Þjóðviljinn - 25.07.1962, Blaðsíða 5

K. S. Karol
Hvaða hugmyndir mun Ben
Bella gera sér um framtíð Al-
sír? Nokkurt svar við þeirri
spurningu hlaut ég í löngu
. samtali við Ben Bella snemma
í júlí. Þótt loft væri lævi bland-
ið sakir stjórnmálakreppunnar,
virtist hann æðrulaus, þar sem
hann var að búa sig undir för
:sína til fæðingarbæjar síns. 1
fyrstu kemur hann fyrir sjón-
ir sem hógvær og orðvar mað-
ur, sem tekur tillit til þeirra,
sem í kringum hann standa.
Mér virtist hann búa yfir sjálfs-
itrausti sem leiðtogi og var
sannfærður um réttmæti mál-
staðar síns og trúnað stuðnings-
manna sinna.
Hann tók það fram, að hann
hefði ekki verið mótfallinn
samningaumleitunum í Evian,
— eins og sums staðar hefði
verið gefið í skyn, — og hann ;■
lét þess getið, að hann hefði •
haft aðgang að öllum skjölun- :
um, sem samningaviðræðurnar ■
snerust um og hefði gert at- !
hugasemdir við þær, jafnvel :
Iþótt Frakkar hefðu haft hann ■
í haldi. Þótt hann væri ekki :
■
samþykkur öllum skilyrðum, •
sem Ben Khedda og samstarfs- ■
menn hans höfðu fallizt á, :
lyti hann úrskurði meirihlut- •
ans. “Vissulega leit ég á Evian- j
samninginn sem málamiðlun og ■
telja verðu.r hann leið að marki, •
en ekki markmið í sjálfu sér. :
En leyfi mér að endurtaka, að ■
ég er ekki mótfallinn samn- j
ingnum. Ágreiningur minn við :
r m
Ben Khedda lytu.r á engan hátt •
að þessum hlutum."
Þegar ég hafði vikið talinu ■
að heimsókn hans til Oudja, j
eftir að hann hafði verið :
látinn laus úr fangelsinu, en sú •
heimsókn þótti orka tvímælis j
og vera ögrun við Ben Klhedda :
sagði hann. ,,Úr því að Ben ;
■
Khedda kaus að fara ekki með ■
mér, þá skal ekki um það sak- :
ast. Ef til vill hefur hann átt ■
of annríkt til þess að geta það.“ ■
Ef til vi.ll var um að ræða rót- :
■
gróna misklíð milli hans og ■
flokks þjóðfrelsishersins þar. j
Það er ekki mitt mál. „bætti :
hann við“. En að sjálfsögðu ■
kom til alls konar átaka inn- :
■
an þjöðfreisishreyfingarinnar, •
meðan mér var haldið í fang-
elsi. Þau voru ak:ki sprottin af
persónulegium mefingi. í meg-
inatriðum snerust þau um það,
að hvers konar byltingu var
stefnt í Al-sír. Til þess að rjúfa
þann vítahring misklíðarefna
setti ég -fram stjórnmálalega
stefnuskrá um framtíð Alsír á
fundi þjöðfrelsisráðsins í Trí-
poli.
Ég bað þá Ben Bella að kveða
á um, hvaða hlutverki hann
teldi að Þjóðfrelsishreyfingin og
Þjóðfrelsisherinn ættu að gegna
í Alsír. „Ég hef ávallt haldið
fast við það,“ svaraði hann,
„að Þjóðfrelsishreyfingin ætti
að annast leiðsögn þjóðar'nnar
í stjórnmálum og hlyti að fara
með yfirráð hersins. Stefnuskrá-
in var samþykkt' í einu hljóði;
á hana féllust bæði leiðtogar
Þjóðfrelsishersins og leiðtogar
mótspyrnuflokka innan Alsír.
