Dagur - 21.11.1951, Blaðsíða 6

6
D A G U R
Miðvikudaginn 21. nóv 1951
S;333335SS55555S555535SSS5333S53SSS55S53333555S3$^
DAGUR
Ritstjóri: HAUKUR SNORRASON.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson.
Skrifstofa í Hafnarstræti 88 — Sími 1166
BlaðiS kemur út á hverjum miðvikudegi.
Árgangurinn kostar kr. 40.00.
Gjalddagi er 1. júlí.
PRENTVERK ODDS BJÖRNSSONAR H.E.
&53$55S53555$555333553$5$SS555555$S555$535553535t3
Sauðakjöt og kommúnismi
KOMMÚNISTAR hafa aldrei átt teljandi fylgi
að fagna meðal islenzkra bænda — fremur en
raunar bændastéttarinnar víðast hvar annars stað
ar í heiminum. — Sveitalífið kennir mönnum að
búa að sínu og leita lífsgæfunnar í heilbrigðu
starfi og framleiðslu, en heimta ekki allt af öðr-
um. Það er því eðlilegt og sjálfsagt, að bændur
hneigist yfirleitt lítt til fylgis við ofbeldisstefnur
og byltingamenn. En á hinn bóginn er það og
eðlilegt og mannlegt, að kommúnistar láti sig hag
og afkomu bændastéttarinnar litlu skipta, svo
andsnúin sem hún hefur reynzt þeim, og sýni
henni og málefnum hennar jafnvel fjandskap.
Þótt ýmislega hafi raunar þotið í skjá kommún-
ista að þessu leyti eftir því, hvernig hinn pólitíski
vindur hefur á hann staðið hverju sinni, hefur þó
gruntónninn í þeim söng lengst af verið sá hinn
sami og kom fram í ummælunum frægu, sem einn
helzti „andans maður“ þeirra lét sér eitt sinn um
munn fara, er hann kvað svo að orði, að íslenzk-
ur landbúskapur sé aðeins „sport fyrir ídióta“.
SAMI „andans maður“ kommúnista ritaði og
um þetta leyti langa hugvekju um það efni, að ís-
lenzkt dilkakjöt stæði að gæðum langt að baki
öllu öðru sauðakjöti í heiminum, og væri raunar
alls ekki boðlegur mannamatur. Og aðspurðui'
hverju þessi ósköp sættu, hafði hann auðvitað
gild svör á reiðum höndum: íslenzka dilkakjötið
væri ólíkt öllu öðru dilkakjöti fyrir þá sök, að það
væri svo lagskipt og laust í sér af þeirri ástæðu.
Þar skiptust alltaf á lög af bráðfeitu kjöti og hor-
kjöti, er hlæðust hvert á annað ofan! Og allt staf-
aði þetta af því, að íslenzku dilkarnir bráðfitnuðu
á hverju sumri í högunum, en kæmust gjarnan í
heila eða hálfa sveltu á hverjum vetri hjá bú-
skussunum frónsku, sem ekkert kynnu fyrir sér
um meðferð gripa sinna í samanburði við er-
lenda — einkum þó rússneska — bændur. Þessi
ágæti og stórfrægi rithöfundur þeirra kommún-
istanna gleymdi því nefnilega alveg í ákafanum
við að kenna bændunum hin nýju og fullkomnu
búvísindi sín, að íslenzka sauðskepnan, sem slátr-
að er á því aldursskeiði, að kjöt af henni geti
kallazt dilkakjöt, lifir aðeins eitt stutt sumar, oft-
ast fjarri mannabyggðum, og kemst því sjaldan í
kast við dýrakvalarana, eigendur sína, fyrr en
þeir hirða af henni afurðirnar, áður en vetur
gengur í garð!
ÞETTA ER AÐEINS EITT dæmi af mörgum,
sem hægt væri að nefna til þess að sýna umhyggju
byltingarsinnanna fyrir innlendum landbúnaði,
skilning þeirra á málefnum hans og velvild þeirra
og góðfýsi í garð íslenzkra bænda! Og ekki fer hjá
því, að þessi klassísku ummæli skáldsins haífi rifj-
azt upp fyrir mönnum, þegar kommúnistablöðin
hófu upp Ramakvein sín nú á dögunum yfir því,
að veitt var útflutningsleyfi fyrir nokkru magni
dilkakjöts til Bandaríkjanna. Er svo að heyra, að
jt . .
