Þjóðviljinn - 29.05.1964, Blaðsíða 7

Fðstudagur 29. maí 1964
MðÐVILJINN
SlÐA J
Ríklsstjórnin í stríði gegn launþegum,
en stórmálin látin sitja á hakanum
Þjóðviljinn kom nýlega að
máli við Lúðvik JósefsSon for-
mann þingsflokks Alþýðu-
bandalagsins og spurði hann
um gang mála á alþingi s. I.
vetur og störf þingsins.
Þinghaldið í vetur, sagði
Lúðvík, er með því lengsta
sem þekkzt hefur hér á landi,
og jafnframt má segja, að
þetta var með afkastaminnstu
þingum, þegar litið er á
vandamálin sem fyrir lágu.
Viku eftir viku sat þingið svo
að segja auðum höndum. og
virtist ástæðan sú. að ríkis-
stjórnin gæti ekki gefið sig að
afgreiðslu þingmála vegna ým-
iskonar erfiðleika. sem hún
átti í utan þings. Þessum
langa þingtíma má skipti í tvo
hluta, fram að áramótum ann-
ars vegar og hins vegar eftir
áramót.
Þingtíminn fyrir áramót fór
að mestu leyti í deilur um
frumvarp ríkisstjórnarinnar
um launamál o. fl„ þar sem
stefnt var að því að binda
allt kaup út árið. Á síðari
hluta þingsins eftir áramót
voru ýmis lög og tillögur af-
greiddar í þinginu, en yfirleitt
var þar ekki um nein meiri-
háttar mál að ræða, að undan-
skilinni löggjöf þeirri sem rík-
isstjórnin beitti sér fyrir strax
eftir áramótin um nýjan sölu-
skatt upp á 260 miljónir kr.
og uppbóta- og styrkjagreiðsl-
ur.
Ný lög
— Hvaða löggjöf telur þú
markverðasta af því sem þing-
ið afgreiddi í vetur?
— A þessu þingi voru sett
ný vegalög, og var samkomu-
lag um þau í meginatriðum
milli allra þingflokkanna. Þar
er gert ráð fyrir að unnið
verði framvegis að vega- og
brúarmálum eftir áætlun, sem
gerð skal til fjögurra ára f
senn. Þá er gert ráð fyrir að
fjárframlög til vegamála auk-
ist talsvert mikið og að benz-
ínskatturinn nýi, sem lagður
var á um síðustu áramót.
renni allur til vegafram-
kvæmda.
Nokkrar breytingar voru
gerðar á lögum um jarðrækt,
stofnlánadeild landbúnaðarins
------------------------------<S>
Fí hœttir aS
hringja til
farþeganna
Áður en Flugfélag Islands hóf
reglulegt áætlunarflug milli
staða innanlands. en flugvélar
félagsins héldu uppi flugi er
flutningaþörf gaf tilefni til og
veður ekki hamlaði, komst sú
venja á, að símað væri til allra
væntanlegra farþega og þeim
tilkynntur brottfarartími og enn-
fremur. hvenær ætti að mæta á
flugvelli.
Eftir að áætlunarflug var tek-
ið upp hélzt þessi siður og hef-
ir svo verið síðan.
Með bættum tækjum hefir á
síðari árum gengið æ betur að
halda uppi áætluðum flugferðum
á fyrirfram ákveðnum tímum
og bykir því ekki ástæða til að
halda lengur hinum gamla sið
frumbýbsáranna, að hringja sér-
staklega í farþegana, heldur að
þeir mæti á flugveliinum sam-
kvæmt áætlun þ. e. í innan-
landsflugi hálfri klukkustund
fyrir brottför.
Ef brottför breytist frá bv'
sem segir í áætlun, mun hins-
vegar verða hringt til væntan- (
legra farþega.
og nokkrar minniháttar breyt-
ingar gerðar með þessu á mál-
efnum landbúnaðarins. Hins
vegar voru þau vandamál
landbúnaðarins, sem mestu
máli skipta látin liggja í lág-
inni eins og fyrri daginn.
