Dagblaðið Vísir - DV - 08.02.1986, Blaðsíða 4

4
DV. LAUGARDAGUR 8. FEBRÚAR1986
Stjórnmál Stjórnmál Stjórnmál
Staðan í samningamálum:
NÆSTU DAGAR GETA
RÁÐID ÚRSUTUM
Aðilar á vinnumarkaðinum eru
sammála um að nú fari afdrifaríkir
dagar í hönd í yfirstandandi samn-
ingaviðræðum. Þessa helgi verður
fundað stíft með uppbrettar ermar í
öllum hugsanlegum undirnefndum
og öðrum hópum sem sjá ástæðu til
að stinga saman nefjum. Á mánudag-
inn verður síðan allsherjar samn-
ingafundur ASí og vinnuveitenda.
Eftir því, sem gerist á þeim fundi, er
beðið með nokkurri eftirvæntingu.
„Það er vel mögulegt að við getum
staðið með samningsdrögin í hönd-
unum strax á þriðjudagsmorgun-
inn,“ sagði einn samningamaður í
röðum atvinnurekenda.
Þokaðist ekkert
Fyrsti samningafundur eftir að
ríkisstjórnin gaf svar sitt um aðgerð-
ir í efnahagsmálum var haldinn á
fimmtudaginn. Þrátt fyrir að sá fúnd-
ur stæði yfir í fjóra klukkutíma
þokaðist ekkert í samningaátt. Aðil-
ar urður ásáttir um að vinna hörðum
höndum yfir helgina og koma síðan
saman á mánudaginn.
Það eru ekki allir eins bjartsýnir
og samningamaðurinn sem við vitn-
uðum í áður. „Mér sýnist að þetta
eigi eftir að vera að þæfast fyrir
mönnum út þennan mánuð og j afnvel
fram í miðjan mars. Bréf ríkisstjórn-
arinnar er allt of loðið og í því er
lítið bitastætt. Það þýðir ekki að
segja: Við skulum gera þetta ef við
getum, vinur minn,“ segir einn samn-
ingamaður launþegamegin.
Það er einmitt bréf ríkisstjórnar-
innar sem veldur mönnum heilabrot-
um þessa stundina. Það olli von-
brigðum að ekki voru nefndar neinar
tölur í því bréfi. Aðeins talað al-
mennt um hugsanlegar aðgerðir ef
samingsaðilum takist að semja á
grundvelli þess að verðbólga minnki.
Þess vegna er líklegt að nú um helg-
ina verði óskað eftir skýrari svörum
frá ríkisstjórninni.
1% 450milljónir
Það sem samingaaðilar ræða nú
Fréttaljós
ARNARPÁLL
HAUKSSON
er hversu mikið kaup á að hækka í
prósentum, hversu mikið hægt er að
auka kaupmáttinn og hvernig hægt
sé að tryggja hann. Þetta eru atriði
sem verkalýðshreyfingin hefur sett á
oddinn. Hins vegar hafa þau ekki
hlotið mikinn hljómgrunn í röðum
vinnuveitenda. Menn eru þó sam-
mála um að laun þurfi að hækka um
einhverjar prósentur en um kaup-
máttartryggingu og kaupmáttar-
aukningu er bullandi ágreiningur.
Atvinnurekendur benda á að það sé
ekki á þeirra valdi að semja um
kaupmáttartryggingu. Það séu svo
margir þættir sem geta haft áhrif á
laun sem þeir hafi enga stjórn á.
Þeir telja reyndar rétt að kaupmátt-
ur verði að aukast. En það sé ekki
hægt að gera fyrr en atvinnuvegimir
hafa komist á réttan kjöl eftir verð-
bólguholskefluna undanfarin ár.
Þeir benda á að hver prósenta í
kauphækkun kosti atvinnulífið 450
milljónir. Það sé þvf ljóst að um
verulegar upphæðir sé að ræða þegar
verið sé að tala um háar prósentu-
hækkanir. Núna þegar möguleikar
séu á að lækka verðbólguna sé raun-
hæfara að stefna að því að þessar
milljónir verði alvörumilljónir en
ekki skammgóður vermir, sem fuðri
upp eftir nokkra mánuði.
10 prósent verðbólga
Nú er lag, segja menn. Forsætis-
ráðherra nefhdi vcrðbólt;u undir 10
prósentum ef allt smellur saman. Það
eru ekki allir sem taka mark á þessu
því þessar raddir hafa áður heyrst
úr herbúðum ríkisstjómarinnar. En
það er ekki bara forsætisráðherra
sem ber þessa von í brjósti. Hún er
einnig fyrir hendi hjá atvinnurek-
endum og launþegum.
Til þess að þetta megi verða að
veruleika segja atvinnurekendur að
ekki sé hægt að tala um miklar
prósentuhækkanir. Frá þeirra bæj-
ardyrum séð verður aðeins hægt að
tala um eins stafs hækkun á árinu
til þess að verðbólga náist niður í
10 prósent eða jafnvel lengra niður.
„Það vantar að fólk geri sér grein
fyrir að lág prósentutala núna þýðir
gildar krónur í þessari stöðu,“ segja
atvinnurekendur.
Þeir eru nú að kanna hver
greiðslugeta atvinnuveganna er
miðað við 10 prósent verðbólgu.
•Þrátt fyrir allt tal um bata í efna-
hagslífinu telja þeir ekki grundvöll
fyir miklum launahækkunum. Fyrst
þurfi atvinnuvegimir að vinna sig
út úr verðbólguástandinu og eftir
það sé hægt að fara tala um kaup-
máttaraukningu. Það sé ekki hægt
að búa til kaupmáttinn á samninga-
fúndum úti í bæ. Fyrst þurfi atvinnu-
vegimir að ná sér á strik. Þó að um
efnahagslegan bata sé að ræða er
fyrirsjáanlegt að áhrifa verðbólg-
unnar eigi áfram eftir að gæta sem
atvinnuvegimir verði að taka á sig.
