Dagblaðið Vísir - DV - 04.05.1991, Blaðsíða 16

16
LAUGARDAGUR 4. MAÍ 1991.
Skák
Róðurinn verður þungur fyrir Jóhann á minningarmótinu um Max Euwe en um leið próf-
steinn á það hvort hann hefur náð sér á strik aftur eftir lægð síðustu ára. DV-mynd E.J.
Hollendingar halda á lofti minningu Max Euwes með árlegu stórmóti i Amsterdam. Euwe
varð heimsmeistari í skák árið 1935 eftir einvígi við Aljekín og forseti FIDE í átta ár.
Fimasterkt minningarmót um Max Euwe:
Jóhann í úlfahjörð
í Amsterdam
Jóhann Hjartarson settíst aö taíli
sl. íimmtudag í Amsterdam er þar
hófst minningarmót um holienska
heimsmeistarann Max Euwe sem
lést fyrir tíu árum. Mótíö er afar
vel skipaö, t.a.m. eru Karpov og
Kasparov báöir í hópi tíu kepp-
enda. í fyrstu umferð tefldi Jóhann
við Karpov og lauk skák þeirra meö
jafntefli eftir 21 leik. Jóhann kvaöst
hafa átt við „smáóþægindi" aö
glíma frá byijun í drottningarind-
verskri vöm, þrátt fyrir að hann
stýrði hvítu mönnunum. Því var
hann vel sáttur við úrslitin.
Samkvæmt töfluröö eru kepp-
endur þessir:
1. John van der Wiel (Hollandi)
2. Nigel Short (Englandi)
3. Jóhann Hjartarson
4. Viktor Kortsnoj (Sviss)
5. LjubomirLjubojevic(Júgóslavíu)
6. MikhaiIGurevits(Sovétríkjunum)
7. Valery Salov (Sovétríkjunum)
8. Anatoly Karpov (Sovétríkjunum)
9. Jan Timman (Hollandi)
10. Garrí Kasparov (Sovétríkjunum)
í fyrstu umferö urðu „hrein úr-
slit“ í þremur skákum. Salov vann
Kortsnoj eftír tímahraksbaming
mikinn; Short vann Timman í
villtri skák og Ljubojevic bar sigur-
orð af Gurevits. Skák van der Wi-
els og Kasparovs lauk meö jafn-
tefli. Þess má geta að Kasparov
óskaði eftir því viö mótsstjórn að
keppendum yröi fækkað í átta, því
að Jóhann og van der Wiel væru
svo lágir á stígum! Mótíð er þó engu
að síður alveg þokkalega sterkt -
svo ekki sé fastar að oröi kveðið.
Meðalstig em 2635,5 og gerir þaö
16. styrkleikaflokk.
Dagskrá Jóhanns
Jóhann tefldi við Timman í gær
með svörtu; síðan teflir hann viö
van der Wiel og hefur hvítt, þá
Short með svart, Kasparov með
hvítt, Kortsnoj með hvítt,
Ljubojevic (svart), Gurevits (hvítt)
og loks Salov (svart) í lokaumferð-
inni.
Á mótinu tefla allir þeir sem teflt
hafa á minningarmóti um Euwe,
sem haldin hafa verið síðan 1981.
Mótin hafa einungis verið skipuð
fjórum skákmönnum og sumir
hafa teflt oftar en einu sinni. Það
er raunar með ólíkindum hvað
Hollendingar hafa verið íhaldss-
amir í keppendavali - á tíu árum
hafa aðeins tíu skákmenn tekið
þátt í mótinu. Þetta verður þungur
róður fyrir Jóhann en um leið próf-
steinn á það hvort hann hefur náð
sér á strik aftur eftir lægð síðustu
ára.
Dr. Max Euwe
(1901-1981)
Flestir kannast við dr. Max Euwe,
frá því hann var forseti alþjóöa-
skáksambandsins, FIDE. Euwe
gegndi því starfi í 8 ár, til 1978 er
Friðrik Ólafsson leysti hann af.
Euwe var snjall skákmaður og varö
- mörgum á óvart - heimsmeistari
í skák.
Euwe vann sjálfan Aljekín, eitt
stórmenna skákarinnar, í einvígi
um heimsmeistaratitilinn árið
1935. Euwe haföi nauman sigur,
vann níu skákir, tapaði átta en 13
lauk með jafntefli. Hermt er að
Aljekín hefði ekki verið mjög vel
fyrir kallaður meðan á einvíginu
stóö - hefði blótað Bakkus konung
meira en góðu hófi gegndi. Ég sá í
ensku blaði fyrir skömmu - í tilefni
þess að Kasparov tefldi skoska leik-
inn gegn Karpov í einvígi þeirra á
dögunum - að „skotí“ hefði ekki
sést í heimsmeistaraeinvigi síðan
1935!
Euwe varð að gjalda þess að fá
heimsmeistaratígnina með þessum
hætti og mörgum fannst hann ekki
Skák
Jón L. Árnason
heimsmeistari að verðleikum. Ekki
bætti úr skák að Aljekín tók sig
saman í andlitinu tveimur árum
síðar og endurheimti heimsmeist-
aratítilinn með yfirburðum - vann
tíu skákir, tapaði fjórum en 11 urðu
jafntefli.
