Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1916, Side 3

Arminius Vambéry
3
béry með þessum krónum borgað inntökugjald í skólann,
en stóð annars uppi með tvær hendur tómar, var klæð-
lítill og bókalaus og vantaði bæði mat og húsnæði. Pað
er ótrúlegt, hvernig Vambéry gat lánast að komast gegn-
um skóla þenna, eins og kringumstæður hans voru, en
hann átti það að þakka trúbræðrum sínum, ágætu næmi,
og glaðri og fjörugri lund, hvað sem á móti bljes. Ymsir
fátækir Gyðingar urðu til þess að gefa honum að borða
til skiftis, og húsnæði fekk hann líka á fátækn heimili,
en legurúmið var gömul motta í eldhúshorni. Suma daga
var hann alveg matarlaus, nema ef skólabræður hans
gáfu honum brauðbita eða matarleifar fyrir að hjálpa
þeim við lexíurnar, því Vambéry reyndist fljótt fluggáf-
aður, næmur og stálminnugur; sumir kennararnir rjettu
honum líka stundum hjálparhönd, en allur skólatíminn
var þó stöðugt basl og vandræði. Aðalkenslan var inni-
falin í latínunámi, og urðu skólasveinar altaf að tala latínu
um skólatímann, og var refsað, ef þeir sín á milli ljetu
hrjóta orð á öðru máli. Vambéry varð fljótt leikinn í að
tala latínu, og kom honum það eitt sinn að góðu haldi.
Pegar hann hafði lokið námi við skóla þenna, 14 vetra
gamall, með bezta vitnisburði, ætlaði hann að heimsækja
ættingja einn, sem bjó í smábæ hinu megin við Vínar-
borg; fekk hanu að sitja ókeypis ofan á bændavagni til
Wien, en þaðan átti hann að fara með járnbraut; en þeg-
ar kom á járnbrautarstöðina, reyndist fje það, sem hon-
um hafði verið gefið til ferðarinnar, of lítið fyrir farseðil,
og tók hann þá til bragðs, að ávarpa nokkra heldri
menn, sem þar voru staddir, á latínu, og bað þá að
hjálpa sjer um það, sem á vantaði; urðu þeir alveg hissa,
að heyra lítinn, haltan og fölleitan Gyðingastrák tala
reiprennandi latínu, svo þeir skutu þegar saman dá-
lítilli upphæð handa honum; gat hann svo klaklaust