Þjóðviljinn - 18.08.1963, Blaðsíða 3

Sunnudagur 18. ágúst 1963
HÖÐVILJINN
SlÐA
!
Nýlega er lokið samning-
ingum ýmisa stéttarfélaga
um kauphækkanir og Kjara-
dómur hefur kveðið upp dóm
um launakjör starfsmanna
ríkisins. Ætla mætti að eftir
þessar hækkanir væri málum
komið í sæmilegt horf, enda
skilst manni á skrifum og
ummælum ráðandi manna,
Matvörur og hremLvörur, kr. 140,- á dag,
! kr. 980 á viku kr.
Húsnæði, ldtil þriggja herb. íbúð —
Hiti og rafmagn —
Faitnaður, álnaivara og skófatn. á 4 fjöiskyldumeðl. —
Strætisvagnagjöid ' —
Símd og útvarp, (aifin.gj. 200 kr. símt. &
skeyti 100 kr.) —
Blöð, tímarit og baekur —
Happdrætti og safnanir (merkjasölur og þ.h.) —
Sjúkrasaml., lyf og' laefcnishjálp —
Félagagjöld og ffl. þ.h. —
Húsgögn, eidhúsáh. o.ffl. (kr. 3600,00 á ári) —
Skemmtanir (skólaskemmtanir, bíó, leikh., dansl.) —
Tóbak og áfengi —
Skóiakositn. barna —
Hársnyrting og snyrtivörur —
Ýmis önnur útgjödd —
4.200,00
1.800,00
800,00
1.200,00
350,00
300,00
300,00
250,00
200,00
100,00
300,00
300,00
300,00
150,00
100,00
700,00
að ekki muni þörf á breyt-
ingum 5 bráð að því er snert
ir opinibera starfsmenn. Lögð
er lika áherzla á það, að
hækkanir hjá þeim gefi öðr-
um ekki ástæðu til krafna
um hækkanir. Að vísu er
svo ráð fyrir gert, að nú fari
fram rannsókn á því, bve
um sig tvö börn. Annar
heimilisfaðirinn er bókari á
opinberri skrifstofu, hefur
verzlunarskólamenntun og
þar sem hann hefur unnið í
tíu ár hjá ríkinu fær hann
8360 kr. í laun á mániuði.
Hinn heimilisfaðirinn er
verkamaður í fastri atvinnu
„upp á hvern einasta dag“
eins og einu sinni þótti gott.
Fyrir 8 stundir á dag, þ. e.
208 stundir á mánuði, fær
hanu nú 5824 kr., — 28 kr.
á klst. Þessar fjölskyldur
búa í litlum þrggja her-
bergja íbúðum ogallurheim-
ilisbragur mótasí' af spar-
semi. Börnin eru í skólum,
þau eldri í gagnfræðaskólum.
Hvernig er þá afkoma þess-
hátt kaupgjald atvinnuveg-' ara hófsömu fjölskyldna?
imir geti borið og verði
þeirri rannsókn lokið fyrir
15. okt. n. k., enda eru allir
samningar stéttarfélaga mið-
aðir við þann tíma. Væntan-
lega er sú rannsókn hafin,
þótt ekki hafi það heyrzt,
ekki mun veita af tímanum.
Hvaða tekjur?
Ekki hefur þess verið get-
ið, að umrædd rannsókn eigi
að ná til reksturskostnaðar
og greiðslugetu heimilanna.
Það væri þó ómaksins vert,
að fá svar við þeirri spum-
ingu, hverjar væru í rauninni
nauðþurftartekjur manna á
Islandi í dag. Það myndi
gefa til kynna hver væri að-
staða- launþega nú eftir þess-
ar umræddu hækkanir.
Á meðan aðrir íhuga mál-
in betur skal hér nú gerð
tilraun til að átta sig á
þessu með þvi að setja upp
lauslega áætlun um mánaðar
útgjöld fjögura manna fjöl-
________________________skyldu. 1 í
Samtals kr. 13250,00 (100%) "|"|* flölskylciur
Verkamaöurinn: Laun fyrir 8 st. á dag 5824,00 (44%)
Óhjákvæmileg aukavinna 7426,00 (56%) Hugsum okkur, að hér sé
------------------------um tvær f jölskyldur að ræða,
Samtals kr. 13250,00 (100%) tvenin hjón, sem eiga hvort
Opinber gjöld kr. 2.400,00
-f- fjölsk.bæfcur 500,00
Samtals kr. 11.350,00
1.900,00
Samtals kr. 13.250,00
Afikoman verður þá þannig:
Ríkisstarfsmaðuriinn: Laurt..... Kr. 8360,00 l/' “"'JJ‘
-4- lifeyr.sj. 334,00 8026,00 (60%)
Óhjákvæmileg aukavinna
5224,00 (40%)
Hugsum okkur mánaðar-
útgjöldin eins og meðfylgj-
andi tafla sýnir.
Til þess að ná mánaðar-
kaupinu fyrir dagvinnu eina
saman þyrfti tímakaup
verkamannsins að vera kr.
63,75.
Þannig er þá aðstaðan. Eins
og allir sjá er ekkert innan
í-arnma þeirrar útgjaldaáætl-
unar, sem hér er lögð til
grundvallár, er kallazt geti
munaður eða háar kröfur til
lífsins. Hér er miðað við hús-
niæðiskostnað, sem er langt
fyrir neðan það, sem allur
f jöldinn verður að sæta, ekki
er gert ráð fyrir neinu ó-
venjulegu, engum veikindum
né óhöpptun, ekki reiknað
með eignamyndun í neinni
mynd, nema ef væri lífeyris-
sjóðsgjald ríkisstarfsmanns-
ine, ekki reiknað með kostn-
aði í sambandi við sumar-
leyfi, að sjálfsögðu ekki gert
ráð fyrir bíl og þaxmig mætti
lengi telja það, sem ekki er
með í áætluninni, en menn
ýmist eru neyddir til að taka
á sig eða telja sér til 15fs-
nauðsynja.
