Þjóðviljinn - 17.07.1970, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVXUTNN — Fösitudiaigiur 17. julí' 1970.

— Málgagn sósialisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis —
Útgefandi: Útgáfufélag ÞjóSviljans.
Framkv.stjórh Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb.), Magnús Kjartansson
Sigurður GuSmundsson
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson
Ritstj.fulltrúi: Svavar Gestsson.
Auglýsingastj.: Olafur Jónsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19. Simi 17500
(5 linur). — Askriftarverð kr. 165.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 10.00.
Sjómenn og svikamyllan
Með kjarasamningum sem undirritaðir hafa ver-
ið af sjómannafélögunum hafa togarasjómenn
fengið 17,5% hækkun á fastakaup sitt og alla kaup-
liði, og lagfæringar á ýmsum smærri atriðum
samninga. Jafnframt sömdu sjómannafélögin um
að kauptrygging sjómanna á bátaflotanúim hækki
um 17,5%., Mun hér farið nærri því að meðal-
hækkun sú fáist er félögin seim fyrr sömdu knúðu
fram. Það er athyglisvert að sjómannafélögin
semja einungis til eins árs, til 10. júlí 1971.
m verður jafnfram't' að hafa í huga að afla-
hlutur er enn mikilvægt atriði í kjaramálum
sjómanna. Og þar hefur sjómönnum reynzt erfitt
að halda hlut sínum fyrir ósvífnum stjómmála-
mönnum í Alþýðuflokknum og Sjálfstæðisflokkn-
um, sem hvað eftir annað á undanfömum ára-
tug hafa með löggjöf skert ákvaeði kjarasamn-
inga um sjómannshlutinn. Stórtækastir voru þing-
metiP þessara flokka, undir forystu Eggerts G.
Þorsteinssonar sjávarútvegsmálaráðherra, í des-
ember, 1968 þegar sjómannshluturinn vair stór-
skertur með löggjöf frá því sem samningar allra
sjómannafélaga á landinu höfðu ákvæði um, og
gerðar ráðstafanir til þess að hundruð miljóna
verðmæti af óskiptum afla rynnu til útgerðar-
manna. Sjómannafélögin mótmæltu árás alþingis-
mannanna og ríkisstjórnarinnar, áhafnir skipa
mótmæltu. Þjóðviljinn og þingmenn Alþýðu-
bandalagsins mótmæltu. En þeir létu sér ekki segj-
ast. Á Alþingi á útmánuðum í vetur játaði Eggert
G. Þorsteinsson, forsvarsmaður þvingunarlaganna
gegn sjómönnum, að samkv. þeim hefðu útgerðar-
menn fengið á einu ári, árinu 1969, aflaverðmæti
af óskiptu sem nam um 800 milj. króna. Alþing-
ismenn Alþýðuflokksins og Sjálfstæðisflokksins
hafa þannig með nokkrum handauppréttingum á
Alþingi stolið af sjómönnum um 400 miljónum
króna á einu ári. Og langt er frá því að sjómenn
hafi endurheimt þann aflahlut sem svo blygðun-
ariaust var skertur í jólamánuðinum 1968.
Með þessa árás á kjarasamninga sjómanna gild-
ir svipað og með margendurteknar árásir Al-
þýðuflokksins og Sjálfstæðisflokksins í ríkisstjóm
og á Alþingi á verðtryggingu launa, sem verka-
lýðshreyfingin hefur samið um, en þessir flokkar
hafa svipt burt með meirihluta sinum á Alþingi.
Afturhaldsstjórnir LÍÚ og Vinnuveitendasam-
bandsins hafa átt svo sterk ítök í ríkisstjórn og
þingimeirihluta í héilan áratug samfleytt að þær
hafa getað neytt verkalýðshreyfinguna til að berj-
ast aftur og aftur fyrir sama ávinningi í kjara-
samningum og búið var að ná. Þessa svikaimyllu
afturhaldsins verður vinnandi fólk, sjómenn og
landverkamenn, launamenn hvar sem er, að eyði-
leggja ef varalegur árangur á að nást í kjara-
baráttunni. Til þess er einungis ein leið: Stórauk-
in stjórnmálavöld róttækrar alþýðuhreyfingar. — s.

„Bindi... í stíl við klæðnað konu sinnar“
— Persónunjósnir og atvinnukúgun
EITTHVAÐ eru skriffinnar
Bæjarpóstsins að hressast, en
á tímabili í sumar leit svo
út sem hann væri að logn-
ast útaf vegna pennaleti les-
enda. Það eru þau Steini og
Ugla, sem láta ljós sitt skína
að þessu sinni. Ugla spjallar
um blaðamennsku og kónga-
fólk og Steini skrifar um
skoðananjósnanir og atvinnu-
kúgun.
BÆJARPÓSTUR GÓÐUR!