þessi blöð séu nú horfin frá fyrri afstöðu sinni,
þeirri, að dilkakjötið sé alls ekki bjóðandi manna-
matur, heldur harma þau nú meira að segja mjög,
að öllum hagsmunum almennings sé stefnt í bráð-
an voða með því að flytja þessa ágætu og ómiss-
andi vöru úr landi. Raunar mun hið rauða blóð
ritstjóra „Verkamannsins“ hér hafa runnið um
Stund aftui' til hinnar fyrri
skyldu, þegar hann bætti því við
fregnina frá eigin brjósti, að því
er virðist, að Bandaríkjamenn
muni ætla ísl. kjötið til þess að
fóðra á því hunda sína (!), og má
hver trúa því sem vill, að þeir
séu fúsir til að gefa mun hærra
verð fyrir kjötvörur, sem ætlaðar
eru til hundafóðui's, en hægt er
að fá fyrir 1. fl. kjöt, sem selt er
til manneldis hér innanlands!
1 GREINARGERÐ framkv-
stjóra útflutningsdeildar SÍS,
sem birtist á öðrum stað hér í
blaðinu í dag, eru leidd að því
gild rök, að ekki muni þurfa að
óttast kjötskort í landinu, þótt
það kjötmagn, sem til útflutnings
er ætlað, dragi undan. Og hver
getur raunar láð forráðamönnum
bænda, þótt þeir vilji gjarnan
halda mörkuðum opnum erlend-
is og.kynna þar vöru sína í tæka
tíð, þótt svo vilji til, að fjárpest-
irnar illræmdu valdi því nú um
sinn, að nokkuð hefur dregið úr
kjötframleiðslunni í bili, þannig,
að miklu meiri hluti kjötfram-
leiðslunnar er nú, hlutfallslega
og sem stendur, seljanlegur á
innlendum mai'kaði en hægt er að
búast við á venjulegum og eðli-
legum tímum að þessu leyti.
Vonandi rekur fljótlega að því,
að kjötframleiðslan vaxi aftur,
og þáð máske í stórum stíl, svo að
áftur 'komi- þeir tímar, að leita
verði af brýnni nauðsyn mark-
áða erlendis fyrir sífellt vaxandi
hluta kjötframleiðslunnar, svo
sem áður var ,og það jafnvel þótt
landsmenn haldi áfram að neyta
meira kjöts hlutfallslega en flest-
ar aðrar þjóðir heims.
VÍST VIRÐIST það eðlilegt og
sjálfsagt, að þjóð, sem gerir sér
vonir um batnandi hag landbú-
skapar og straumhvörf þess
ástands, sem borið hefui' að und-
anförnu fólk óðfluga burt úr
sveitunum til bæjanna, sitji sig
ekki úr færi, er möguleikar gef-
ast til útflutnings landbúnaðar-
afurða ,ekki sízt, þegar betra verð
býðst fyrir þær erlendis (jafn-
vel til hundafóðurs!) en fáanlegt
er hér innanlands. Og ekki virð-
ist heldur vanþörf á að tjalda
því, sem til er, til þess að ráða
bót á gjaldeyrisskortinum marg-
umtalaða með slíkum útflutningi,
og það enda þótt grípa þyrfti til
þeirra ráða að draga nokkuð úr
hinum ákaflega ríflega kjöt-
skammti, sem við höfum notið
að undanförnu. Flestar eða jafn-
vel allar þjóðir í veröidinni verða
að grípa til fjölmargra slíkra ráð-
stafana til þess að mæta þeim
örðugleikum, sem afleiðingar
síðasta ófriðar og undirbúningur
þess næsta, sem einræðisríkin og
heimsvaldastefna þeirra hefur
hrundið af stað, valda. Þær gera
það án þess að mögla eða æðrast.
Og hví skyldum við íslendingar
skorast undan að gera það líka,
þegar þörf krefur? Engir, aðrir
en kommúnistar, munu færast
undan því að færa slíkar fórnir
á erfiðum tímum, ef þjóðin öll,
framtíð hennar og efnahagslegt
sjálfstæði þarf á þeim að halda.
FOKDREIFAR
Hér þarf hressingarhæli.