Það er þess vegna ekki sanni
samkvæmt að tala um ágrein-
ing milli stjórnmálamanna' og
hermanna hreyfingar okkar. En
þegar' kom að því að velja
stjórnmálalega forystumenn
flbklkisinis, varð annað upp á
teningnum. Flestir félagar okk-
ar, sem borið hafa hita og
þunga bardaganna í landinu,
eru óánægðir með meðferð
mála af hendi útlagastjórnar-
innar og þeir viðu.rkenna ekki
umboð sumra meðlima henn-
ar. Þegar Ben Khedda og sam-
starfsmenn hans greindi á við
meirihlutann, gengu þeir af
fundi“.
Ben Bella neitaði því enn,
að deilur alsírsku leiðtoganna
snerust um menn. Hann sagði,
að forustumenn bráðabirgða-
stjórnarinnar hygðust koma á
fót alræðisstjórn, sem beiri't
væri -gegn viilkustu meðlim-
um Þjóðfrelsislhreyifingarinnar,
stjórn í krafi lögreglu, er sam-
rýmdist ekki fyrirheitum bylt,-
ingarinnar. Ef ég á í baráttu
gegn bráðabirgðastjórninni þá
er það einungis til að koma
byltingunni heilli í höfn“.
En hvernig gat komið til þess,
spurði ég, að fyrrverandi fé-
lagar hans, — menn, sem hefðu
setið meö honum í fanelsi, —
fengjust til að taka þátt í
þessari tilraun til að koma upp
alræðisstjórn? Ben Bella virt-
ist eiga erfitt um svar. Hann
var greinilega tregur .til að
ræða einstaklinga. „Menn ættu
ekki að dæma .stjórnmálamenn
eftir fortíð þeirra, sagði hann,
heldur eftir afstöðu þeirra til
vandamálanna, sem við er að
etja. Messali Hadj var eitt
sinn mikill maður,- en þrátt
fyrir það er hann orðinn gagn-
byltingarmaður. ,.Ég spurði hann
þá, hvaða lausn hann hefði
fram að færa og hvort hann
hygðist stefna her til Alsír.
Hann sagðist telja, að enn væri
kostur á friðsamlegri lausn á-
greiningsmála. Þjóðfrélsfsráðið /
bæri að kalla saman'; jil að i;
ráðið yrði fram úr vandamál-
unum að friðsamlegum hætti.?
Hvað tæki hann til bragðs,
ef Ben Khedda neitaði að kalla
Þjóðfrelsisráðið saman? „Ef svo
fer, hefst ég handa“, svaraði
hann. „En ég er þess fullviss,
að byltingin býr yfir nægum
styrlc til að ráða fram úr þess-
ari kreppu." Ég sagði, að hann
nefndi einatt „byltinguna“ á
nafn, en mér væri, ekki ljóst,
'hvað ætti við með því orði. Að
minnsta kosti hefði honum
orðið tíðræddara um andúð
sína á Israel en byltingastefnu-
skrána, síðan hann hvarf frá
Chateau d’Aunioy.
„Það er rógburður. Allur ævi-
ferill minn verður kallaður því
til vitnis, að ég er mótfallinn
kynþáttamisrétti. Nokkrir í
hópi beztu vina minna eru
Gyðingar, nokkrir lögfræðing-
anna, sem vörðu mig voru
Gyðingar. Ég mun ekki gleyma
því, sem þeir hafa unnið í
þágu byltingarinnar. . Ég gæti
aldrei fallizt á neitt misrétti
kynþátta í landinö. Þegar. ég
komst svo að orði, að við vær-
um „Arabar, Arabar og Ara-
bar““, þá var ég staddur £
Túnis og í orðin var lögð
stjórnmálaleg merking. Ég Vildi
leggja áherzlu á, hlutléysi
Arabarríkjanna. Hugtakið
„Arabi“ miðast ekki við kyn-
þátt að mínum dómi.
