Þjóðviljinn - 01.12.1968, Blaðsíða 6

g SÍÐA — ÞJÓÐVIUINTSr — Suraniudagiur 1. desemfoer 1968.
Nefndir þaer, sean skipaðar
bafa verið af stjócnn og Ríkis-
þinigi Danmerkux og Allþinigi ís-
lands til þess að semja um stöðu
landann.a sín á miUi, bafa í
einu hljóði orðið áeáttair um
frumvarp það til dansk-ís-
lenzkra sambandslaga, sem hér
fer á eftir, og leggj a til, að
stjómir og löggjafarþing beggja
landa fallist á Það.
Þegar frumvarpið hefur náð
samþykki baeði Ríkisþings Dan-
merkur og Alþingis íslands og
islenzkra kjósenda við at-
kvæðagreiðslu, sem fyrirskipuð
er í 21., gr. stj ómarskipunar-
laga íslands nr. 12 19. júní 1915,
og þegar frumvarpið, þannig
samþykkt, hefur hlotið staðfest-
ingu konungs, verða lögin á-
samt inngangi á þessa leið:
Vér Christian hinn Tíundi o.
s.frv. Gexum kunnugt:
Ríkisþing Danmerkur og Al-
þingi íslands og kjósendur hafa
á odjómskipulegan hátt fallizt
á og Vér staðfest með allra-
hæstu samþykki Voru eftirfar-
andi
DANSK-lSLENZK
SAMBANDSLÖG
1. gr.
Danmörk og ísland eru frjáls
og fullvalda ríki, í sambandi um
einn og sama konung og um
samning þann, er felst í þess-
um sambandslögum.
Nöfn beggja ríkja eru tekin
í heiti konungs.
2. gr.
Skipun konungserfða er sú,
er segir í 1. og 2. gr. konungs-
erfðalaga frá 31. júlí 1853. Kon-
ungsérf^um má ekki breyta,
nema samþykki beggja ríkja
komi til.
3. gr.
Ákvaeði þau, er gilda nú í
Danmörku um trúarbrögð kon-
ungs og lögræði. svo og um
meðferð konungsvalds. þegar
konungur er sjúkur. ólögráður
eða staddur utan beggja ríkj-
anna, skulu einnig gilda á ís-
landi.
4. gr.
Konungur getur ekki verið
þjóðhöfðingi í öðrum löndum
án samþykkis Ríkisþings Dan-
merkur og Alþingis íslands.
5. gr.
Hvort ríki ■ fyrir sig setur á-
kvæði um greiðslur af ríkisfé
til konungs og konungsættar.
SAMBANDSLÖGIN

H.
6. gr.
Danskir ríkisborgarar njóta
að öllu leyti sama réttar á ís-
landi sem íslenzkir ríkisborgar-
ar, fæddir þar, og gagnkvæmt.
Ríkisfoorgarar hvors lands
eru undanþegnir herskyldu í
hinu.
Bæði danskir og íslenzkir rik-
isborgarar hafa að jöfnu, hva-r
sem þeir eru búsettir, frjálsa
Sendiherra eða sendiræðismað-
ur, og skal þá skipa hann eft-
ir ósk íslenzku stjómarinniar og
í samráði við hana, enda greiði
ísland kostnaðinn. Með sömu
skilyrðum skal skipa ráðunauta
með þekkingu á íslenzkum hög-
um við sendisveitir og ræðis-
mannaembætti þau, sem nú
eru. Ef stjórn fslands kýs að
senda úr landi sendimenn á
sinn kostnað til þess að semj a
um sérstök íslenzk málefni, má
bæði Danmörk og ísland, svo
sem Saíngöngumálum, verzlun-
ar- og tollmálum, siglingum,
póstmálum, síma- og loftskeyta-
sambandi, dómgæzlu, máli og
vigt og ' fjárhagsmálum, skal
skipa með samningum, gerðum
af þar til bærum stjórnvöldum
beggja ríkja.
13. gr.
Fjárhæð sú, að upphæð 60000
kr., sem ríkissjóður Danmerkur
Samninganefndin.
heimild til fiskveiða innan land-
helgi hvors ríkis.
Dönsk skip njóta á íslandi
sömu réttinda sem íslenzk skip,
og gagnkvæmt.
