Þjóðviljinn - 24.04.1982, Page 2

2 SÍDA — ÞJODVILJINN Helgin 24.-25. april 1982
skammtur
Af míní-iönvœöingu
Ég hef breyst talsvert við það að verða ríkur
maður. Stundum, einkum uppá síðkastið, eftir
að ég komst í álnir, eða — eins og það er kallað
— ,,óx f iskur um hrygg", sest ég niður og verð
meira en lítið frjálshyggjulegur í framan.
Ég hef einhvern veginn, með aukinni auð-
sæld, einsog öðlast nýjan og betri skilning á
ýmsum hagfræði- og velferðarhugtökum, sem
áður voru að velkjast fyrir mér, án þess að
komast á þurrt.
Frjáls verslun, frjáls hugsun, frelsi hins
hæfa til að nýta sér þá náttúruauðlind, sem
kölluð hefur verið markaðslögmál, frelsi til
orðs og æðis og raunar frjálshyggjuna alla,
eins og hún leggur sig, skil ég betur og betur
eftir því sem sjóðir mínir gildna og auka-
stöfum fjölgar í bankabókum, vaxtaauka-
reikningum og verðtryggðum spariskír-
teinum.
Við það að safna auði hefur mér aukist
hyggjuvit til muna, og þess vegna leyf i ég mér
að setja hér fram nýja kenningu sem vissu-
lega kollvarpar annarri eldri, en hún er sú að
ríkidæmi náist ekki með hyggjuviti, heldur
hyggjuvit með ríkidæmi.
Ein er hagfræðileg grundvallarregla okkar
frjálshyggjumanna, að fyrirtæki eigi ekki að
reka með halla. Rekstri slíkra f yrirtækja á að
hætta og hefja ,,athafnir" á öðrum sviðum.
Samkvæmt kenningum okkar frjálshyggju-
manna eiga aðalatvinnuvegir okkar íslend-
inga ekki lengur rétt á sér. Sjávarútvegur og
fiskvinnsla hafa um árabil verið rekin með
miklu tapi, að ekki sé nú talað um landbúnað-
inn. Frá hagræði og hagfræðilegu sjónarmiði
eru þessar óarðbæru atvinnugreinar því
ótímabærar í íslensku ef nahagslíf i. Sama má
raunar segja um flest það annað sem íslend-
ingar leggja stund á. Allt er rekið með dúndr-
andi tapi, nema kannske sprúttsala og ætti
því, eðli málsins samkvæmt, að leggja aukna
áherslu á þá grein íslensks athafnalífs. Arð-
bær umsvif.
Við frjálshyggjumenn höfum bæði á þingi
sem og prívat litið hýru auga margskonar
hugmyndir um lítil og snotur iðjuver, sem
dreift yrði um landsbyggðina. Staðsetning
þessara pínu- eða míní- iðjuvera fer oftast
eftir því hvaðan ráðamenn þjóðarinnar eru
ættaðir. Að undangenginni umfangsmikilli
rannsókn á staðháttum, með velferðar- og
hagkvæmnisjónarmið að leiðarljósi er þess-
um óskaforretningum dreifbýlisins jafnan
valinn staður. Samgöngusjónarmið eru tekin
inní dæmiðog jarðf ræðilegar, landfræðilegar,
vatns- og vindfræðilegar vettvangskannanir
gerðar, en þegar ákvörðun er endanlega 1
tekin er sá þáttur hinna vísindalegu rannsókna
jafnan þyngstur á metunum, hvort vissir al-
þingismenn séu af Baulukolla-eða Bulluvalla-
ætt, Guðlaugsstaða- eða Hallormsstaðakyni.
Eitt er sameiginlegt öllum þessum
óskapínuverum. Þau eru ótrúlega arðbær,
hagkvæm fyrir þjóðarbúið, lóð á vogarskál
byggðajafnvægisins ó-mengunarvaldandi, at-
vinnuaukandi, lyftistöng í héraðinu og eins og
segir um sykurverksmiðjuna ,,geysilega hag-
kvæm fyrir þjóðfélagið".
Hvort sem þessar verksmiðjur heita stálver,
steinullarverksmiðjur, ylræktarver, þang-
verksmiðjur, saltverksmiðjur, leirverk-
smiðjur, járnblendiverksmiðjur, sveppaver
eða sílíkónverksmiðjur eiga þessi þjóðþrifa-
fyrirtæki það sammerkt, að vera öll stór-
gróðafyrirtæki. Það er að segja, og vel að
merkja, á meðan þau eru enn aðeins hugar-
fóstur okkar frjálshyggjumanna.
Þess vegna hefur mörgum hugsandi íslend-
íngi meira en dottið í hug að halda íslenskum
miní- verksmiðjurekstri sem allra lengst á því
stigi sem hann skilar mestum arði; sem sagt á
pappírnum.
