Dagur - 25.07.1998, Blaðsíða 7

LAUGARDAGUR 25 .JÚLÍ 1998 - 23
LÍFIÐ í LANDINU
L
Nú á dögum þykir sjálfsagt
að konur leggist inn á sjúkra-
hús til aðfæða böm. Það vill
gleymast að fæðing erekki
sjúkdómur, heldur eðlilegt
framhald afþungun, sem er
heldurekki sjúkdómuref
konan erheilbrígð. Þess
vegna varEyrún Ingadóttir
ekkertað flíka þeirrí ákvörð-
un sinni aðfæða heima,fyrr
en allt varkomið afstað.
Þórdís, Yngvi Páll, Eyrún, Dagur Ingi og Halla. Þórdís var sú eina sem ekki var heima þegar Dagur Ingi fæddist. Hún var send á leikskólann.
Heimafæðing - ekki hættuleg
Eyrún Ingadóttir er sagnfræðingur, fram-
kvæmdastjóri Trausta, félags sendibif-
reiðastjóra og móðir tveggja barna. Þórdís
fæddist fyrir fimm árum, á Sjukrahúsi
Selfoss, en Dagur Ingi kom í heiminn 29.
maí síðastliðinn. Þegar Eyrún gekk með
Dag Inga fannst henni tilhugsunin um að
eiga á Landspítalanum Iítið spennandi.
„Mér fannst þetta stóra sjúkrahús frá-
hrindandi og það hvarflaði að mér að fara
frekar út á land,“ segir hún. „Þar sem von
var á barninu um vorið, þegar mest er að
gera á fæðingardeildinni, hafði ég líka
áhyggjur af því að deildin yrði full.“
yinkonan og ritgerðin
A sama tíma og Eyrún byijaði að hafa
áhyggjur af fæðingunni var vinkona
hennar, Halla Hersteinsdóttir hjúkrunar-
fræðingur, að ljúka ljósmæðranámi.
Eyrún las yfir lokaritgerðina hennar, sem
fjallar um annað stig fæðingar, og við
lesturinn kviknuðu ýmsar spurningar.
Fljótlega voru þær stöllur komnar á
bólakaf í vangaveltur um fæðingar al-
mennt.
Halla er hlynnt því að heilbrigðar kon-
ur fái að fæða heima og bendir á, að lík-
ami konunnar sé nú einu sinni gerður
með fæðingar í huga. Eyrúnu fannst
þetta aðlaðandi valkostur, sem hún hafði
ekki vitað að væri til staðar. „Eg vissi ekki
einu sinni að þetta mætti og að það væru
Ijósmæður, tilbúnar til að taka á móti
börnum heima,“ segir hún. Halla skýrir
afstöðu Ijósmóðurinnar: „Heima hjá sér
er konan í sínu umhverfi, það er ekkert
ókunnugt í kringum hana, ekkert sem
truflar hana.“ Og hún leggur áherslu á að
kunnugleikinn hafi jákvæð áhrif á líðan
konunnar.
Eftir var að bera málið undir eigin-
manninn, Yngva Pál Þorfinnsson. „Mér
leist ekkert á þetta í fyrstu. Fannst satt að
segja fráleitt að taka slíka áhættu,“ segir
Yngvi og minnir á að nauðsynlegt sé að
viðra hugmyndina um heimafæðingu til-
töiulega snemma á meðgöngutímanum.
„Eg ákvað að Ieggja þetta í salt. Svo fór ég
að hugsa málið og varð þá að viðurkenna
að þegar ekkert kemur upp á í fæðingu er
enginn nema ljósmóðirin á staðnum,
jafnvel þótt fætt sé á sjúkrahúsi. Það er
því enginn eðlismunur á að fæða barn
heima eða á spítala.“
Má treysta ódeyfðiun likama
Yngvi var ekkert farinn að hugsa um eigin
þátt, enda vissi hann ekki þá hve mikil-
vægu hlutverki hann ætti eftir að gegna.
Samt var hann viðstaddur fæðingu dóttur
sinnar fyrir fimm árum. „Eg skildi það
ekki fyrr en eftir að þessi fæðing var af-
staðin, að ég hafði verið meiri áhorfandi
en þátttakandi í fyrstu fæðingunni."
„Sé konan heilbrigð og meðgangan
einnig, ætti sjálf fæðingin að ganga eðli-
lega fyrir sig,“ segir Halla. „Erfiðleikar
gera yfirleitt boð á undan sér og því á
alltaf að vera hægt að gera viðeigandi ráð-
stafanir. En ef hjartsláttur barnsins er
eðlilegur og konunni líður vel má treysta
því að allt sé í lagi. Og það er eiginlega
alveg ótrúlegt hve vel er hægt að treysta
ódeyfðum líkama konunnar." Hér grípur
Eyrún inni í: „Það kom aldrei neitt annað
til greina en að bruna upp á Landspítala
ef ég fyndi til óöryggis. Það var alveg á
hreinu frá upphafi."