Það virðist hafa farið fram
hjá ykkur þama á Þjóðvilj-
anum að Margrét, krónprins-
essa Dana, og „gireifinn“ henn-
ar komu við hér á landi á
leið til Grænlands. Hins veg-
ar hefur það ekki farið fram
hjá blaðamanni Tímans, sem
augsýnilega hefur lagt mikla
og tímafreka vinnu í að und-
irbúa frásögnina af þessum
merkisatburði. Svona á að
vinna; blaðamaðurinn hefur
lesið dönsku vikublöðin vik-
um saman fyrir komuna,
kynnt sér vinnubrögð blaða-
fólks við þau og þá sérstak-
lega stílinn í fréttum af “
kóngafjölskyldunni, aðalefni
þessara blaða. Hversvegna
skyldu Islendingar ekiki flá
að fylgjast með klæðaburði
þessara tignu hjóna, þegar
þau láta svo lítið að koma
við á skerinu okkar? Les-
endur Tímans hafa áreiðan-
lega orðið klökkir þegar þeir
lásu þessa hrífandi lýsingu:
„Þrátt fyrir sólina var
hvasst á flugvellinum, en par-
ið gekk rólega og virtist meira
að segja annað slagið hægja
á, sér, til , að gefa , ljósmynd-
urunum tækifæri. Prinsessan
var kilædd grænköflóttri kápu,
hnésíðri, með breiðu, brúnu
belti, hvítum sokkum og
svörtum skóm. Á höfðinu
hafði hún skærgrænan der-
hatt með stórri, gylltri hringju
í hliðinni. Prinsinn var lát-
laust klæddur, f milligráum
fötum og vesti, sem hann er
kunnur fyrir, að látá aldrei
vanta. Bindi hans var í græn-
um lit, nokkuð í stíl við
klæðnað konu sinnari*.
Eða þá þessi: „Ekki var
hægt að sjá annað, en Mar-
grét og Henri, þótt krón-
prinsessa og prins séu, væru
ósköp venjulegt fólk, vin-
gjamlegt og brosandi- Þau
skáluðu í kampavini við við-
stadda, áður en þau fóru út
í flugvélina atftur, og brostu
breitt. Til frekari upplýsinga
má segja, að Margrét prins-
essa virðist enn laglegri að
sjá, heldur en hún er á mynd-
um .
Mér finnst blaðamanninum
hafa tekizt vel upp, hann læt-
ur sér ekki nægja þurra
fréttamannslega upptalningu
á atburðum, heldur gæðir
frásögnina lífi og þegar stíll-
inn rís allrahæst er hann
engu lakari en hjá kollegum
hans yið áðurnefnd dönsk
vikublöð. Og þau eru svo
sannarlega þær bókmenntir
Dana sem viö þekkjum bezt
hér á landi.
Með kveðju. Ugla.
KÆRI BÆ J ARPÓSTUR!
Þjóðviljinn á þakkir skilið
fyrir að minna á og fordæma
skoðananjósnir og atvinnukúg-
un. Það er sannarlega ekki
bara úti í löndum að þess
háttar ósómi er iðkaður, held-
ur hefur hann lengi viðgeng-
izt á Islandi. Átvinnurekend-
ur hafa löngum reynt að
bægja þeim frá vinnu, sem
staðið hafa fast á rétti hina
vinnandi manna og tekið þátt
í verkalýðsfélögum og sósíal-
istastarfsemi. Hver maður á
Islandi kominn til vits og
ára þekkir einhver dæmi
slíks. Illt er til þess að vita
að vegna mikilla amerískra
áhrifa í seinni tíð skuli fyr-
irtæki tekin að ástunda yfir-
heyrslur og skoðanahnýsni
eins og fyrirmælt er í amer-
ískum kennslubókum um
mannaráðningar og manna-
stjóm, og er rétt að Islend-
ingar gæti hér að sér og láti
enga erlenda leppa og eftir-
apendur ameriskrar skoðana-
kúgunar snuðra í skoðunum
og einkamálum, þó sótt sé
um vinnu hjá einhverjum
þessara fyrirtækja Á Islandi
er skoðanafrelsi eða á að vera
samkv. lögum og þessvegna
þarf enginn maður að láta
káfa í einkamál sín né gefa
neinar skýrslur um skoðanir
sínar þó hann sæki um starí
eða leiti eftir vinnu.
Mér lízt vel á þá hugmynd
sem fram kom í Þjóðv., að
hver sem verður fyrir þessum
amerísku atvinnukúgunarað-
ferðum geri það uppskátt,
birti spumingalista sem hann
fær, og sýni alþjóð hverjir
það eru og hvaða fyrirtæfci
sem em að reyna að skipu-
leggja ameríska skoðanakúgun
á Islandi. Það er ekki langt
síðan að sent var úttilbama-
kennara og líklega fleiri kenn-
ara spumingalisti um einka-
mál þeirra og skoðanir og
meðal annars hvaða afstöðu
þeir hefðu til amerísku her-
stöðvanna á tslandi. Þegar
þetta var gert uppskátt kom
í ljós að einhver amerískt
menntaður sérfræðingur haifði
tekið að sér einhvers konar
„könnun" fyrir amerísikan há-
skóla. Maður þarf ékki mikið
að hafa lesið um aðferðir
amerísku leyniþjónustunnar
við persónunjósnir til að
finna óbragð af slákum „skoð-
anakönnunum“. Er sérstök
ástæða til að vara fólk við
þeim óteljandi „skoðanakönn-
unum“ sem nú em farnar
að tíðkast og margir hverjir
em sennilega ekkert annað
en persónunjósnir í einhverj-
um tilgangi. Amerísku per-
sónunjósnimar á íslandi urðu
opinbert mái fyrir nokkmm
ámm og frá þeim skýrt í
blöðum, meira að segja nafn-
greindir menn sem unnu fyr-
ir ameríska sendiráðið að
„upplýsingasöfnun" Ekki er
líklegt að þessi starfsemi hafi
minnkað og er sjálfsagt að
menn reyni að vara sig á
hinum íslenzku útsendumm
erlendra skoðananjósnara.