Danskar og íslenzkar afurðir
og afrek skulu gagnkvæmlega
eigi að neinu leyti sæta ófoag-
kvæmari kjorum en nokkurs
annars lands.
III.
7. gr.
Danmörk fer með utanríkis-
mál íslands í umboði þess.
í utanríkisstjómarráðinu skal
skipa eftir ósk íslenzku stjóm-
arinnar og í samráði við hana
trúnaðarmann, er hafi þekkingu
á íslenzkum högum, til þess að
starfa að islenzkum málum.
Nú er eiijhversstaðar enginn
það verða í samráði við utan-
ríkisráðherra.
Samningar þeir, sem þegar
eru gerðir milli Danmerkur og
annarra ríkja og birtir og ís-
land varða, gilda og þar. Ríkja-
samningar þeir, sem Danmörk
gerir, eftir að sambandslög
þessi hafa náð staðfestingu,
skuldbinda ekki ísland, nema
samþykki réttra íslenzkra
stjómvalda komi til.
8. gr.
Danmörk hefur á hendi gæzlu
fiskiveiða í íslenzkri Landhelgi
undir dönskum fána, þar til fs-
land kynni að ákveða að taka
hana í sinar hendur, að öllu
eðia nokkru leyti, á sinn kostn-
að.
-<S>
Hellu, Rangárvöllum.
Söluþjónusta — VöruafgreiðsLa
ÆGISGÖTU 7. Símar 21915 - 21195
Tvöfalt einangrunargler framleitt úr úrvals-
vestur-þýzku gleri — Framleiðsluábyrgð.
— LEITIÐ TILBOÐA —
Eflið íslenzkan iðnað — Það eru
viðurkenndir þjóðarhagsmunir.
9. kr.
Myntskipun sú, siem hingað
til hefur gilt í báðum ríkj-
um,*) skal vera áfram í gildi,
meðan myntsamband Norður-
landa helzt.
Ef fsland kynni að óska að
stofna eigin peningasláttu,
verður að semja við Svíþjóð og
Noreg um það, hvort mynt sú,
sem slegin er á fslandi, skuli
vera viðurkenndiur löglegur
gjaldeyrir í þessum löndum.
10. gr.
Hæstiréttur Danmerkur hef-
ur á hendi æðsta dómsvald í ís-
lenzkum málum, þar til fsland
kynni að ákveða að stofna
æðsta dómstól i landinu sjálfu.
En þangað til skal skipa ís-
lending í eitt dómarasæti
hæstarétti, og kemur það á-
kvæði til íramkvæmda, þegar
sæti losnar næst i dóminum.
11. gr.
Að því leyti sem ekki er á-
kveðið að framan um hlutdeild
fsQiands í kostnaði þeim, sem
leiðir af meðferð mála þeirra,
sem ræðir um í þessum kafla,
skal hún ákveðin eftir samn-
ingi milli stjóma beggja landa.
IV.
12. gr.
Öðrum málum en þedm, sem
að framan eru nefnd, en varða
hefur 'undanfarið árlega greitt
íslandi, og kostnaður ríkissjóðs
Danmerkur af skrifstofu stjóm-
arráðs íslands í Kaupmanna-
höfn fellur niður.
Sömuleiðis eru afnumin for-
réttindi íslenzkra námsmanna
til hlunninda við Kaupmanna-
hafnar háskóla.
14. gr.
Ríkissjóður Danmerkur greið-
ir 2 miljónir króna, og skal
stofna af þeim tvo sjóði, hvom
að upphæð 1 miljón króna, í
. því skynd að efla andlegt sam-
band milli Danmerkur og ís-
lands, styðja íslenzkax vísinda-
rannsóknir og aðra vísinda-
starfsemi og styrkja íslenzka
námsmenn. Annar þessara
sjóða er lagður til háskólans í
Reykjavík, en hinn til háskól-
ans í Kaupmannahöfn.
Nánari fyrirmæli um stjórn
og starfsemi sjóðanna setur
konungur eftir tillögum stjóm-
ar hvors lands, að fengnu áliti
háskóla þess.
15. gr.
Hvort land fyrir sig ákveður,
hvemig hagsmuna þess sjálfs
og þegna þess skuli nánar gætt
í hinu landinu.
V.