Svo sykurverksmiðjan sé tekin sem dæmi,
þá hef ur hún hingað til verið ótrúlega arðbær,
enda enn rekin í heilasellum dreifbýlismanna
með brennandi áhuga á hvítasykursfram-
leiðslu.
Arðbæran rekstur sykurverksmiðjunnar
mun íslenskt einkaf ramtak tryggja með eftir-
farandi hætti:
1. islendingar kaupa af finnum illvinnslu-
hæfan úrgangsmassa (melössu) sem ekki
svarar kostnaði að f ullvinna í Finnlandi, fyrir
krónu kílóið. Úr þessum óvinnsluhæfa úr-
gangsmassa framleiðir svo þetta einkafram-
tak, Sykurverksmiðjan, hvítasykur handa
landsmönnum. Úrgangurinn, sem kemur úr
þessari framleiðslu, verður enn óvinnslu-
hæfari en sá fyrri og verður þessvegna seld-
ur bændum á túkall kílóið til að fóðra með því
búfénað, svo hægt verði síðan að selja kjötið
af ferfætlingunum til Noregs fyrir eina og
fimmtíu kílóið.
2. Einkaf ramtakið sér til þess að hið opinbera
tryggi sér eignaraðild að þeim helmingi verk-
smiðjunnar, sem stendur straum af rekstrar-
halla fyrirtækisins í framtíðinni.
3. Hið opinbera gefur eftir alla tolla og gjöld
af vélum og búnaði til verksmiðjunnar.
4. Hið opinbera sér til þess, að orka til verk-
smiðjunnar fáist fyrir lítið.
5. Hiðopinbera sjái til þess, að annar sykur en
framleiðsla verksmiðjunnar verði ekki til í
landinu og að verðið á þessari innlendu fram-
leiðslu verði jafnan helmingi hærra en heims-
markaðsverð.
6. Að hin séríslenska verkaskipting einka-
framtaks og frjálshyggju annars vegar og
hins opinbera hins vegai; verði lögð til grund-
vallar. Nefnilega að heimamenn fái að ráð-
stafa ágóðanum, en hið opinbera taki að sér
tapið.
Með þessum hætti hefur Sykurverksmiðjan
verið rekin um hríð á pappírnum og lofar þessi
tilraunarekstur góðu. Enda segir í vísunni:
Til okkar mun ganga gróði
gull bæði og skuldir safnast,
með raungóðum rikissjóði
rekstrarhallinn svo jafnast.
sHráargatið
Skoðanakönnun
Dagblaðsins hefur veriö all um-
deild allt frá upphafi og hafa
sumir haldiö þvi fram aö þar sé
óhreint mjöl i pokahorni. I gær
hringdi maöur til Þjóöviljans og
skýröi frá þvi aö fjórum sinnum
i röö hafi verið hringt I sig frá
skoðanakönnun Dagblaðsins. Ef
um hlutlaust ilrtak þeirra sem
spuröir eru, væri aö ræöa, þá
gæti slikt varla gerst. Tilviljun
gæti það verið ef tvisvar væri
hringt en ekki fjórum sinnum.
Hann sagöist hafa sagt stUlk-
unni sem hringdi í hann á dög-
unum aö þetta væri i 4. sinn i röð
sem hringt væri i sig vegna
skoðanakönnunar Dagblaðsins
og þá skellti stúlkan á, án þess
að segja meira. Þess má geta til
fróöleiks að Hörður Einarsson,
einn af forkólfum Sjálfstæðis-
flokksins annast úrvinnsluna i
þeim skoöanakönnunum, sem
Dagblaðið efnir til.
Ekki
hefur farið hátt um nýja
siðdegisblaðið sem Sóleyjar-
samtökin stofnuðu með pomp og
pragtí vetur. Það mun þó koma
út ennþá. Skráargatið rakst á
eitt eintak fyrir skömmu og
hófst leiðarinn á þessa leið:
„Náföl með skjálfta i hnjám og
sorta I augum horfum viö al-
múgafólk í hæfilegri fjarlægð á
hrikalegan bardaga forystu-
manna okkar viö hinn eldspú-
andi verðbólgudreka. Samhuga
eigum við aö standa og slá um
óvætt þennan varnarhring
meðan hinir hugdjörfu riddarar
okkar þeysa fram á skjóttri
stjórnarbykkjunni i hverri at-
lögunni eftir annarri með hin
margreyndu vopn tii að freista
þess aö skera Ur skrimslinu eld-
túnguna.” Siðar i leiðaranum er
svo talað um ,,kommúnista-
bykkjuna” sem sé „komin á
fulla ferö i hringleikahUsi
stjórnmálanna” og „forystu-
menn launþega sem sitja i gull-
skreyttri. áhorfendastUkunni”
og að hádialektiskum aðferðum
sé stiiðugt beitt til að viðhalda
leiknum. Já, svona á að skrifa
leiðara.
