Þjóðviljinn - 29.05.1964, Blaðsíða 12

Er bónuskerfið vinnuþrælkun?
Hún er ættuð að austan og
er búsett í Neskaupstað og
vann í frystihúsi í Sandgerði
í vetur. Hún er létt og kát
allan daginn og hefur unnið
hörðum höndum allt sitt Iíf
við sjávarsíðuna.
Hún heitir Þórunn Jakobs-
dóttir og náðum við stuttu
spjalli af henni á dögunum á
leiðinni heim með manni sín-
um.
Hann heitir Sveinn Jóns-
son og vann við hlið konu
sinnar í sama frystihúsinu i
Sandgerði í vetur.
Þóra hefur sótt nfu ver-
tíðir til Hornafjarðar með
manni sínum, bræðrum og
föður og höfðu þau bátinn
Auðbjörgu til umráða.
Ásmundur bróðir hennar
var skipstjóri á bátnum.
Svona er lífið hjá sjó-
mannafjölskyldum á Aust-
fjörðum.
Sumar sækja norður á
Langanes og aðrar suður til
Hornafjarðar.
Faðir hennar heitir Jakob
Jabobsson, eldri og er þannig
aðgreindur frá syni sínum
Jakobi Jakobssyni, yngra.
Svoleiðis eni þeir kallaðir
fyrir austan. Jakob yngri er
nú eiginlega þekktastur af
fjölskyldunni.
Það er Jakob Jakobsson
fiskifræðingur og síldarleitar-
kóngur, segir Þórunn kank-
vis á svip.
Við hjónin unnum í frysti-
húsinu Miðnes h.f. í Sand-
gerði i vetur og kynntumst
nú í fyrsta skipti bónuskerf-
inu.
Þarna var líf í tuskunum
og unnu allt að sjötíu manns
í þessu frystihúsi. Kvenfólk-
ið var í meiri hluta. Við
vorum fjörutíu og þrjár og
þar af tólf færeyskar kon-
ur.
Sumar hafa unnið allt að
sjö vertíðum í Sandgerði og
kunna þar vel við sig og leita
alltaf á þessar slóðir á hverri
vertíð.
Annars voru konurnar
víðsvegar að af landinu.
Nokkuð mikið bar á konum
frá Siglufirði og ég var til
dæmis eina konan frá Aust-
fjörðum.
Vinnuskilyrðin voru sæmi-
leg í frystihúsinu og unnum
við konurnar við að pakka
fiskinn í umbúðir á fjórtán
borðum og voru þrjár konur
við hvert borð. Þó mundi ég
telja það hagstæðara að ein
til tv.ær konur ynnu við
hvert borð og fékkst góð
reynsla af því í vetur.
Hvernig líkaði þér við
bónuskerfið?
Mér líkaði það ekki vel.
Það er sérstaklega misræmið
á bónusgreiðslum eftir um-
búðum eins og það var í
raun þarna hjá okkur.
Við borðið þar sem ég
vann unnum við aðallega
tvær umbúðir með úrvals-
þorski. Annarsvegar sjö lbs.
Þórunn Jakobsdóttir
umbúðir og hins vegar fimm
lbs. umbúðir.
Þegar við unnurti sjö lbs.
umbúðirnar höfðum við að
jafnaði 30 til 35 kr. á klst.
fyrir utan tímakaupið, en
þegar við unnum fimm lbs.
umbúðirnar brá svo við, að
bónusinn hrapaði niður í 9
til 10 kr. á klst. fyrir utan
tímakaup .
Þetta er einkennilegt mis-
ræmi og er greinilega ein-
hversstaðar veikur hlekkur í
útreikningi gagnvart okkur
verkafólki. Annars gættum
við þess að vinna aðeins með
venjulegum vinnuhraða við
okkar borð og vorum raun-
ar allar vanar þessari vinnu
áður.
Margar konurnar hafa þó
ekki æskilega sjálfsstjórn i
þessari vinnu og ætla marg-
ar sér ekki af í vinnunni.
