Þjóðviljinn - 29.05.1964, Blaðsíða 2

2 SIÐA
MdÐVILJINN
Wstudagur 29. maí 1964
Sýning i Bogasalnum á
sögulega merkum myndum
□ Þessa dagana hefur Gunnar Hall sýningu
á 201 steinprentaðri mynd frá íslandi er Frakk-
ar gáfu út eftir Gaimard-leiðangurinn hingað á
árunum 1835 og 1836. Myndirnar gerði teiknari
leiðangursins, Auguste Mayer.
□ Að skoða þessa sýningu er að sjá liðna
öld — og horfna tíð. Þarna eru myndir af mörg-
um kunnum stöðum á landinu, m.a. uppdrátt-
ur af Reykjavík eins og hún var 1836.
Upplag af myndum þessum,
sem eru mjög vel gerðar, mun
á sínum tíma ekki hafa verið
mikið, en þær hafa víða
dreifzt og því erfitt mjög að
ná þeim saman í heild.
Spurningunni um það hve-
nær og hvernig hann hefði
eignazt myndirnar svaraði
Gunnar:
— Tveim fyrstu bindunum
af leiðangursbókinni náði ég
á árunum milli 1930 og 1940,
en því þriðja og síðasta ekki
fyrr en á árunum eftir síðustu
heimsstyrjöld. Myndimar i
þe'rri bók eru litmyndir og
hefur upplag þeirra sennilega
verið minna en myndanna með
fyrri bókunum. Ég hef verið
að reita þær saman smátt og
smátt í fjórum löndum — og
tókst það að lokum. Þessar
myndir eru orðnar afar tor-
fengnar. Þeir sögðu mér úti
um daginn að það kæmu ekki
til sölu nema örfáar myndir.
Það er helzt endrum og eins
að ein og ein mynd kemur úr
dánarbúi.
— Og til hvers varstu að
safna þessu?
— Þessar myndir sýna okk-
ur þjóðhætti á liðinni öld, það
sem er með öilu horfið og
unga fólkið þekkir ekki. Þjóð-
FKÁ KIRKJUBÆJARKLAUSTRI
Prentarar
Okkur vantar
HANDSETJARA
og
PRESSUMANN
in þarf að þekkja fortíð sina
og halda órofnu sambandi við
hana. Fyrir mér vakti að safna
þessu inn í landið, þetta eru
myndir varðandi íslenzka
menningu og eiga að vera hér.
en eru að flækjast i rusla-
kompum úti í löndum.
Þessar myndir hafa sögu-
lega þýðingu fyrir okkur. Þær
eru frá upphafstima sjálfstæð-
isbaráttunnar. Frönsku bylt-
ingarnar höfðu ákaflega mik-
il áhrif hér á landi.
Þrem árum eftir júlíbylting-
una i Frakklandi kemur Bald-
vin Emarsson með Armann á
Alþingi, árið 1833 og 1835 kem-
ur Jónas og þeir Fjölnismenn
með Fjölni.
Gaimard-leiðangurinn hafði
mikil áhr’f til að vekja Is-
lendinga til að meta sjálfa sig
og hafa traust á sjálfum sér,
enda tóku þeir honum með
kostum og kynjum og héldu
honum samsæti í Kaupmanna-
höfn. og Jónas Hallgrímsson
orti kvæði til hans — og er
raunar úr því kvæði álet.runin
yfir dyrum Háskóla Islands:
Vísindin efla alla dáð,
orkuna styrkja, viljann hvessa,
vonina glæða, hugann hressa,
farsældum vefja lýð og láð.
Við eigum að safna inn í
landið öllu sem þýðingu hef-
ur fyrir sögu okkar, og ekki
aðeins bókum.
— Já. en fer þeim ekki
fækkandi sem safna sérstak-
lega íslenzkum bókum?
— Bókasöfnun manna hefur
nokkuð breytzt, menn safna
meira bókum hver um sitt fag
og kannski minna um að menn
safni hverju sem er. En unga
fólkið safnar margt bókum.
svo bókasðfnun er síður en svo
að leggjast niður. Áður söfn-
. ,uðú maygir öllum bókum —
ég tala nú ekki um geðveika
menn eins og mig sem hirti
allt prentað mál!
