Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1916, Page 18

8
í’orv. Thoroddsen
árs jurtir, sem visna og skrælna eftir fáar vikur, annars
er þar lítill gróður árið um kring; fram með fljótunum
er kjarr af poplum og víðitrjám, en seftjarnir og síki
á milli.
Á hinum miklu flatneskjum sunnan til í Turan búa
Turkmenar, sem flestir lifa hjarðmannalífi og hafa frá ó-
munatíð haft ránferðir fyrir aukaatvinnu; eru þeir hinir
mestu ófriðarseggir, herja sífelt á nábúalöndin og svo
hver á annan; nú hefur þó Rússum á seinni árum tekist
að lækka nokkuð mesta rostann í þeim. I borgunum og
þar í grend búa Usbekar, sem líka eru af tyrkneskum
ættstofni. Teir eru spakari og fást við akuryrkju og önn-
ur friðsöm störf; þeir eru hin drotnandi þjóð í ríkjum
þeim, sem skapast hafa fram með ánum, þar sem þjett-
býlið er mest. Tadschíkar, af persneskum uppruna, fást
mest við verzlun og iðnað í bæjunum. Turkmenar eru
oftast á flakki, og hlýða að nafninu mörgum höfðingjum
og eru oft innbyrðis ósáttir; þeir kvað vera i — i1/* mil-
jón að tölu alls; þeir búa í tjöldum, og er sjálfræði
þeirra mikið; þeir velja sjálfir höíðingja sína, en hlýða
ekki oftar en þeim sýnist; þeir eru ákaflega grimmir og
ruddalegir í mörgu, en mjög gestrisnir og sagðir orð-
heldnir og áreiðanlegir. í hinum frjósömu bygðum við
Sir darja og Amú darja voru áður ýms smáríki, sem nú
eru innlimuð í Rússaríki, en tvö eru þó enn að nafninu
óháð, Kiva og Buchara. Kiva er 60 þús. ferh. km. að
stærð og íbúar rúm Va miljón. Konungur þar er vana-
lega kallaður »kan«. Rússar unnu Kiva 1873, en hafa
þó látið landið halda fornu stjórnarfari undir umsjón rúss-
nesku stjórnarinnar. Buchara er 205 þús. ferh. km. að
stærð og íbúar 1,800,000; stjórnandinn þar er kallaður
»emir«, og heldur hann nú embætti sínu af náð Rússa,
sem lögðu landið undir sig 1868.
Tegar þeir Vambéry komu til Gömysch tepe,
voru