Dagblaðið Vísir - DV - 02.07.1994, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 2. JÚLÍ 1994
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvaemdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ARVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1400 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblað 180 kr. m/vsk.
Skopmynd af ríkisrekstri
Einn þekktasti leturhönnuöur og leturfræöingur
heims er Gunnlaugur Briem, sem búsettur hefur verið
jöfnum höndum í San Francisco og London. Hann hefur
ritaö þekkta bók um leturfræði og er eftirsóttur fyrirles-
ari. Hann hefur hannað letur ýmissa heimsþekktra blaða.
Ætla má, að íslenzk stofnun, sem býr ekki yfir nokk-
urri minnstu þekkingu á sviði leturfræða og prenthstar,
taki tveimur höndum vinsamlegum tillögum frá slíkum
manni um leturbreytingu á símaskrá, svo að hún minnki
um fjórðung og verði læsilegri um leið.
En embættismenn Póst- og símamálastj ómarinnar á
íslandi vita ekkert, hver er Gunnlaugur Briem, ekki frek-
ar en þeir vita, hver var Picasso eða Gutenberg. Þeir
vita yfirleitt ekki, hvað er leturfræði eða leturhönnun.
Allt, sem varðar prentlist, er þeim lokuð bók.
Er bréf Gunnlaugs Briem barst yfirmönnum Pósts og
síma fyrir nokkrum árum, stungu þeir því undir stól,
af því að þeir töldu, að fólk úti í bæ ætti ekki að skipta
sér af þeim. Þeir sameinuðu heimsku og hroka skop-
myndarinnar af embættismönnum í einokunarstofnun.
Löngu áður en byrjað var að undirbúa hina furðulegu
símaskrá, sem landsmenn hafa nú fengið í hendur, vissu
yfirmenn Pósts og síma, að framganga þeirra í leturmál-
inu var orðin til umfjöllunar í fjölmiðlum. Eigi að síður
fóru þeir sínu fram, með augljósum afleiðingum.
Ef embættismenn Pósts og síma hefðu meðtekið tillög-
ur sérfræðingsins af tilhlýðilegri auðmýkt og virðingu,
hefði verið hægt að koma allri símaskránni fyrir í einu
bindi, sem ekki hefði verið stærra en annað bindið er
nú. Um leið hefði bókarletrið orðið mun læsilegra.
Afleiðingin af framgöngu embættismanna Pósts og
síma er tvískipt símaskrá, sem er full af villum og eyðum
vegna tvískiptingarinnar. Viðskiptamenn stofnunarinn-
ar verða að leita í tveimur skrám til að finna símanúmer
fyrirtækja og stofnana og sum númer finnast alls ekki.
Tugir og ef til viU hundruð farsímanúmera eru ekki
í skránum, ekki heldur ýmis númer á sviði neyðarþjón-
ustu, svo sem nokkurra lækna. Að öðrum númerum leita
menn fyrst í atvinnuskránni og finna síðan í almanna-
skránni, samkvæmt geðþóttaskiptingu Pósts og síma.
Til að bæta gráu ofan á svart hefur Póstur og sími
gefið út símaskrá, sem er skorin á þann hátt, að sums
staðar detta línur og símanúmer niður af síðunum.
Hörmuleg vinnubrögð stofnunarinnar við útgáfu skrár-
innar eru óþekkt fyrirbæri í útgáfustarfsemi á íslandi.
Þetta er auðvitað stofnunin, sem heldur, að Ericsson
hafi fundið upp símann, og hefur ítrekað valdið fyrirtækj-
um stórfelldum skaða með óskýranlegum bilunum í ný-
legum símstöðvum. Stofnunin, sem hagar sér svona, er
auðvitað ein þekktasta einokunarstofnun ríkisins.
Þótt raunasaga Pósts og síma sé löng, eru viðbrögð
stofnunarinnar við leturtillögum, og afleiðingar þeirra
viðbragða í furðulegri símaskrá, eitt einfaldasta og skýr-
asta dæmið um, að stofnunin er ekki fær um að þjóna
fólkinu í landinu og ætti að glata einokuninni.
Hlutverks síns vegna gefur Póstur og sími út á hverju
ári þá bók, sem eðh málsins samkvæmt er mest notuð.