En til þessa kom aldrei. Eyrún segist
hafa fyllst ótrúlegu sjálfstrausti í sjálfri
fæðingunni og fundist hún geta allt.
„Þetta er spurning um að treysta eigin
líkama," segir hún, en ljósmóðirin undir-
strikar „að traustið verði að koma á með-
göngtímanum. Konan þarf að undirbúa
sig vel, helst með ljósmóðurinni. En það
er móðgun að segja konum að þær geti
ekki átt börn án aðstoðar tækja og deyfi-
lyfja. Það hentar auðvitað ekki öllum
konum, en þessi valkostur ætti að vera
sjálfsagður."
Slökun nauðsynleg
Fæðing Dags Inga gekk áfallalaust fyrir
sig, en honum tókst að leyna þyngd sinni
og lengd, 4850 grömmum (19,5 merkur)
og 57 sentimetrum, þar til hann kom í
heiminn.
Eyrún fékk hríðir að morgni dags og
byrjaði á að fara í bað til að lina sársauk-
ann. „Baðið hjálpar til að slaka á,“ segir
Halla. „Og slökun er mjög mikilvæg ef
fæðingin á að ganga vel. Hún dregur úr
framleiðslu streituhormóns sem getur
haft neikvæð áhrif á framgang fæðingar-
innar.“
Hélt á henni
Eftir baðið tók við nudd á mjóhrygg, sem
einnig dregur úr sársauka. Yng\d sá um
nuddið og fékk litla hvíld. „Svo dansaði
ég birthdance, sem ég hafði lesið um að
egypskar konur dansi þegar þær fæða
börn,“ segir hún sposk. Og Halla skýtur
inn: „Eg held hún hafi ekkert vitað að
þær rugga sér í mjöðmunum til að hjálpa
barninu að komast neðar f grindina.
Eyrún valdi alveg ómeðvitað stellingar og
gerði hreyfingar, sem hún vissi ekki að
myndu hjálpa henni við fæðinguna."
Sjálf segist Eyrún alltaf hafa verið
ákveðin í að reyna að nota þyngdarkraft-
inn og standa í fæturna. Þegar hríðar-
verkirnir ágerðust reyndist þó erfitt að
standa upprétt. Þá var komið að erfiðasta
kaflanum fyrir Yngva. „Ég tók mér stöðu
fyrir aftan Eyrúnu og tók undir handar-
krikana á henni til að halda henni upp.
Ég stóð svo þétt fyrir aftan hana að ég
komst ekki hjá því að finna greinilega öll
átök Iíkamans og svitann, sem reyndar
rann af okkur báðum. Ég held að karl-
maður geti varla komist nær því en þetta
að fæða barn,“ segirYngvi.
„Við höfum fyllst ofurtrú á tækninni og
gleymt því að við getum ýmsilegt sjálf, án
þess að tæknin komi þar nálægt," segja
Halla og Eyrún í kór. Báðar eru reyndar
sannfærðar um að viðhorfin séu að breyt-
ast, sem muni hafa þau áhrif að heima-
fæðingar verði aftur taldar álitlegur kost-
ur. „Það er alveg ótrúlegt hvað líkaminn
getur gert sjálfur," heldur Halla áfram.
„Eyrún fékk enga deyfingu, en hún fram-
leiddi mikið af endorfíni, hormóni sem
deyfir sársauka, svo það var engu líkara
en að hún væri í pethidin rússi.“ Halla
heldur að róandi umhverfið hafi haft
mikið um framleiðslu endorfínsins að
segja.
En ekki eru allir sammála um ágæti
þess að konur ali börnin heima. „Heimil-
islækninum svelgdist á þegar ég sagði
honum að ég ætlaði að fæða heima, hon-
um fannst þetta ekki rétt ákvörðun,“ segir
Eyrún og bætir því við að hún hafi ekkert
verið að láta mömmu sína og tengdamóð-
ur vita af þessu fyrirfram. „Þær hefðu
aldrei tekið þetta í mál. Það er mildu
frekar að ömmurnar segi, gott hjá þér.
Þær hafa kannski fætt sín börn heima
sjálfar, allavega reka þær ekki upp stór
augu,“ segir hún. Eyrún væri tilbúin að
ganga í gegnum aðra heimafæðingu
núna, nema hvað, hún ætlar eiginlega
ekki að eignast fleiri börn! „Er ekld vísi-
tölustærðin ágæt?“ -MEÓ