Þetta gengur í mörgum til-
fellum svo nærri þeim að um
hreina vinnuþrælkun er að
ræða.
Peningaupphæðin í lokin er
ekki svo stórvægileg eftir
slíkt erfiði.
Hér er um lúmska tilraun
til vinnupíningar að ræða og
gengur það svo nærri vinnu-
þreki verkafóksins. að heilsa
þess er jafnvel í voða.
Hvernig var aðbúðin að
fólkinu?
1 vinnusölum var aðbúnað-
ur sæmilegur. Ég tel þó
nauðsynlegt, að baklausu tré-
bekkirnir í kaffistofunni
hverfi nú þegar og sæmileg
sæti komi í staðinn. Það er
nauðsynlegt í erfiðisvinnu.
að fólk geti látið fara sæmi-
lega um sig í kaffitimunum.
Einnig fannst mér hirðing og
umgengni á salemum og
snyrtiherbergjum ábótavant.
Hvað tekur nú við?
Nú er sumarsíldin á næsta
leiti og er ég þegar búin að
ráða mig á eitt síldarplanið
i Neskaupstað. Við erum svo
spennt fyrir síld á Austfjörð-
um þessa stundina. Ég vil
biðja fyrir kveðju til vinnu-
félaga okkar frá vertíðinni,
sagði Þórunn að lokum.
Viðbygging við Reykholtsskólann
HALSASVEIT 28/5 — Allmiklar
byggingaframkvæmdir eru fyrir-
hugaðar við Héraðsskólann að
Reykholti í sumar. Er áætlað að
byggja hcimavist fyrir þrjátíu
nemendur og íbúð fyrir einn
Sæðingastöð
kennara. Hvortveggja þessara
bygginga eru tveggja hæða hús.
Enn mun þó standa á hinu al-
máttuga leyfi ríkisstjórnarinnar
og framkvæmdir þess vegna
' ekki hafnar ennþá. — Jónag.
að Hvanneyri
HÁLSASVEIT 28/5 — í vetur
var hafin bygging á sæðingastöð
að Hvanneyri og er húsið að
stærð 330 fermetrar. I þessari
merku byggingu verða
stofa. rannsóknarstofa,
arherbergi, geymsla fjós og hey-
geymsla. Það er Búnaðarsam-
band Borgarfjarðar. sem stendur
að byggingunni. Byggingarmeist-
skrif- ■ ari er Páll Jónsson í Smiðju-
pökkun- I holti. — Jónag.
Ærnar láta lömbum
HALSASVEIT 28/5 — Sífelld I
norðanátt var framan af maí-
mánuði og fer gróðri hægt fram
af þeim sökum. Aðfaranótt sjö-
unda maí var næturfrost svo að
hemaði á pollum og cina nótt-
ina snjóaði í fjöll og jafnvel nið-
ur að fremstu bæjum. Mörgum
bregður við norðanáttina og
þræsinginn eftir afburðargóða
tíð í vetur.
Bændur hafa þegar sleppt fé
sínu af húsi og er fé almennt
vel framgengið. A einstaka baS
hefur það borið við, að ær létu
lömbum og á einum bæ létu
þrjátíu ær lömbum sínum.
Annars hefur sauðburður
gengið vel. — Jónag.
Skiptu með
ser
mu irseo i # «
fetignum Larseii er efstur
eftir 6 umferðir
’f gærdag fundu nokkrir ung-
lingar peningaveski í strætis-
vagni í Hafnarfirði. Sex hundr-
uð krónur í peningum voru í
veskinu. Þetta voru unglingar á
aldrinum tíu til tólf ára og
skipu þeir peningunum á milli
sín. — Hafnarfjarðarlögreglan
hafði spurnir af þessu og náðí
peningunum af krökkunum og
kom veskinu til skila.
Lokið cr nú 6 umferðum á
millisvæðamótinu í skák í
Amsterdam og er Bent Larsen
cfstur að þeim loknum með 5
vinninga. Næstur er Gligoric
með 414 vinning og biðskák, þá
Ivkov mcð 4*/4 vinning og Smy-
sloff og Bronstein með 4 vinn-
inga hvor. ]
Blaðinu er kunnugt um þessi :
úrslit í 5. umferð: Ivkov vann
Berger, Larsen vann Perez, Glig- !