Og það á að safna öllu sem
DYRHÖLAEY séð með augum AUGUSTE MEYER
okkur snertir, Jón Sigurðsson
forseti lét aldrei neinn pappir
um Island fram hjá sér fara,
jafnvel safnaði auglýsingum
um siglingar dönsku skipanna
til Islands.
Eins og flestir vita hafði ég
nýlega útstillingu í glugganum
hjá Lárusi í Bankastræti og
skólafólk þyrptist mjög að
þeirri sýningu. Unga fólkið
þarf og á að kynna sér sögu
þjóðarinnar, þekkja fortíð
hennar. Ég er mjög illur út i
það, að íslandssagan sem ætl-
uð er börnum sé gefin út eins^
og viðbætir við símaskrá, með
eintómum tölum — ártölum
og mannanöfnum. Það þarf
að skrifa sögu þjóðarinnar
þannig að hún glæði áhuga
nemandans fyrir því að fræð-
ast meira um hana, en ekki
þannig að hún vekji hjá nem-
andanum ósjálfráða andúð á
öllu sem við kemur sögu þjóð-
arinnar. Það þarf að glæða á-
huga og ást á sögu og menn-
ingu þjóðarinnar.
— Eru ekki fáir sem leggja
alhliða söfnun prentaðs máls
fyrir sig?
— Þegar Helgi Tryggvason
og ég hættum þessu munu
sennilega fáir sem liggja í því
að safna svona, og þá einkum
fyrir aðra eins og Helgi
Tryggvason hefur gert. Það
er mjög tímafrekt. Helgi hef-
ur safnað fyrir margan — og
svo tíma þeir ekki að borga
honum fyrir það. hann á að
vinna kauplaust þó að þeir
hafi nóga peninga.
— Og þú heldur alltaf á-
fram að safna?
— Já, ég er að safna og
selja. Ég safna bæði heima og
erlendis öllu sem ég held að
geti að gagni komið hér heima,
þó það sé kannski ekki að
gagni í dag, þá getur það orð-
ið síðar.
Sýningin í Bogasalnum er
opin daglega til og með 31.
þ. m. frá kl. 2 e.h. til 10. —
Myndirnar eru til sölu og
kosta 1000 kr. hver, nema
mannamyndimar 300 hver.
Simi 17-500.
Sjómenn á Akranesi
mótmæla Vísisgrein
Þjóðviljanum hefur borizt
eftirfarandi mótmælagrein frá
sjómönnum á Akranesi vegna
greinar er birtist í dagblaðinu
Vísi 23. þ. m. þar sem sagt
var að sjómenn á humarveiði-
bátunum nenntu ekki að slíta
humarinn um borð í bátunum.
„S.iómenn á Akranesi, vilja
mótmæla rammagrein í Vísi
23. þ.m. með fyrirsögninni.
„Nenna ekki að slíta humar-
inn”.
—-----------------------------®
Enn blikur á
lofti í EBE
Enn á ný dregur upp ský á
friðarhimininn í Efnahags-
bandalagi Evrópu. Ástæðan fyr-
ir þessu er sú, að lönd banda-
lagsins hafa reynt að koma sér
saman um sameiginlegt verð á
komi. Vestur-Þjóðverjar hafa
sett sín skilyrði og krefjast
þess í raun og veru að halda
komverði sínu, sem er hið
hæsta innan bandalagsins.
Fari svo, að Þjóðverjar haldi
fast við sjónarmið sitt, getur
varla hjá því farið, að miklar
deilur hefjist með hausti innan
bandalagsins. Slíkar deilur
myndu m.a. hafa það í för með
sér, að EBE getur ekki sem
einn aðili tekið þátt í umræð-
um þeim um tollalækkanir, er
nú fara fram í Genf og kennd-
ar eru við Kennedy forseta.