Mikið
húllumhæ hefur verið i' kringum
áttræðisafmæli Halldórs Lax-
ness sem vonlegt er. Enn er þó
fólk sem ekki er alls kostar sátt
við Nóbelsskáldiö af ýmsum or-
sökum. Þessa visu sendi S i
skráargatið:
Það vill henda marga menn
aö missa linuvirinn
en gaman væri ef gerðust enn
gersku ævintýrin
„ Varið
ykkur á felensku almanökun-
um” hét grein f siðasta Frétta-
bréfi Verkfræðingafélagsins.
Þar segir að tölusetning á vik-
um i flestum islenskum
almanökum sé röng og það sé
afleitur fingurbrjótur sem valdi
góðum mönnum hugarangrien i
viðskiptum og gagnavinnslu sé
afar áriðandi aö atriöum sem
þessum sé ekki klúðrað. Sam-
kvæmt alþjóölegum staðli hefst
vika á mánudegi og endar á
sunnudegi, en fyrst vika ársins
er sú sem hefur fyrsta fimmtu-
dag ársins. Fyrsta vika ársins
hófst skv. þessu mánudaginn 4.
janúar en 1.-3. janúar tilheyrðu
53. viku ársins 1981
Misjafnlega
velteksttil að þýða og búa til is-
lensk orö I nýjum tæknigreinum
enda eru menn misjafnlega vel
á verði. Alkunna er t.d. hversu
vel hefur til tekist að islenska
orð i rafmagnsfræöum. Skráar-
gatið rakstá ti'maritið Tölvumái
sem út kom fyrir skemmstu og
þar kemur fram að Skýrslu-
tæknifélag tslands hefur á si'n-
um snærum oröanefnd og er
Sigrún Helgadöttir tölvu-
fræðingur formaður hennar.
Segir I ti'maritinu að nefndin
hafi lokiö undirbúningi fyrir
tæknivinnu i' sambandi við oröa-
safn erhefur aðgeyma 1000 orö.
Stjórn félagsins telur að útgáfa
þessa orðasafns sé brýn
nauðsyn og algert forgangs-
verkefni. Þess skai að lokum
getið til gamans að téð Sigrún er
dóttir hins kunna islensku-
fræðings, Helga J. Halldórsson-
ar.
Mikil
vandræði steðja nú að fylgis-
mönnum Aiberts (og Gunnars) i
komandi borgarst jórnar-
kosningum. Þeir eru stjórnar-
sinnaraðsjálfsögðu og sjá fram
á aö verða að kjdsa Albert I
gegnum Davið og aöra stjórnar-
andstæöinga. Þeir Ieita nú leiða
út úr vandræðunum, þykjast sjá
að Albert nái örugglega
kosningu og eru að bræða það
með sér hvort þeir eigi heldur
aðskila auðu eða kjósa kvenna-
framboðið
Framkvæmda-
stjóri
Varðar og fulltrúaráðs Sjálf-
stæöisflokksins, Sveinn H.
Skúlason hefur nú sagt starfi
sinu lausu. Astæðan er sú að
hann treystir sér ekki lengur til
að starfa fyrir þessi samtök þar
sem morgunskipunin er til fjalls
en kvöldskipunin til fjöru. Fri-
múrararnir I Verslunarmanna-
félagi Reykjavikur hafa ráöið
Svein til starfa og byrjar hann
þar eftir kosningar.
Sveinn
R. Eyjólfsson blaðasamninga-
maður og eigandi Videósóns var
nýlega staddur á Akureyri
ásamt töskubera sfnum, Bene-
dikt Jónssyni (framkvæmda-
stjóra úrvals). Þar sem þeir
sátu uppi á hótelherbergi sagði
Sveinn: „Benni minn, skrepptu
út og kauptu blað”. Benni
hleypur út og kemur aftur eftir
drykklanga stund svo segjandi:
Sveinn minn, Dagur er ekki til
sölu en það er hægt að fá ís-
lending fyrir slikk”,
Kóreanskt
veitingahús mun veröa opnað að
Skólavörðusti'g 20 f sumar en
þar var áður Bókavarðan til
húsa. Þeir sem standa að þess-
um stað eru Guöjón Gestsson,
sem áður ók sendibil á Sendi-
bilastöðinni, og kóreanskur
félagi hans. Skrinan á Lauga-
vegi, sem hefur á boðstólum
kinverskan mat, hefur mælst
vel fyrir og þetta nýja hús
verður örugglega boðið velkom-
ið I flóru reykviskra veitinga-
húsa. Erlendis er ekki talin borg
meö borgum nema þar séu
austurlenskir matsölustaðir og
nú er Reykjavik greinilega að
bætast i þann hóp.