Dagblaðið Vísir - DV - 15.02.1989, Blaðsíða 25

MIÐVIKUDAGUR 15. FEBRÚAR 1989.
25
LífsstOl
Skammdeginu
er lokið hjá
inniplöntum
- margar tegundir að taka við sér
Tími skammdegisins, sem er nauð-
synlegur hvíldartími fyrir margar
stofuplöntur, er senn á enda. Nú eru
margar tegundir famar að taka veru-
lega við sér eftir að hafa legið í dvala.
Á síðustu mánuðum hefur þurft að
halda vökvun í lágmarki og ekki hef-
ur verið tímabært að gefa áburð. En
nú fer sól hækkandi, dagarnir orðnir
lengri og birtu gætir í verulega rík-
ari mæh en verið hefur. Á næstunni
geta blómaræktendur vænst þess 'áð
sjá stofujurtir sínar vaxa og jafnvel
blómstra. Nú fer að verða tímabært
að umpotta, klippa og snyrta og sá
fyrir einæram inniplöntum.
En hvernig skyldi vera heppilegast
að meðhöndla plöntumar? Arangur
hvers og eins ræðst að miklu leyti
af hirðingu stofujurtanna og einmitt
þessi árstími er tilvalinn til að und-
irbúa gróðurinn fyrir nýtt vaxtar-
tímabil.
Heimilið
Á heimihssíðunni í dag eru gefln
nokkur hohráð um hirðingu plantna
og undirbúning þeirra fyrir aðal-
vaxtartímabihð sem stendur frá apríl
til maí. Þessar framkvæmdir á heim-
ihnu ættu kannski að fá fólk til að
komast í gott skap í skammdegis-
drunganum, sem núna sér fyrir end-
ann á.
-ÓTT
,V:::
1|
Nú er rétti tíminn til undirbúa heimilisplönturnar fyrir nýtt vaxtartímabil. Væntanlega fara allir í gott skap viö aö
nostra við blómin þegar sér fyrir endann á skammdegisdrunganum.
Nú er heppilegur tími
fyrir umpottun
Sumar plöntur þarfnast umpottun-
ar á hverju ári, aðrar annað eða
Liggi rætur þétt utan með „klumpin-
um“ er tími til kominn að umpotta.
þriðja hvert ár. Th að skoða þetta
má slá plöntuna úr pottinum og at-
huga hvort ræturnar hafi vaxið út
úr moldinni. Sé þétt lag af rótum
utan um moldina er tími th kominn
að skipta um. Tíðni umpottana ræðst
að mestu leyti af því hvemig ræturn-
ar vaxa.
Rætur stofujurta eru viðkvæmar
og því er gott ráð að byrja á því að
bleyta vel í „klumpinum" og passa
að moldin sé vel blaut - það er betra
fyrir plöntuna. Ágætt er að leyfa rót-
unum að sjúga vatnið í sig í nokkurn
tíma áður en moldin er fjarlægð.
Nýr pottur á alltaf að vera dáhtið
stærri en sá sem plantan var í til
þess að ný mold geti huhð „klump-
inn“. Þegar þarf að skipta algerlega
um mold er sú gamla fjarlægð var-
lega frá rótunum. Langar og e.t.v.
dauðar rætur eru khpptar í burtu.
Að þessu loknu er ágætis ráð að setja
nokkra smásteina við opið í botnin-
um og sléttfyha svo botninn af mold.
Setjið síðan plöntuna í pottinn og
fylhð hann með nýrri mold án þess
að þjappa. Að því loknu má gjarnan
þjappa með því að slá pottinum létti-
lega 2-3 sinnum við borðið - fyhið
síðan aftur og þjappið með fingr-
unum. Setjið svo mold enn aftur en
skhjið eftir 1-2 cm fyrir vatn þegar
vökvað er.
Pottar, vökvun
og staðsetning
Þegar verið er að meðhöndla
blómapotta skal hafa í huga að best
er að nota nýja potta - sé það ekki
gert er mikhvægt að þvo þá notuðu
vel. Þetta er gert th þess að forðast
skorkvikindi eða önnur óþrif sem
léttilega geta borist á milli plantna.