Kirkjusmíði í Ólafsvík
Fyrsta bátaEeigan
tekur til starfa
Nýlega hefur tekið til starfa
hér í Reykjavík nýtt iyrirtæki,
BATALEIGAN sf. Eins og nafn-
ið ber með sér Ieigir fyrirtæki
þetta út sportbáta, til lengri eða
skemmri tíma, á svipaðan hátt
og bílaleigur, sem eins og kunn-
ugt er hafa náð miklum vin-
sældum hérlendis hin síðari ár.
Eigcndur hins nýja fyrirtækis
eru bræðurnir Garðar og Sverrir
Steindórssynir og faðir þeirra
Sis:ndór G'tiijnumdsson, og verð-
iti' l>að íil húsi í Bakkagerði 13.
Bátar þeir, sem fyrirtækið
ieigirút, eru tvenns konar, plast-
bátar og gúmbátar. Plastbátarn-
ir eru af tveim stærðum. minni
gerðin tekur fjóra menn, en
stærri gerðin fimm til sex.
Stærri gerðinni fylgir 5,5 ha. ut-
anborðsmótor, en þeirri minni
4.5 ha. Gúmbátunum fylgir 3
ha niótor, Mótorarnir eru af
Johnson og Pei'kins gerð, og
hefur þess, verið gætt að hafa
þá ekki aflmeiri en svo, að eng-
in hætta á að vera á ferðum, i
góðu veðri, því eins og kunnugt
er hafa flest slys, sem orðið
hafa á slíkum bátum hér heima
og erlendis, orsakazt vegna þess,
að mótorar hafa verið of stórir
og kraftmiklir. Má í því sam-
bandi geta þess, að stærri gerð-
in af plastbátunum er gefin upp
fyrir allt að 15 ha. mótor, en
eins og fyrr segir. fylgja þeim
5,5 ha. mótor, og er leigutaka
óheimilt að skipta um mótor á
bátnum. í öllum bátunum verða
björgunarbelti, og vilja eigend-
ur brýna það mjög fyrir leigj-
endurh, að'fara aldrei út á vatn,
án bess að hafa þau á sér.
Allir eru bátarnir mjög með-
færilegir og má flytja plastbát-
ana. hvort heldur er á tengi-
vagn: — trailer — eða á topp-
grind bifreiðar. Tengivagninn
fvlgir stærri eerðinni. og með
honum tengi, sem hægt er að
Framhald á 9 síðu.
ÖLAFSVlK 28/5 — Bygginga-
framkvæmdir eru nokkrar í Öl-
afsvík og er til dæmis verið að
byggja við barnaskólann. Það
er fyrir tvær kennslustofur og
hefur borið nokkuð á þrengslum
í skólanum í vetur. Þá er hald-
ið áfram smíði á nýrri kirkju og
er búið að steypa kjallarann og
þessa dagana verið að slá upp
fyrir kirkjunni. Níu íbúðarhús
eru í smíðum.
Þá er unnið að breikkun veg-
arins inn í plássið vegna vax
andi umferðar um Ennisveginn.
E. V.
Handfæraafli góður á víkinni
ÖLAFSVÍK 28/5 — Hér er verið [
að búa bátana undir síldveiðar
fyrir Norðurlandi í sumar og
fara sex Ölafsvíkurbátar á síld-
veiðar.
Þá cru nokkrir að búa sig á
dragnót fyrir sumarið og eru
það minni bátarnir. Góður afli
er á handfæri hér á víkinni um
þessar mundir. Samtals var Iagt
hér á land 8282,620 lestir af
fiski yfir vertíðina. Er það ná-
kvæm lokatala. — E. V.
oric vann Darga en Bronstein
og Pachmann, Tal og Smysloff
gerðu jafntefli
f 6. umferð urðu þessi úrslit:
Tal vann Pachmann, Bronstein
vann Fougelman, Ivkov vann
Bilek en jafntefli serðu Smys-
lof og Stein, Porath og Darga,
Larsen og B°nkö. Aðrar skák-
ir fóru í bið
Biðskákum úr fjórðu umferð
lauk svo að Larsen vann Por-
ath, Vranesic vann Berger en
jafntefli gerðu Rosetto og Iv-
kov, Reshevsky og Lengyel.
