær flytja i smákúlum heim í
býli sín og hafa það til fæðu. Blómunum gjörir það
ekkert til, þótt skordýrin jeti nokkuð af duptinu, því
allt af loðir nokkuð af því við dýrið og flyzt milli