Plöntur á að setja í stærri pott þegar skipt er um og mikilvægt að bleyta
í gömlu moldinni þegar hún er fjarlægð. Smásteinar koma oftast að góðu
gagni við botngatið.
Einnig er mikhvægt að hafa ávallt
th' taks rétta mold sem best er að
spyrja um í blómabúðinni.
Þegar stofujurtir taka við sér
vakna óþrif oft samtímis af dvala.
Því er vert að skoða plöntumar vel
og eitra ef skorkvikindi og annað
slíkt uppgötvast. Um þetta er best að
fá ráð t.d. í blómaverslunum. Að lok-
inni umpottun er ráðlegast að hlífa
plöntunni við sterkri birtu fyrst um
sinn, þó svo að um sé að ræða teg-
undir sem þurfa mikla sól. Látið
plönturnar jafna sig í 1-2 vikur og
færið þær síðan á sinn stað.
Strax að lokinni umpottun má
vökva dáhtið, en ekki of mikið. Gæt-
ið þess þó að fara varlega með slíkt
á meðan rótarstarfsemin er aö aðlag-
ast nýrri mold. Vatnsþörfm verður
minni th að byija með en eykst smátt
og smátt þegar hitastig hækkar og
birtu fer að gæta enn frekar. Best er
fyrir ahan gróður að vökvað sé með
volgu vatni - kalt vatn getur verið
of mikh viðbrigði fyrir plöntumar.
-ÓTT
Aburðargjöf að
verða tímabær
Áburðargjöf er ekki nauðsynleg
strax á plöntur sem nýlega hefur
verið umpottað. Ný mold á að sjá
plöntunni fyrir næghegri næringu
fyrsta mánuðinn. Þegar sá tími er
hðinn ætti plantan að þurfa áburð til
jafns við aðrar plöntur. Er þá stuðst
við regluna að aukin birta stuðlar
að meiri vexti sem krefst meiri nær-
ingar. Einmitt vegna þessa er ekki
ráðlegt að gefa plöntum áburö í
mesta skammdeginu því áburðurinn
stuðlar þá að ótímabærum vexti -
plönturnar verða að fá sína hvíld.
Hvað varðar plöntur sem ekki hafa
þurft umpottun þurfa þær stöðugt
meiri vatns- og áburðargjöf með vor-
inu, samfara meiri vexti. Nú þegar
er orðið tímabært að gefa áburð teg-
undum eins og júkkum, gúmmítrjám
og pálmum og öðrum blaðmiklum
plöntum.
Betra er að gefa fyrst veika blöndu
en gefa þá frekar oftar. Ágætt er að
gefa þeim á þriggja vikna fresti núna
og auka svo gjöfina á ipesta vaxtar-
tímanum frá aprh til ágúst - þá má
gefa á l-2ja vikna fresti. En munið
að áburðarþörf fer eftir stærð plantn-
anna og umfangi blaða.
Klipping
og ráðgjöf
Margar plöntur þarf að klippa fyrir
nýtt vaxtartímabil. Þetta á við um
jurtir sem fella blöð, t.d. pelargóníu,
hawahrós, tígurskrúð (kólus), gyðing
o.tl. Ef plöntur eru míög þéttar er
gott að grisja úr fölnaðar eða þunnar
- greinar. Hve mikið er skorið niður
fer mikið eftir því hvað maður vhl
hafa plöntuna háa. Nokkrar geta orð-
ið mjög háar eins og t.d. hawaiirós.
En þessu er hægt að ráða sjálfur.
Sumar plöntur hafa gott af því að
vera toppstýföar th að þær greini sig
betur - þetta á t.d. við um einærar
plöntur og klifurplöntur. Aðrar teg-
undir mega vel við því að vera klippt-
ar töluvert mikið. En það verður að
fara varlega því nokkrar tegundir
geta skaðast vegna of mikillar klipp-
Sumar tegundir hafa gott af þvi að vera klipptar til. Best er að leita ráða
með slíkt hjá blómakaupmönnum.
ingar. Tegundirnar eru margar og er að leita ráða hjá blómakaup-
því erfltt að aUiæfa um shk.t - best manninum hverju sinni _óTT