Ég lagði aftur að honum að
verða opinskárri úm byltingar-
áform sín. „Sósíalisminn vei’ður
að blása í bau lífsanda11, svar-
aði Ben Bella. „Þau verða að
hvíla á þátttöku fjöldans í
stjórnmálum og brýnasta verk-
efnið eru umbætur í jarðnæðis-
málu.m.“ Hafði hann í huga að-
gerðirnar á Kúbu. þar sem mest
allt landið hefði verið þjóð-
nýtt, einkum það sem verið
hafði í eigu útlendinga? ,.Ég
hef fylgzt af áhuga með því,
sem gert hefur verið á Kúbu“,
svaraði hann, en aðstæðu.r fara
eftir þvf, hvert landið er. og; ég
get ekkj. sagt. að við getum
fvlgt fordæmi Kúbu. En hefðu
ekki umbætur svipaðar þeim,
sem gerðar hefðu verið á Kúbu
þær afleiðingar, að allur þorri
Evrópumanna hraðaði sér á brott
frá Alsír? Það er enn ein
groysagan, sem . heimsvalda-
siímSrnir breiða út. til að . ö-
. fræsja mig, þegar þeir halda
'pví fram. að ég vilji flæma
Evrópubúana úr landi. Ég kýsi
helzt, að be'r gengiu til staí'fa
við hlið okkar og féllust á al-
gerlega siálfstætt Alsír. Ef þeir
gerðu það, þegðum við frám-
lag þeirra fegins hugar. il
Um leið og hann kvaddi,
endurtók Ben Bella, að háinn
æskti bess. að fvrir hernúm
réði vel agaður bvltingaflokkur.
Það mundi gera Alsír kleift að
taka stefnu á eins hvers koriar
sósíalisma. En jafnvel áður en
hann hafði lokið máli sínu,
höfðu nokkrir ,.bræðra“ hans
tekið sér stöðu við hl'ð haris,
séð var, að vandamál beirra
var ekki bvlting komandi dags,
heldur valdataka á líðandi degi.
Þeir voru með allan hugann
við sigui'för Ben Bella inn í
Oran. New Statesmao.
ENN EIN ÖREIND FUNDIN:
NÝ TEGUND AF NEUTRÍNU
Eftir því sem kjarnakljúf-
arnir hafa stækkað og
orðið öflugri, hafa ör-
eindirnar sem vísindamenn
hafa fundið haft annarlegri
eiginleika og orðið erfiðari að
henda reiður á. Þó hafði eng-
inn búizt við að nokkurntíma
myndi finnast efniseind sem
væri jafn íurðuleg og sú sem
fékk nafnið neutrína, þegar
hún fannst fyrst við kjarna-
ofn árið 1956. Þessi öreind
hefur engan massa (enga
þyngd) og er auk þess óraf-
hlaðin og getur farið gegn-
um þéttustu efni sem væru
þau lofttómt rúm.
En fyrir nokkrum dögum
tókst vísindamönnum við Ccl-
u.mbia-háskóla í New York
að- leysa slíka þraut: Með því
að nota öflugasta kjarnakljúf
Bandaríkjanna og 5.000 lestir
af bryndrekastáli tókst þeim
að finna enn aðra neutrínu-
tegund, og í rannsóknastöðv-
um kjarneðlisvísinda víða um .
heim búa menn sig þegar
undir að kanna þessa nýju ör-
eind efnisins.
Menn höfðu ekki fyrr stað-
fest tilveru neutrínunnar sem
öreindar að í ljós kom að
hinar svonefndu pí-mesónur
(einnig kallaðar píónur), miðl-
ungsþungar öreindir, breytast
í heldur léttari eindir, sem
ikallaðar eru mú-mesónur
(múónur). en ókunn öreind
flytur burt hluta af orku
þeirra. I fyrstu héldu kjarn-
eðlisfræðingarnir að þarna
væri um venjulegar neutrínur
að ræða. En þeir .tóku brátt
að efast um það, og gátu sér
þess til að þarna kynni önnur
neutrínutegund að vera að
verki. En það hafði verið
nógu erfitt að hafa upp á
hinni venjulegu neutrínu.
Hvernig skyldi þeim ganga að
finna öreind sem væri enn
hverfulli?
Til þess notuðu þeir hinn
geysiöflugu synkrotrón í Bróok
haven National Laboratory á
Framlhaid á 7. síðu.
Prófessor Schwartz við „neistahólfið".
Miðvikudagur 25. júlí 1962 — ÞJÓÐVILJINN (5