Svo heyrast raddir um að þetta sé
allt sjónarspil. Fullyrt er að alþýðu-
bandalagsmenn innan verkalýðs-
hreyfingarinnar séu tilbúnir til að
spengja þessa samninga og hleypa
öllu í uppnám. Þeir geti bent á að
ríkisstjómin hafi brugðist. Þetta
gæti skapað þeim góðan hljómgmnn
fyrir komandi borgarstjórnarkosn-
ingar. Þá heyrast einnig þær raddir
að alþýðubandalagsmenn og sjálf-
stæðismenn séu famir að skjóta sér
saman. Þar sé vilji fyrir því að efna
til nýrra alþingiskosninga þar sem
þessi tveir flokkar fæm saman í
sæng. Þett em þó ekki áþreifanlegar
staðreyndir en margt kann að leyn-
ast í þokunni. Einn samningamaður
meðal atvinnurekenda fullyrti að
Ásmundur Stefánsson hefði sýnt til-
burði til að sprengja samningana á
síðasta samningafundi. Það gerði
hann með því að krefjast þess að
samið yrði fyrst um kauptryggingu
áður en farið yrði að tala um prósent-
ur. Þetta þykir mönnum öfugt farið
að hlutunum og illframkvæmanlegt.
Venja sé að semja um slík atriði í lok
samninga.
Hins vegar er rétt að benda á að
verkalýðshreyfingin samanstendur
ekki aðeins af alþýðubandalags-
mönnum. Þar em menn úr öllum
flokkum. Karl Steinar Guðnason,
varaformaður Verkamannasam-
bandsins og þingmaður Alþýðu-
flokksins, hefur talað um að nú færu
tímamótasamningar í hönd. Líklegt
þykir að hann vilji reyna til þrautar
að semja þannig að verðbólgan þjóti
ekki af stað eftir samninga.
„Við gætum verið komnir með
samningsdrögin í hendurnar í byrjun
næstu viku ef kommarnir reyna ekki
að sprengja. Ef menn vinna ákveðið
þessa helgi og ríkisstjómin gefur
ákveðnari svör ættu samingar að
takast á næstu dögum," sagði einn
viðmælandi DV.
Verðum að nota batann
Innan verkalýðshreyfingarinnar er
mjög horft á þá staðreynd að ýmis
batamerki eru nú á lofti hjá atvinnu
vegunum. Þar ræður mest lækkandi
olíuverð og fiskverðshækkanir er-
lendis. Kaupmáttaraukning og
kaupmáttartrygging eru algjört skil-
yrði í þessum samningum séð frá
bæjardyrum launþega. „Við sættum
okkur ekki við að semja um óbreytt-
an kaupmátt. Hins vegar er ljóst að
8 prósent kaupmáttaraukning er
engin heilög tala hjá okkur. Hins
vegar hefur ekkert jákvætt svar
borist frá atvinnurekendum um
þessa hlið málsins.
Við gemm okkur einnig grein fyrir
og teljum að fólk hafi skilning á því
að ekki verður hægt að semja um
miklar kauphækkanir ef ná á verð-
bólgunni niður. En til þess verður
að gera trúverðugar áætlanir sem
em líklegar til að standast," segir
einn samningamaður í verkalýðs-
hreyfingunni.
En aðilar em ekki sammála hvem-
ig verður hægt að nýta þennan bata.
Atvinnurekendur segja að batinn
nægi rétt til þess að koma atvinnu-
vegunum á rétta kjöl. Þessu em
verkalýðsforingjamir ekki sammála.
Verkföll
Viðmælendur eru sammála um að
nú verði hlutimir að gerast hratt.
Ef samningar dragast á langinn er
hætt við því að verkföll skelli á.
Dagsbrún mun afla sér verkfalls-
heimildar nú um helgina og búist er
við að önnur félög fylgi á eftir. Þá
er einnig ljóst að samningar verði
að takast nú á næstu dögum ef ríkis-
stjómin á að hrinda einhverjum
aðgerðum í framkvæmd. Breytingar
á skattavísitölunni, lækkun gjalda
og fleira er tímafrekt og verður'jað
gera helst strax ef úr á að verða.
Þá er einnig rétt að geta þess að
það er ekki bara verið að semja um
kaupmátt og kaupmáttartryggingar.
Einnig er verið að ræða um aðra
þætti eins og húsnæðismál og lífeyr-
ismál. Á þessum sviðum er búist við
að samningar takist. Einn viðmæl-
andi sagði að nú lægu fyrir drög að
samningum um húsnæðismál og
væru miklar vonir bundnar við þau.
En víst er að samningaviðræður eru
nú á mjög viðkvæmu stigi. Hvemig
til tekst um helgina og á næsta
samningafúndi gæti ráðið úrslitum.
-APH
ÍSAKSTUR -
FIRMAKEPPNI
Bifreiðaíþróttaklúbbur Reykjavíkur heldur ísaksturskeppni sunnu-
daginn 16. febrúar á Leirtjörn (ef veður leyfir).
Búnaður bifreiða skal vera samkvæmt reglum Bifreiðaeftirlits ríkis-
ins.
Skráning, reglur og nánari upplýsingar fást á skrifstofu BIKR, Hafnar-
stræti 18, milli kl. 9 og 12 virka daga, s. 12504. Keppnin er öllum opin.