Eimreiðin - 01.09.1913, Blaðsíða 54

206
uppeldis? — Natan, sá er myrtur var, vinur Rósu, var og hag-
orður vel, og hefði vel mátt verða merkilegur listamaður á vor-
um dögum. Guðmunditr Ketilsson, bróðir hans, þótti og hinn
hagorðasti maður. Eftir hann er stakan:
Smettu-rýju rak í Vog, nettar tíu álnir og
rétt upp í hann Sigurð, ettir því á digurð.
Eftir einhvern hinna hagorðu Guðmunda í Húnavatnssýslu er þessi
vísa (að sögn um Níels skálda):
Mér varð á, sem margur fann, að ég skyldi andskotann
meir en lítil skyssa, ófyrirsynju kyssa.
Ljóðabréf, rímur, kviðlingar og stökur voru þá dagleg skemt-
un í nálega öllum norðursveitum; þótti og ávalt fremd, ef menn
voru hagmæltir, enda var sjaldan skortur á skáldunum, þó einn
kæmi öðrum meiri. Allir skapaðir hlutir voru hafðir að yrkisefni,
þar sem sú skemtun stóð í blóma, — eins og enn eru sumstaðar
dæmi til, þótt nokkuð sé nú tíðin breytt og kröfurnar orðnar
stærri, eins og fyrirmyndirnar. Pví ávalt líta alþýðuskáldin upp
til »lærðu« skáldanna og taka sér, þótt hægt fari, fyrirmyndir.
Pó eru þau seinni á sér að breyta til um form og háttu, ef mikil
umbreyting í þeim efnum kemur ofan að eða utan frá, og geng-
ur þá stirt og seint í fyrstu með hinn nýja stíl. Svo fór eftir
siðabótina, þegar hinn þýzki sálma og söngijóða-kveðskapur hófst;
sést það bezt í sálmaljóðum »Vísnabókarinnar« eldri, Genesis-
sálmunum og Grallara-útgáfunum. Bezta skáldið eftir siðaskiftin,
séra Einar í Eydólum, gekk einna bezt fram í því, að koma ís-
lenzku lagi á pýzkan sálmakveðskap, og tókst þó misjafnt. Úr
Genesissálmum má og til dæmis taka þessar hendingar, sem ég
man frá bernskutíð minni:
Esaú ættarlið eg kem því ekki við
á hér að skrifa; í ljóð að klifa.
Aftur buðust ný yrkisefni og með breyttu máli og sniði,
þegar Eggert Ólafsson hóf að kveða sinn framfarasöng, til að
vekja aftur hug og dug þjóðarinnar. Peim kvæðum var lítið sint
alla hans öld, enda voru ekki prentuð fyr en komið var fram á
hina 19. Einungis helztu menn og helztu skáldmennin tóku við
áhrifum hins mikla manns, og þó fáir verulega fyr en Fjölnis-
menn komu til sögunnar. Þeir tóku beinlínis upp stefnukröfur
Eggerts. En sömu fyrirbrigðin sýndu sig enn: hið nýja var of
nýtt í fyrstu og þurfti að b rj ó t a sig. Peirri stefnu fylgdi og,