,,KONA“ skrifar blaðinu á
þessa leið:
„EITT AF MÖRGU erfiðu í
sambandi við veikindi, er hve oft
það tekur langan tíma að ná
heilsu aftur. Menn hafa tilfinn-
anlega tapað kröftum, eru slappir
og treysta sér illa til starfa. Þess-
ir sjúklingar þurfa góðan aðbún-
að, bæði andlega og líkamlega, og
getur framtíðar-heilsa þeirra olt-
ið á því, að þeim sé veitt sú
hjálp, sem þeir þarfnast svo mjög.
Afleiðingar sumra sjúkdóma
eru sjúkar og slappar taugar,
einnig geta taugar manna bilað
að meira eða minna leyti af ýms-
um ástæðum. En það er mörg-
um kunnugt, að taugasjúkdómar
eru með erfiðustu sjúkdómum,
sökum þess, hve þeir eru venju-
lega langvarandi, ef hin rétta
hjálp fæst ekki í tæka tíð.
Hingað til hefur of lítið verið
gert fyrir þessa sjúklinga. Vinnu-
þrek margra þeirra er, lítið, og
sumir þeirra eru heimilislausir
einstæðingar, og varla munu vera
til erfiðari kringumstæður en að
vera taugabilaður, félaus og
heimilslaus.
Þó að taugasjúkdómar leggist
mjög mikið í sálarlíf manna,
vegha þess að taugastarfsemin er
svo þýðingarmikil fyrir andlega
stai'fsemi mannsins og andlega
líðan yfirleitt, þá hafa flestir
þessir sjúklingar óskert vit, en
tilfinningalífið er oft mjög gengið
úr skorðum.
MENN ÞJÁST af mikilli við-
kvæmni, þi'ekleysi, óróa, eða þá
óeðlilegri þreytu og sinnuleysi,
,og flest þetta fólk þolir mjög illa
Hávaða og eril hins starfandi lífs.
Sumir þjást af svefnleysi og er
’skiljanlegt, hve bæjarlíf er þeim
óhentugt, en aðrir af of mikilli
svefnþörf, og líkamleg vanlíðan
er oft mjög mikil.
Yfirleitt er það þannig, að
heimili eiga erfitt með að hafa
svona sjúklinga til lengdar, og
sum geta það alls ekki, og þekk-
ingu og skilning á meðférð þess-
ara sjúklinga vantar svo víða.
Oft fer þetta fólk frá einum
lækni til annars, það fær meðul,
en það gengur hægt með batann,
því að það þarf fleira enmeðuþþó
að þau geti verið góð. Það hlýtur
að vera erfitt fyrir læknana að
geta ekki sent þá sjúklinga, sem
þjást af þreytu, í hvíld um tíma,
því að ekki er það ómögulegt, að
það mundi nægja sumum þeirra.
AÐ ÖLLU athuguðu þarf þetta
fólk að eiga sér athvarf á róleg-
um stað, þar sem það mætir
skilningi og þeirri hjálp, sem það
þarfnast til að ná heilsu á ný.
Það liggur því í augum uppi, að
hressingarhæli eru nauðsynleg,
og er furða, að þau skuli vera svo
fá hér á landi ,sem raun ber vitni,
og alveg ófært, að fólk þurfi að
leita til útlanda á hæli, nema þá
aðeins þeir, sem það vilja, enda
tiltölulega fáir, sem hafa efni á
því.
Það er ábyggilegt, að hressing-
arhæli mundu borga sig, einnig
hvað fjárhagslegu hliðina snertir,
með auknum vinnuafköstum
þeirra, er heilsubót fengju. —
Vinnustofur eru nauðsynlegar í
sambandi við hælin og eins
garðrækt.
HÉR Á AKUREYRI er ríkj-
andi vandræða-ástand í málum
taugasjúklinga, hér er aðeins til
(Framhald á 11. síðu).

Sængur handa liinum sjúku
Þeir, sem einhvern tíma hafa legið á sjúkrahúsi
hér i bænum, kannast við það, að ullarteppi eru
notuð í rúmunum til þess að sofa við í stað sænga,
sem oftast eru notaðar í heimahúsum. Það er lang-
ur vegur frá því, að sjúkrahúsið hér sé nokkurt
einsdæmi í þessum efnum. Teppi í sjúkrahúsum
hafa tíðkazt bæði hér á landi og annars staðar um
langan aldur og svo er víða enn, en sængurnar eru
að byrja að rýðja sér til rúms, og er mér sagt, að
Landsspítalinn t. d. hafi orðið dúnsængur í sjúkra-
rúmum sínum.