16. gr.
Stofna skal dansk-íslenzka
ráðgjafamefnd, sem í eru að
minnsta kosti 6 menn, annar
helmingur kosinh af Ríkisþingi
Danmerkur og hinn helming-
urinn af Alþingi íslands.
Sérhvert lagafrumvarp, sem
varðar nánari meðferð mála
þeirra, er um ræðir í sambands-
lögum þessum, og lagafrum-
vörp um sérmál annars hvors
ríkisins, sem einnig varða hitt
ríkið og stöðu og réttindi þegna
þess, &kal hlutaðeigandi stjóm-
arráð leggja fyrir nefndima til
álita, áður en þau erusjpgð fyr-
ir Ríkisþing eða AlþiniB, nemá
það sé sérstaklega gmiklum
'vandkvæðum bundið.S Nefnd-
inni ber að gera tillgjgur uih
breytingar á þeim frumvarps-
ákvæðum, sem hún telur koma
í bága við hagsmuni annars
hvors ríkisins eða þegna þess.
Nefndin hefur enn frernur
það hlutverk, annaðhvort eftir
tilmælum stjómanna’ eða af
eigin hvötum. að ihndirbúa
samning lagafrumvarpa, er
miða að samvinnu milli ríkj-
anna og samræmi í löggjöif
þeirra. og að taka þátt í sam-
vinnu um sameiginlega löggjöf
'á Norðurlöndum.
Nánari fyrirmæli um tilhög-
un og starfsemi nefndarinnar
setur konungur eftir tillögum
frá stjómum beggja landa.
17. gr.
Nú rís ágreiningur um skiln-
ing á ákvæðum sambandslaga
þessara, sem stjómimar geta
ekkj jafnað með sér, og skal
þá skjóta málinu ,til gerðar-
dóms 4 manna, og kýs æðsti
dómstóll hvors lands sinn
helming þeirra hvor. Gerðai'-
dómur þessi sker úí- ágrein-
ingnum, og ræður afl atkvæða.
Ef atkvæði em jöfn, skulu úr-
slitin falin oddamanni, sem
sænska og norska stjómin á
víxl eru beðnar að skipa.
VI.
18. gr.
Eftir árslok 1940 getur Rik-
isþing og Alþingi hvort fyrir
sig, hvenær sem er, krafizt, að
byrjað verði á samningum um
endurskoðun laga þessara.
Nú er nýr samningur ekki
gerður innan 3 ára. frá því að
..Jjrafan kom fram. og getur þá
Ríkisþingið eða Alþingi hvort
fyrir sig samþykkt, að samn-
ingur sá, sem felst í þesstim
lögum, sé úr gildi feHdur. Til
þess að ályktun þessi sé gild,
verða að minnsta kosti 3/4
þinigmannia annaðhvort i hvorri
deild Ríkisþingsins eða í sam-
einuðu Alþin-gi að hafa greitt
atkvæði með henni, og hún
síðan að vera samþykkt við at-
' kvæðagreiðslu kjósenda þeirra,
sem atkvæðisrétt . hafa við al-
mennar kosnin,gar til löggjaf-
aTþings landsins. Ef það kemur
í ljós við slíka atkvæðagreiðslu,
að 3/4 atkvæðisbærra kjósenda
að minnsta kosti hafi tekið þátt
í atkvæðagreiðslunni og að
minnsta kosti 3/4 greiddra at-
kvæða bafi verið með samn-
ingsslitum, þá er samninigurinn
fallinn úr gildi.
vn.
19. gr.
Dan-mörk tilkynnir erlendum
ríkjum, að hún samkvæmt efni
þessara sambandslaga hafi við-
urkennt ísland fullvalda rjki, o-g
tilkynnir jafnframt, að íslqnd’
lýsi yfir ævarandi hlutléýsi
sínu og að það hafi engan gunn-
fána. ;..J
20. gr. , .. J
Sambandslög þessi ganiga í
gildi 1. desember 19.18.
Nýjar vörur
Glæsileg sending af hollenzkum veþrar-
kápum, frökkum, drögtum og stuttpilsum.
Vegna hagstæðra innkaupa er verði mjög
stillt í hóf.
Bernharð Laxdal
KJÖRGARÐI
*) Hér er Island kallað ríki.