Þetta var útidúr frá aðal-
efninu, um atvinnukúgun
fyrirtækja. En það er mál
sem þarf að taka hart á
Því má ekki gleyma að það
er enginn smáræðishópur arf
íslendingum sem Morgun-
blaðsmönnum hefur fyrr eða
síðar þóknazt að kenna við
„kommúnista". Eigi að úti-
loka menn frá starfi og vinnu,
vegna þess að einhverjum
skoðananjósnara eða Morgun-
blaðinu hafi þóknazt að kalla
hann „kommúnista", getur
það dregið dilk á eftir sér.
Og á þá að fara að ummynda
íslenzkt lýðræði og íslenzkt
þjóðfélag í það horf, að taki
róttækir sósíalistar meirihluta
á einhverjum stað, eða sam-
einuð alþýða meirihluta í al-
þingiskosningum, eða þegar
fjölgar fyrirtækjum sem só-
síalistar stjóma, eigi að fara
að útiloka „ihaldsmenn" frá
störfum og vinnu? Slíkt er
fáránleg fjarstæða, en þessi
spegilmynd atvinnukúgunar-
innar sýnir bezt á hverri
braut þeir eru, sem nú vilja
skipuleggja atvinnuofsóknir
eftir stjómmálaskoðunum. í
enn rikari mæli én íhaldíð
hefur praktíserað þær hingað
til, sem er þó ærið nóg.
Stelnl.
A
15 útihurðir og húsinu skipt í hólf
Húsnæði Flugeldagerðarinnar á Akranesi.
Ólafur Ragnar Grímsson ver
doktorsrítgerB íManchester
Fyrir skömmiu varði Ólafur
Ragnar Grímsson doktorsritgerð
við háskólann í Manchester,
Englandi. Ritgerðin fjallaiT um
stj ómmó Lavald á íslandi á
tímabilinu 1845 til 1918 og ber
heitið Political Power in Ice-
land Prior to thc Period of
Class Politics, 1345—1918. í rit-
gerðinni er rakin þróun stjóm-
mála á Islandi og eiginleikar
vaildaikerfisins rannsakaðir með
sérstöku tilliti til almennra
kenninga stjórnmólafræðinnar
um það efni. Fjallað er um
hin ýmsu svið stjómmálanna.
einkum stjómmálahópa, Aiþingi
og aðrar stjómarstofnanir, blöð,
kosningar og einstök félög cg
fundi, bæði sérkenni þeirra og
almennan sess innan valdakerf-
isins. I ritgerðinni er hedldar-
skrá yfir valdihafa þessa tírna-
Framhald á 7. sa'ðu.
Ólafur Ragnar Grímsson
Sérstakt tillit hefur verið tek-
ið til eldfimrar framleiðslu
Flugeldagerðarinnar h.f. á
Akranesi við teikningu og bygg-
ingu nýs húsnæðis að Esju-
braut 1, sem verksmiðjan hefur
nú flutt starfsemi sína í. Hefur
húsinu verið skipt niður í hólf,
sem eldur getur ekki borizt A
milli; hvergi er innangengt milli
herbcrgja og útihurðir eru alls
15.
Flugeldagerðin hefur starfað
á Akiranesi síðan 1962, en 1963
var stofnað hlutafélag um
rekstur hennar og eru aðal-
eigendur Helgi Guðmundsson
og Bjöm H. Bjömsson, sem
jafnframt er framkvæmdastjóri.
Átta manns starfa í veirksmiðj-
unni.
Með tilkomu hins nýja hus-
næðis, sem er 150 flermetrar að
Ý flatarmáli, reikna eigendur með
að geta aukið framleiðsiuna,
sem er þríþætt, þ.e. áramóta-
vörur, neyðarflugeldar og blys
fyrir skip og flugeldasýninga-
vörur. Eykst fjölbreytnin á
þessu ári úr 17 í 27 tegundir.
I undirbúningi er nú útgáfa
leiðbeininiga um meðferð flug-
elda. sem á að fylgja fram-
leiðslunni til kaupenda og Flug-
eldagerðin hefur tekið upp þá
nýbreytni hériendis að skipu-
leggja fyrir félaigasamtök og
einstaklinga skrautsýningar við
hversfconar meiriháttar tæki-
færi, svo sem landsmót og f-
þróttahátíðir. Þá hyggjast for-
ráðamenn fyrirtækisdns í fram-
tíðinni leggja aukna áiberzlu á
framleiðslu flugeida og blysa til
slysavam a.