Þess verður hvergi vart, að fagþekkingu, sem beitt er við
nokkum veginn allar aðrar bækur og flest prentað mál,
sé beitt innan hinnar gæfulausu einokunarstofnunar.
Póstur og sími fékk lausn símaskrármálsins afhenta
á silfurfati fyrir nokkrum árum, en heimska og hroki
komu í veg fyrir, að stofnunin nýtti sér hana.
Jónas Kristjánsson
Samstjóm
gömlu flokk-
anna í Japan
Hamskipti japanska stjómmála-
kerfisins halda áfram með rykkj-
um og skrykkjum. Þriðju ríkis-
stjórninni hefur verið tjaslað sam-
an á tæpu ári sem liðið er frá því
að 38 ára óslitnum stjómarferli
Frjálslynda demókrataflokksins
lauk í kosningum í fyrrasumar.
Tap rótgróna valdaflokksins átti
annars vegar rætur að rekja til
þess að fjármálaspillingin, sem
valdakerfi hans nærðist á, var orð-
in svo yfirþyrmandi að almenningi
hraus hugur við. Hins vegar vom
sumir áhrifamenn í flokknum
komnir á þá skoðun að kerfisbreyt-
ingar væri þörf í japönskum stjórn-
málum og sögðu skilið við gömlu
flokksvéhna í því skyni að reyna
að hrinda henni í framkvæmd.
Allt valdaskeið Frjálslynda lýö-
ræðisflokksins hefur Sósíalista-
flokkurinn verið öflugastur í
stjómarandstöðu á þingi en aldrei
átt raunhæfan möguleika á að
komast í stjórnaraðstöðu, meðal
annars vegna fastheldni við gamlar
kennisetningar. Þegar svo um-
skiptin urðu í kosningunum í fyrra
og kjósendur snemst loks til fylgis
viö breytingar kom þessi fortíð sós-
íahstum í koh og þeir töpuðu hlut-
fahslega fleiri þingsætum en
stjómarflokkurinn.
Sigurvegarar kosninganna voru
nokkrir flokkar sem höfðu klofnað
út úr Frjálslynda demókrata-
flokknum. Þeir eiga það sameigin-
legt að vilja breyta kosningafyrir-
komuiaginu úr fjölmenniskjör-
dæmum, þar sem frambjóðendur
sama flokks keppa innbyrðis um
þingsætin, í einmenningskjör-
dæmi, sem líkleg em til að stuðla
að tveggja flokka kerfi. Sömuleiðis
vhja þeir rjúfa drottnunarvald
samsteypa stórfyrirtækja og emb-
ættiskerfis sem einatt hefur verið
í aðstöðu til að segja stjórnmála-
mönnum fyrir verkum í þýðingar-
mestu málum.
Fyrstu stjórnina eftir kosningar
myndaði Morihiro Hosokava af
samsteypu nýju flokkanna og
gömlu stjómarandstöðunnar. En
brátt kom í ljós að umbótaáætlun
hans átti erfitt uppdráttar. Kjör-
dæmabreytingin, sem loks hafðist
fram, er sambland af einmennings-
kjördæmum og hlutfallskosning-
um. Sósíahstar brugðu fæti fyrir
breytingu á skattakerfi með til-
færslu skattbyrði úr tekjuskatti í
neysluskatt. Loks féll forsætisráð-
herrann á gamahi lántöku frá
byggingarfyrirtæki til að kosta
kosningabaráttu meöan hann var
í Frjálslynda demókrataflokknum.
Eftirmaðurinn, Tsutomu Hata,
Erlend tíðindi
Magnús Torfi Ólafsson
reyndi að mynda stjórn á sama
flokkagrundvelh, en varð að sætta
sig við að koma saman minnihluta-
stjórn. Ástæðan var sú að meiri-
hluti þingflokks sósíahsta neitaði
stjórnarþátttöku á síðustu stundu.
Báru þeir sem þar réðu fyrir sig
að sósíalistar yrðu ekki lengur
stærsti stjórnarflokkurinn eftir að
nýju flokkamir hefðu komið sér
saman um að koma fram í stjórnar-
samstarfinu sem ein hehd.
Höfundur þess samkomulags var
Isjhiro Osava, sá maður sem mest-
an þátt átti í upplausn Frjálslynda
demókrataflokksins og ákafast
berst fyrir endumýjun japansks
stjómmálakerfis. Hann fer ekki
dult með að fyrir sér vaki að skáka
báðum gömlu flokkunum th hhðar
og skapa skhyrði fyrir nýju tveggja
flokka kerfi á breyttum grundvelh.