Þetta er rætin fyrirsögn í
garð sjómanna, sem eru ekki
reiðubúnir að láta útgerðar-
menn og frystihúsaeigendur
sem eru sömu aðilarnir, breyta
eftir eigin höfði ráðn'ngarkjör-
um sjómanna frá því sem áð-
ur hefur tíókast, á þann hátt,
að ef humarinn er slitinn um
borð, verður að taka fleiri
menn á bátana, svo skiptakjör-
in verða sjómönnum mun ó-
hagstæðari en verið hefur á
undanförnum humarvertíðum,
auk þess sem vinnan mundi
aukast óhæfilega mikið.
Þá segir í greininni, að ekki
sé til fólk í frysthúsunum til
þess að slíta humarinn. Þetta
eru algjör ósannindi. Ungling-
ar bæjarins hafa á undanförn-
um sumrum unnið að þessari
vinnu og bíða nú sem fyrr eft-
ir því að fá að hefja hana og
vinna sér eitthvað inn í skóla-
fríinu.
Það er ósmekklegt í meira
lagi, að drótta því að sjómönn-
um, sem sjálfsagt vinna lengst-
an og erfiðastan vinnudag allra
stétta á Islandi, að þeir nenni
ekki að vinna.
Það er eindregin ósk sjó-
manna að margítrekuðum ár-
ásum útgerðarmanna og sam-
taka þeirra á kjör sjómanna
megi nú linna, svo betri skiln-
ingur og meiri samúð geti tek-
izt milli þessara aðila.”
Akranesi, 26 maf 19R'1
J- S. J.
jT
Utgáfubækur AB
18 að tölu á sLári
Aðalfundur Almenna bóka-
Íélagsins og stuðla h.f. voru
haldnir þriðjud. 26. maí í Þjóð-
leikhúskjallaranum. I upphafi
aðalfundar Alm. bókafélagsins
minntist form. þess, dr. Bjarni
Benediktsson, forsætisráðherra,
Davíðs skálds Stefánssonar
frá Fagraskógi, sem var einn
af stofnendum og íorvígis-
mönnum félagsins og heiðruðu
fundarmenn minningu skálds-
ins með því að rísa úr sætum.
Framkvæmdastjóri félags-
ins, Baldvin Tryggvason. las
reikninga Almenna bókafélags-
ins og gaf yfirlit um starf-
semi þess s.l. ár. Félagið gaf
út átján bækur á árinu og
gekk sala þeirra yfirleitt mjög
vel. þótt verkföllin síðari hluta
ársins hafi dregið allmjög úr
bóksölu almennt. Hagur fé-
lagsins er góður og félagsmenn
nú um 6.000.
Þá gat framkvæmdastjórinn
þess, að á s.l. ári hefði verið
lokið heildarútgáfu á verkum
skáldsins Gunnars Gunnars-
sonar og hefði sala gengið
mjög vel.
Félagið rak Bókaverzlun Sig-
fúsar Eymundssonar eins og
áður og jókst velta verzlun-
arinnar mjög á árinu.
Loks var á fundinum gerð
grein fyrir þeim bókum sem
Almenna bókáfélagið hefur
gefið út á þessu ári og enn-
fremur fyrir þeim bókum em
nú eru f undirbúningi.
1 stjórn Almenna bókafélags-
ins voru kjörnir Dr. Bjarni
Benediktsson, formaður, dr.
Alexander Jóhannesson, dr.
Gylfi Þ. Gíslason, Jóhann
Hafstein og Karl Kristjánsson.
Til vara voru kjörnir: Davíð
Ölafsson og Geir Hallgrímsson.
í bókmenntaráð félagsins
voru kjörnir: Tómas Guð-
mundsson, formaður. Guðm.
G. Hagalín, Kristján Alberts-
son, Birgir Kjaran, dr. Jó-
hannes Nordal, Matthías Jó-
harmessen. Höskuldur Ólafs-
son, Þórarinn Björnsson og dr.
Sturla Friðriksson.
Aðalfundur Stuðla h.f.
var haldinn að loknum aðal-
fundi Almenna bókafélagsins,
en Stuðlar starfa, sem kunnugt
er sem styrktarfélag þess.
Framhald á 9. síðu.
UPPREIMAÐIR
STRIGASKÓR
allar stærðir
GÚMMÍSKÓR
með
hvítum sóla.
Skólavörðustíg.