Euwe var doktor í stærðfræði og
fékkst við kennslu um tíma. í tafl-
mennsku hans komu vísindaleg
vinnubrögð hans glöggt í ljós. Hann
var þekktur fyrir yfirgripsmikla
byrjanaþekkingu og beitti rökrétt-
um aðferðum í skákum sínum. Það
var þó langt frá því að skákir hans
væru þurrar og leiðinlegar. Aljekín
sagði eftir einvígin að styrkur Euw-
es fælist í óvenjulegum leikfléttu-
hæfileikum. „Gerir almenningur
sér ljóst, eða vinir okkar, gagnrýn-
endur, að leikfléttur Euwes hafa
raunverulega aldrei misheppnast,"
sagði Aljekín.
Hér er lítið dæmi úr safni Euwes.
Ekki er um að ræða eina af þekkt-
ari skákum meistarans, enda við
tiltölulega lítt þekktan kappa að
glíma. En lok skákarinnar eru um
margt dæmigerð fyrir Euwe. Leik-
fléttan er af dálítíð öðrum toga en
t.d. Tal-flétturnar frægu. Hvítur
tekur enga áhættu: Fléttan leiðir
einfaldlega til vinnings!
Hvítt: dr. Max Euwe
Svart: Weenink
Hollensk vörn.
1. d4 (5 2. e4 d6
Svartur áræðir ekki að þiggja
bragð hvíts sem kennt er við enska
skákmeistarann Staunton. En leik-
ur hans getur ekki talist góður því
að „holur“ myndast í herbúðunum.
3. exf5 Bxf5 4. Df3 Dc8 5. Bd3
Rökrétt - svartur hefur sett peðin
á svarta reiti og þá er skipt upp á
hvitreita biskupi hans.
5. - Bxd3 6. Dxd3 Rc6 7. Rf3 e6 8. 0-0
Dd7 9. c4 0-0-0 10. Hel Rf6 11. Bd2
Undirbýr framrás b-peðsins og
peöastorm á drottningarvæng þar
sem svartur hefur fundið kóngi
sínum skjól.
11. - He8 12. Ra3 Be7 13. b4 Hhf8 14.
b5 Rd8 15. Rc2 Rh5!
Eftir hæpna taflmennsku í byrj-
un fer svartur nú aö tefla af tals-
verðu hyggjuviti. Hann fórnar nú
h-peðinu með þeirri hugmynd að
vinna tíma og fá hugsanlega sókn-
arfæri eftir hálfopinni h-línunni.
En Euwe gín ekki við agninu og
heldur áfram eigin áætlun - sem
og í næsta leik.
16. a4 g5! 17. a5 g4 18. Rg5 d5
Lokar leið hvíta riddarans til e4
og nú vofir yfir hótun að hremma
hann með 19. - h6. Nú fer taflið að
verða spennandi. . '
19. b6! cxb6 20. axb6 a6 21. c5!
Ef nú 21. - h6?, kæmi 22. Rb4!
hxg5 22. c6! Rxc6 23. Rxc6 bxc6 24.
Hxa6 Db7 25. Hbl og við 26. Ha7 á
svartur ekkert svar. En svartur
flnnur aftur besta varnarmögu-
leikann.
21. - Bxg5! 22. Bxg5 Rf6 23. Hebl!
Dg7?
Alls ekki óeðlilegur leikur - svartur
undirbýr 24. - Kd7 og 25. - Hc8 til aö
styrkja c6 er hvítur virðist ekki kom-
ast í gegn. En leikurinn stenst ekki
eins og Euwe sýnir fram á. Hann
bendir á 23. - e5! í skýringum sínum
en taflið er hreint ekki ljóst.
24. Be3 Kd7 25. Rb4 Rxb4 26. Hxb4
Hc8
Þessa stöðu hafði svartur í huga
en hann hafði ekki tekiö allt með í
reikninginn.
27. Hxa6! bxa6 28. b7 Hb8 29. Dxa6
Hvítur hefur fórnað heilum hrók.
í staöinn hefur hann tvo samstæða
frelsingja og sóknarfæri gegn ber-
skjölduöum svarta kóngnum.
29. - De7
Aðrir leikir duga skammt. Ef 29.
- Hfd8 30. Dd6+ Ke831. Dxe6+ De7
(31. - KfB 32. Bh6 og vinnur) 32.
Dg8+ DfB 33. Dxf8+ KxfB 34. c6 og
frelsingjamir sjá um sigurinn. Eða
29. - Ke7 30. Dd6+ Kf7 31. c6 og
aftur er svartur varnarlaus.
30. Bg5!
Þennan laglega leik varö Euwe
að sjá fyrir er hann fórnaði hrókn-
um. Ef nú 30. - Rf6 þá 31. Bf4 og
hótunin 32. c6+ er of sterk.
30. - Dxg5 31. Dd6+ Ke8 32. Dxb8+
Kf7 33. Dxf8+! Kxf8 34. b8=D +
Ogsvarturgafstupp. -JLÁ