Stjórnin með Hata í forsæti og
Osava helsta ráðasmið hans varð
aðeins tveggja mánaða gömul. Þeg-
ar sósíahstar gerðu sig líklega th
að greiða atkvæði með vantrausts-
thlögu frjálslyndra demókrata á
Hata tók hann þann kost að biðjast
lausnar.
Hófst nú kapphlaup milli Johei
Kono, formanns þingflokks Frjáls-
lyndra demókrata, og Osava um
fylgi sósíalista við stjórnarmynd-
un. Endirinn varð sá að gömlu
flokkarnir, sem litið höfðu hvor á
annan sem höfuðandstæðing í flóra
áratugi, tóku höndum saman. Úr-
shtum réð að Kono bauð foringja
sósíalista, Tomisji Murajama, að
styðja hann th forsætis í stjóminni.
Murajama er sósíahsti af gamla
skólanum og öh helstu valdaemb-
ættin í stjórn hans eru í höndum
frjálslyndra demókrata eða náinna
bandamanna þeirra. Nýja stjórnin
er ekki til stórræða og vandséð að
hún geti haft nokkurt frumkvæði
í meginmálum vegna stefnumunar
stjómarflokkanna.
Stjórnarandstöðuna grunar að
fyrir stjórnarflokkunum vaki fyrst
og fremst að rjúfa þing við fyrsta
tækifæri og efna th nýrra kosninga
eftir gömlu kosningalögunum áður
en þau nýju ganga í gildi. Frjáls-
lyndir demókratar gera sér þá von
um að endurheimta meirihluta á
ný með því að benda á óstöðugt
stjómarfar frá því þeir misstu völd-
in. Sósíalistum er hins vegar spáð
refsingu kjósenda fyrir stefnuleysi.
Nýi forsætisráðherrann, Murajama (í miðju), og samstarfsmenn hans,
Kono, formaður frjálslyndra demókrata (t.h.), og Takemura, foringi nýja
flokksins, takast í hendur. Símamynd Reuter
Skoðanir annarra
Réttur homma og lesbía
„Áfrýjunarréttur í Virginíu í Bandaríkjunum
hnekkti nýlega dómi þar sem barn var tekið af móð-
ur sinni vegna þess að hún var lesbísk. Svona getur
gerst þegar fylki halda sig við úrelt og fordómafull
lög en samkynhneigð er bönnuð með lögum í Virgin-
íu eins og í 20 öðrum fylkjum Bandaríkjanna.
Þessi niðurstaða gefur um flómm mhljónum sam-
kynhneigðra foreldra, sem ala nú upp 8-10 mhljónir
barna í Bandaríkjunum nýja von. Það er löngu kom-
in tími til að fylki eins og Virginía breyti lögum sín-
um og hugsunarhætti.
Úr leiðara USA Today 26. júní 1994
Útsendingar úr réttarsölum
„Almenningur í Bandaríkjunum mun fylgjast
með réttarhöldunum í máh O.J. Simpsons í sjónvarp-
inu eins og það gerði í máli Wihiam Kennedy Smith
og Bobbitt hjónanna. Fjörtíu og sjö fylki leyfa al-
menningi að fylgjast með réttarhöldum sínum í gegn-
um sjónvarp en hvers vegna leyfir mikhvægasti rétt-
ur landsins það ekki, Hæstiréttur Bandaríkjanna?
Þar eru einmitt þær ákvarðanir teknar sem geta
breytt lífi áhorfenda.
Úr leiðara USA Today 29. júni 1994
Clinton og N-Kórea
„Leiðangur Jimmy Carters til N-Kóreu var stór
plús fyrir báða aðila. Nærvera fyrrum forseta Banda-
ríkjanna sannfæröi N-Kóreumenn um að Banda-
ríkjamenn vildu vinna hörðum höndum aö því að
bæta samskipti ríkjanna.
Carter hjálpaði Clinton að ná fótfestu. Nú verður
Chnton að koma með diplómatíska samninga til að
fá N-Kóreu til að verða kjarnorkulaust land.
Úr leiðara Herald Tribune 27. júni 1994.