Það er alkunna, að fólki, sem vant er dúnsængum,
fellur illa við ullarteppin, þegar það allt í einu þarf
að leggjast inn á sjúkrahús. Teppin eru hvergi
nærri eins hlý og dúnsængurnar, og séu höfð mörg
saman, verða þau þung og oft óþægileg, sérstaklega
regar um sjúkt fólk er að ræða.
Þúsund krónur frá sjúklingum.
Nú er komin hreyfing af stað um það áð safna fé
íil þess að koma upp dúnsængum í sjúkrarúmin hér
í bænum. Það var yfirhjúkrunarkonan, frk. Ragn-
heiður Árnadóttir, sem átti frumkvæðið að þessu,
en fyrsta gjöfin var eitt þúsund krónur frá sjúkl-
ingum á einni stofu.
Yfirhjúkrunarkonan sagðj í viðtaii nýlega um
aetta mál, að sig tæki sárt að þurfa að neita sjúkl-
ingum, að hafa sængur sínar með sér, er þeir
legðust á sjúkrahúsið, en þetta sé áf mörgum ástæð-
um ógerningur að leyfa. Hins vegar sagðist hún
finna mjög til þess, að sængur séu engar til handa
hinum sjúku, sökum þess að sjúkrahúsið sé svo
kalt, að þrátt fyrir tvöfalda glugga og miklar kynd-
ingar, leyfi ekki af því, að sjúklingunum sé nægi-
lega heitt. Þar að auki séu dúnsængur miklu létt-
ari og þægilegri, um leið og þær eru mun hlýrri, og
sé mikill munur fyrir hina sjúku að búa við sæng
heldur en teppi. Sagði hún jafnframt, að sjúkrahús-
ið váeri svo illa statt fjárhagslega, að þetta fengist
alls ekki, og því hefði hún farið hina leiðina, að leita
til almennings og biðja menn að styðja þetta mál
með frjálsum fi'amlögum. Þegar ;hafa. safnazt um 4
þús. kr., en það nær skammt, því að dúnsængur eru
sem kunungt er mjög dýrar, og sjúkrarúmin eru 60
talsins.
Þetta er mál okkar allra.
Þegar við erum frísk og hraust, hugsum við
sjaldan um sjúkrahús eða aðbúnað hinna sjúku. Þó
er það svo, að við vitum aldrei, hvað morgundagur-
inn ber í skauti sínu og hvenær náðin er á burtu
tekin, eins og sálmaskáldið kveður. Leið flestra
liggur fyrr eða síðar í sjúkrahús, og þótt við séum
frísk í dag, getum við ekki látið sem þessi mál varði
okkur ekki. Með sameiginlegu átaki getum við án
efa skipt um í rúmum hinna sjúku og gefið þeim
léttai' og hlýjar dúnsængur í stað ullarteppanna.
Hvert félag eina sæng.
Öll hin mörgu félög okkar og félagasamtök hafa
hvert um sig ákveðin áhugamál, sem þeim finnst
þau hafa nóg með að sinna. En þetta mál er mál
okkar allra og um leið mál allra félaga. Ef hvert
félag hér í bæ og í nærliggjandi kauptúnum og
sveitum, gæfi sjúkrahúsinu andvirði sinnar dún-
sængur (sem mun vera 800—1000 kr.) væri þetta
mál fljótleyst og á ánægjulegan hátt fyrir alla. Vilja
nú ekki öll félög taka þetta til umræðu á næsta
fundi í félagi sínu og heyra undirtektir félags-
manna sinna? Kvenfélögin munu áreiðanlega ekki
láta á sér standa, og fjöldi annarra samtaka er lík-
legur til þess að taka þessu máli með skilningi og
velvilja og vilja leggja eítthvað af mörkum jafn-
vel þótt um miklu minni upphæð væri að ræða en
andvirði heillar sængur. Það er mikið átak fyrir
einn aðila að koma upp 60 dúnsængum, en að koma
upp einni dúnsæng, eða öllu heldur leggja a£ mörk-
um andvirði einnar sængur, ætti að vera tiltölulega
(Framhald á 11. síðu).