Þá voru einnig gerðar breyt-
ingar á lögum um Seðlabank-
ann og á skatta- og útsvars-
lögunum. Breytingamar á
Seðlabankalögunum miðuðu að
því að auka enn skyldur banka
og sparisjóða til að binda
sparifé sitt í Seðlabankanum,
en breytingar á skatta- og út-
svarslögunum miðuðu að smá-
vægilegri lækkun á skatta og
útsvarsstiganum, en enginn
vafi er á því að þrátt fyrir
þær breytingar munu skattar
og útsvör yfirleitt hækka að
krónutölu á almennum launa-
tekjum.
Þar má Alþingi
ekki nærri koma
— En hvað um ýmis þau
stórmál, svo sem raforkufram-
kvæmdir og jafnvel erlenda
stóriðju, sem mikið hefur ver-
ið rætt um undanfarið?
— Það hefur ekki farið dult,
að ríkisstjórnin hefur um all-
langan tíma stefnt að því að
efnt verði til einhvers konar
stóriðju í íslenzku atvinnulífi.
S.l. þrjú ár hefur verið starf-
andi sérstök stóriðjunefnd á
Rætt irið Lúðvík Jósefsson, formann þing-
flokks Alþýðubandalagsins, um
stöf Alþingis á síðastliðnu þingtímabili
vegum ríkisstjórnarinnar, en
sú nefnd var ekki sett af Al-
þingi. Það hefur svo heldur
ekki farið dult, að þessi nefnd
og ríkisstjómin sjálf hafa átt
viðræður við ýmsa erlenda að-
ila um verksmiðjurekstur og
byggingu olíuhreinsunarstöðv-
ar, en þessum stóru og mikil-
vægu málum hefur verið hald-
ið utan Alþingis eftir því sem
unnt er. Við þingmenn Al-
þýðubandalagsins höfum
nokkrum sinnum knúið rikis-
stjórnina til þess að svara fyr-
irspumum um þessi mól á Al-
þingi. Jafnframt höfum við
gert margítrekaðar kröfur um
það. að Alþingi fengi í hendur
alla athugun þessara mála.
Svör ríkisstjómarinnar um
málið hafa jafnan verið óá-
kveðin og loðin. Og ríkis-
stjómin hefur með öllu neit-
að að Alþingi fengi þessi mál
til meðferðar. Þessu langa
þingi lauk því án þess að
nokkuð lægi fyrir um þessi
mál. né heldur um neinar
meiriháttar raforkufram-
kvæmdir á næstunni.
— Telur þú ekki að orðið sé
aðkallandi fyrir okkur að ráð-
ast í nýjar virkjanir?
— Jú, enginn vafi er á því,
að þörf hefði verið að hefjast
þegar handa um nýjar raf-
orkuframkvæmdir. Stórvirkj-
un tekur varla minna en 2—3
ár, en nú þegar er orðið um að
ræða skort á raforku, t.d. til
Ábui'ðarverksmiðjunnar. og má
furðulegt teljast hve lengi rík-
isst.jórnin dregur að ráðast ’
bessar aðkallandi framkvæmd-
ir. En það sem tefur ríkis-
stjórnina í þessum efnum er
augljósleea makk hennar við
erlend fvr'rtæki um stórfram-
kvæmdir. Það gctur þvi farið
svo, að hér verði tilfinnanleg-
ur raforkuskortur hjá atvinnu-
vegum okkar vegna þcss, hve
ríkis»tjórnín virðist hafa bit-
ið fa»t i sig að leysa þessi mál
i sambandi við erlendan stór-
iðjurekstur.
Húsnæðismálin
óleyst
— Hvað gerðist svo í hús-
næðismálunum á þessu þingi?
— I þeim málum gerðist
harla lítið. Að vísu voru sam-
þykkt lög um nokkra hækkun
á skyldusparnaði unglinga og
um ávöxtun á sparifé trygg-
ingafélaga. en gert er ráð fyrir
að þetta auki ráðstöfunarfé
Húsnæðismálastjórnar nokkuð,
en meginvandi húsnæðismál-
anna er enn jafn óleystur og
áður. Fé til íbúðalána vantar
enn svo hundruðum miljóna
skiptir; hin háu vaxtakjör eru
enn óbreytt og lánstíminn er
enn jafn stuttur og áður.