E. t. v. eru þessar tölur
of háar og væri þá gott að
fá rökstuddar ábendingar
um það.
Vinnuþrælkun
En séu þessar tölur réttar
eða of lágar, sem mun nær
lagi, hvernig getur þá nokk-
ur haldið þvi fram, að á-
stand launamála sé komið í
viðunandi horf? Hver getur
talið það heilbrigt, að til
þess að afla lágmarkstekna
við góðar kringumstæður
þurfi menn að afla 40—50%
þeirra utan eðlilegs vinnu-
tíma? Hvað þýðir það lang-
an vinnudag?
Menn hafa áður þekkt hér
skort og bágindi vegna at-
vinnuleysis, hallæris og vönt-
unar á tækná og verkmenn-
ingu. En að vinna meira en
hálfan sólarhringinn, með
fullkomnustu tækni í þjón-
ustu sinni, við aflasæld og
árgæzku og hafa þó rétt til
hnífs og skeiðar, það höfum
við aldrei upplifað fyrr á Is-
landi. Hér er auðsjáanlega
eitthvað að. Er 5sl. atvinnu-
lífi og efnahagsmálum svona
hroðalega illa stjórnað?
1 sambandi við hinn langa
vinnudag vakna margar
spurningar, sem aðrar þjóðir
hafa fyrir löngu svarað fyrir
sitt leyti. Er það t.d. heppi-
legt fyrir fyrirtæki og stofn-
anir, að starfsmenn þurfi að
afla helmings eða meira en
helmings tekna sinraa utan
rétts vinnustaðar? Hvað er
þá aukastarf og hvað aðal-
starf ? Kemur þá ekki að því
að ríkisstofnanir t. d. þurfa
að fara að auglýsa ábyrgðar-
stöður sem heppileg auka-
störf fyrir menn, sem vinni
aðalstarf sitt annars staðar ?
Er svo þessi langi vinnu-
dagur hagkvæmur þjóðfé-
lagslega séð? Og hvað um á-
hrif hans á heilsu og menn-
ingarlíf? Vill ekki einihver
I
frændþjóðin lána okkur sér-
fræðinga til að athuga ýms-
ar hliðar þessa máls eða ef
til vill ættum við að fá Al-
þjóða vinnumálastofnunina
til þess, en hún gerði ekki
alls fyrir löngu ályktun til ^
stuðnings 40 stunda vinnu- L
viku?
Á. A.
I
Ætluðu uð kvik-
myndu sel — tóku
prestinn í stuðinn
Þessi mynd er tekin á hlaðinu fyrir framan Hótel Reynihlíð i Mývatnssveit og sjást hér ensku sjónvarpsmennirnir ásamt kor,
um sinum og íslenzku fylgdarmönnunum. Það er Harry Lowc og kona hans Joy Lowe, Bill Taylor og kona hans Saily Taylor
og dætur Amanda Taylor og Susan Taylor og Terry Elsey og Douglas Garrod og Gísli Gestsson, kvikmyndatiikumaður ot
Þórhallur Guttormsson, túlkur og bílstjóri. (Ljósm. G.M.).
Enskir kvikmyndatökumenri
Irá B. B. C. sjónvarpinu hata
verið á ferðalagi um landið
og dvalið hér í tvær vikur.
Þeir kvikmynduðu vígslu-
íátíð Skálholtskirkju og baía
neimsótt Gullfoss, Geysi og
Reykholt í Borgarfirði. Þá
dvöldu þeir á Uxahryggjum
og kilifruðu upp á Snæfells-
jökul, — jökullmn og útsým
þaðan er endir þessar Islands-
.■cvikmyndar. Þeir náðu ágæt-
im skotum af Isaga-spreng-
ngunni í Reykjavík. Þá fóru
)eir norður í Hindisvík op
etluðu að ná myndum af sei-
m. Engir selir. En þeir kvik-
lynduðu séra Sigurð Norland
staðinn. Þá hafa þeir verið
Akureyri og { Mývatnssvpi'
kvikmynduðu Dimmuborg
Námaskarð og laugina ;
órugjá. Þá fóru þeir upt:
Mývatnsöræfi í áttina að
Ierðúbreiðalindum og náðu
bar skemmtilegum sandstormi.
Gísli Gestsson er útlærður
kvikmyndatökumaður og dag-
inn cftir Isfcapróf f fevik-
myndatökuskóla í London íyr-
ir þremum vikum. þá réði
hann sig i þennan leiðangur
og hefur tæpast séð fjölskyldu
sína í Reykjavík. Það er mifc-
il vinnuharka í svona leiö-
öngrum, og eru þeir komnir
upp klukkan 5 og 6 á morgn-
ana og eru að allan daginn.
Þórhallur Guttormsson,
skólastjóri er túlkur og bil-
stjóri í þessum leiðangri.
Hann lét vel yfir ferðinni.
Mr. , Taylor kvartaði yfir
verðlagi hér á landi og þótti
dýrt að leigja Land Rover á
kr. 750.00 á dag og hélt því
fram að kostnaður við svona
leiðangra hér á landi væri
tvisvar og hálfum sinnum
meiri en í Englandi. Benzín
væri ódýrara hér á landi.
Frú Taylor þótti furðulegt,
hvað ávextir væru dýrir hér
á landi. Annars létu leiðang-
ursmenn vel yfir dvöl sinni
hér.
Þau fóru til Englands á
hriðjudag. — g.m.

k