Þá eru hér úrslit úr tveim
=kákum úr 1. umferð sem blað-
ið hefur ekki birt áður: Darga
vann Spasski og Lengyel vann
Berger.
Lík Gunnars
Finnbofasonar
er nú fundið
I gæi'morgun fannst lík Gunn-
ars Finnbogasonar í Vestmanna-
eyjum og fannst það í sjónum
um tuttugu og fimm metra frá
Teistuhelli. Froskmaður frá
Landhelgisgæzlunni kafaði i
sjónum þarna og f2nn likið eft-
ir skamma leit. Var það flutl
í land um hádegi í gær.
Þá var gerð ítarleg leit að
Jónatan Árnasyni í gærdag og
hefur ekki fundist tangur né
tetur af honum ennþá.
Kalskemmdir í túnum
VATNSLEYSU 25/5 — Vorhlý- j um. Sauðburði er að ljúka og
indin héldu í garð um hvíta- hefur hann gengið mjög vel yf-
sunnuna hér í Fnjóskadalnum. irleitt. Enn er hér nýtt „kal“ i
Síðan hefur verið hin ágætas.ta túnum. — O. L.
tíð og gróðri fleygt fram í daln-
Rafmagn í Fnjóskárdal
l VATNSLEYSU 25/5 — Hér í
I Fnjóskadal er nú starfandi
vinnuflokkur að sunnan og
vinnur að því að setja upp raf-
taug frá Laxárvirkjun hér norð-
ur dalinn. I þessum vinnu-
flokki eru fáir menn, en þeim
sækist verkið vel. Ekki er ennþá
ákveðið, hvort rafmagnið verð-
ur Ieitt inn á bæina á þessu
ári. En eftirtaldir bæir eiga að
fá það í þessurn áfanga: Hrís-
gerði. Víðifell, Víðivellir, Vatns-
leysa, Hæli, Grímsgerði, Drafla-
staðir, Hjarðarholt, Böðvarsgarð-
ur Böðvarsnes, Veisa og Veisu-
sel.
Övíst er hvernig verður með
nyrsta bæinn í dalnum. Það er
Þverá í Dalsmynni. sem hefur
slitnað þarna frá vegna einka-
rafmagns á tveim næstu bæj-
um. — O. L.
Þeir bræða síld í Bolungavík
BOLUNGARVtK. 28/5 — Fjórir
bátar héðan stunda vorsíld-
veiðar. Guðmundur Péturs kom
með 800 tunnur hingað í fyrri-
nótt og Sólrún landaði hér í
gæi'dag 800 tunnum, Þessi síld
fer í bræðslu og er starfrækt
hér síldarverksmiðja eign Ein-
ars Guðfinnssonar, sem hann
hristi fram úr erminni síðastlið-
ið ár.
Seytján bátar stunda handfæri
héðan og er afli farin að glæð-
ast á færi.
Tók sér bólfestu í mastrinu
Lögreglan í Hafnarfirði var
kvödd á vettvang í fyrrakvöld
til þess að sækja mann nokkurn,
sem hafði tckið sér bólfestu upp
í mastrinu á togaranum Maí og
'vaf þar svefni réttlátra.
Taldi maðurinn sig aldrei hafa
, fengið betrí dúr á ævinni og
' brást heldur illa við, þcgar
svefnró hans var raskað.
Sumum þótti þetta heldur hátt
uppi og þótti vissara að koma
manninum niður á jörðina.
Hann var Iíka hátt uppi, þegar
hann vaidi sér svefnstaðinn. Tog-
arinn lá við bryggju í Hafnar-
firði.
i
i