Þingmál Alþýðu-
bandalagsins
— Hvað viltu nefna af mál-
um sem þingmenn Alþýðu-
bandalagsins fluttu á þessu
þingi?
— Við fluttum á þinginu
fjöldamörg frumvörp og þings-
ályktunartillögur um ýmis þau
málefni sem við teljum mestu
máli skipta. og má þar á með-
al nefna þessi:
1. íslenzk utanríkisstefna.
Þingmenn Alþýðubandalagsins
fluttu þingsályktunartillögu um
það, að Alþingi markaði í að-
alatriðum utanríkisstefnu ís-
lenzka lýðveldisins. Nauðsyn-
legt er að setja skýr ákvæði
um afstöðu fslands gagnvart
erlendum bandalögum, her-
setunnar í landinu og varðandi
þátttöku erlends auðmagns
í landinu. Tillaga
okkar var felld með atkvæðum
stjórnarflokkanna.
2. Atvinnumál. 1 atvinnu-
málum okkar lögðum við til
að hafizt yrði handa í stórum
stíl um uppbyggingu útflutn-
ingsiðnaðar, sem sérstaklega
byggði á vinnslu úr hráefnum
sjávarútvegs og landbúnaðar.
Það er skoðun okkar að hægt
sé að stórauka útflutningsverð-
mæti þjóðarinnar á þennan
hátt og að þvi verkefni eigum
við sérstaklega að snúa okk-
ur á næstu árum. Þá höfum
við einnig lagt til, að ýmsar
ráðstafanir yrðu gerðar til
þess að bæta rekstursafkomu
atvinnuveganna, svo að þeir
væru betur færir til þess en
nú að taka á sig óhjákvæmi-
legar kauphækkanir. 1 þeim
efnum höfum við bent á lækk-
un vaxta, lengingu stofnlána,
lækkun útflutningsgjalda og
lækkun á ýmsum tollum,
sköttum og milliliðakostnaði,
sem hvílir á atvinnuvegunum.
Varðandi landbúnaðarmál
fluttum við m. a. frumvarp og
tillögur um félagsbúskap, um
ráðstafanir til stækkunar smá-
búanna og um sérstakar trygg-
ingar vegna landbúnaðarins
Við fluttum m.a. tillögu um
að ríkissjóður legði fram rúm-
lega 50 miljón krónur sem ó-
afturkræft framlag til að
stækka bú þeirra bænda, sem
enn hafa bú undir meðalstærð
Þessa tillögu okkar felldi’
bingmenn stjórnarflokkanna.
3. Húsnæðismál. Alþýðu-
bandalagið lagði fram frum-
varp um húsnæðismálin, en
meginefni þess er stóraukin
tekjuöflun byggingalánakerfis-
ins með beinum framlögum
frá ríkissjóði, atvinnurekend-
um,- bönkum. vátryggingafé-
lögum o. fl. aðilum, verulegri
lækkun vaxta af byggingalán-
um, lengingu lánstíma og að
lánin nemi yfirleitt 2/3 — 3/4
hlutum af byggingakostnaði
hæfilegra íbúða. Þá er í þessu
frumvarpi okkar lögð meginá-
herzla á það. að byggingafram-
kvæmdir fari fram á félags-
legum grundvelli, en það
mundi án alls efa lækka bygg-
ingakostnað verulega.
4. Orlof og vinnuvernd. Þá
höfum við flutt frumvarp til
laga um vinnuvemd og leng-
ingu orlofs. Bæði þessi frum-
vörp gætu verið veigamikill
þáttur í því að ná samkomu-
lagi við verkalýðshreyfinguna
í landinu um kjaramálin, þar
sem þau fjalla um þýðingar-
mikil hagsmunamál almenn-
ings i landinu.
5. Áætlunarráð. Þá fluttum
við frumvarp okkar um áætl-
unarráð, sem flutt hefur verið
um margra ára skeið, en þar
leggjum við til að gerð verði
sú meginbreyting f efnahags-
málum landsins, að unnið
verði að framkvæmdum á
sviði atvinnu- og fjárhags-
mála í landinu eftir fyrirfram
gerðri áætlun. Við teljum ó-
hjákvæmilegt að höfð sé sterk
yfirstjóm á þróun efnahags-
málanna og . að ríkisvaldið
sjái beinlínis um að eftir á-
ætluninni sé farið í öllum
meginatriðum. Stjómlaus fjár-
festing er sóun á fjármunum.
Hömlulaus meðferð á gjald-
eyri þjóðarinnar leiðir til erf-
iðleika í utanríkisviðskiptum
og til aðstöðu braskaralýðs,
sem ekki er þolandi fyrir þjóð-
arheildina.
Þingmenn Alþýðubandalags-
ins hafa auk þess flutt mörg
önnur mál í þinginu svo sem
varðandi tryggingamál, um
barna- og dagheimili, sam-
göngumál o. fl.
Aðkallandi stórmál
látin bíða
Það sem einkenndi þinghald-
ið í vetur, var sem fyrr segir,
að ríkisstjómin hefur verið
önnum kafin að berjast við
launastéttimar í landinu um
kaup og kjör vinnandi fólks.
Þegar meirihluti landsmanna
þ. e. launþegar hafa talið ó-
hjákvæmilegt að fá bætt
launakjör sín vegna verðbólg-
unnar, hafa úrræði ríkisstjóm-
arinnar verið:
að binda kaupið fast með
lögum í miðju dýrtíðarflóðinu
að banna verkföll og koma i
veg fyrir launasamninga.
Þegar þetta hefur ekki náð
fram að ganga, hafa verið sett
lög um nýjar álögur og al-
mennar verðhækkanir og milii-
liðum heimilað að auka álagn-
ingu sína til mikilla muna.
Auk þess hefur svo ríkisstjórn-
in verið ærið upptekin við að
makka við útlendinga um að
taka að sér að meira eða
minna leyti rekstur atvinnu-
lífsins í landinu, en á meðan
hefur lausn aðkallandi stór-
mála verið látin sitja á hak-
anum.
100 þúsund kr. gjöf
til HeimHissjáis
Heimilis»jóði taugaveiklaðra
barna barst rétt fyrir hvita-
sunnuna 100 þúsund króna gjöf
frá hjónum sem óska að Iáta
nafna sinna ckki getið. Stjórn
Heimilissjóðs þakkar þessa stór-
mannlegu gjöf.
Einnig síðastliðið ár bárust
Heimilissjóði margar stórar gjaf-
ir. og eru nú í sjóði 555 þúsund
krónur. Heitir sjóðsstjórn á
góðviljað fólk að leggja saman
og fylla miljónina fyrir áramót,
en miljón telst sú lágmarksupp-
hæð. að fært sé að byrja bygg-
ingu. Dropinn fyllir mælinn. Ef
margir leggja fram skerf sinn
eftir efnum og ástæðum, næst
markið fljótt.
Sjóður þessi var stofnaður
fyrir 3 árum. Forseti Islands
staðfesti skipulagsskrá hans 28.
febr. 1961. Ríkisendurskoðandi
annast endurskoðun sjóðsreikn-
inga. Markmið sjóðsins er að
reisa lækningastöð fyrir tauga-
veikluð böm, sem þarfnast sál-
fræðilegrar meðferðar.
★
Gjaldkeri sjóðsins er séra Ing-
ólfur Astmarsson biskupsritari.
Auk hans eru í sjóðstjóm dr.
Matthías Jónasson, form., Jón-
as B. Jónsson. fræðslumálastjóri,
og Sigurjón Björnsson, sálfræð-
ingur.
— Hershöfðinginn er dálítið argur í morgun. Ef Rússaskratíarnir
hafa falið míkrófóna á skrifstofunni eiga þcir nokkrar upptökur,
sem frúin vildi kannski kaupa . . .