Þjóðviljinn - 16.02.1986, Blaðsíða 2

\iiku
skammtur
af vindmyllum
Þegar ég var krakki eignaðist ég með ein-
hverjum hætti myndskreytta bók, danska og
fékk á henni hið mesta dálæti. Amma mín var
ólöt að endursegja textann yfir á íslensku, svo
skoðaði ég myndirnar dægrin löng og rifjaði upp
efnisinnihald bókarinnar.
Þetta rit fjallaði um einn fræknasta riddara
samanlagðra heimsbókmenntanna, sjálfan don
Kíkóte sem hafði það öðru fremur til síns ágæt-
is, að vera bæði kátlegur og grátlegur í senn.
Af öllum þeim ævintýrum sem hinn prúði og
hugumstóri don Kíkóte og skjaldsveinn hans
Sansjó Pansa lentu í, var mér eitt hugleiknara
en önnur, en það var bardagi riddarans við vind-
myllurnar. Endalaust gat ég hlegið mig mátt-
lausan að óförum þessarar skringilegu hetju
sem keyrði drógina Rósinante sporum og lagði
til atlögu við vindmyllu í þeirri trú að (Dar færi risi
og galt hið mesta afhroð. í sögunni hljóp Sansjó
Pansa til og fór að stumra yfir riddaranum, eins-
og venjulega. Og amma þýddi fyrir mig:
- Þarna lá riddarinn, beinbrotinn, lemstraður
og allur úr lagi genginn. Þásagði Sansjó Pansa:
- Almáttugur. Var ég ekki búinn að biðja herr-
ann að passa sig, kannske væru þetta bara
vindmyllur. Og á vindmyllum tekur enginn feil
nema sá sem er með eitthvað sem líkist vind-
myllum inní hausnum.
Svo var það um fermingu að ég hætti að lesa
klassík, enda amma mín þá farin að missa á
mér tökin og ég meira að segja búinn að semja
við hana um að ég þyrfti ekki að fara með faðir-
vorið nema einu sinni í viku og þá í hljóði.
Og hetjan sem barðist við vindmyllurnar varð
mér æ fjarlægari, þartil fyrir fimm árum að sag-
an um riddarann frækna rifjaðist upp fyrir mér
og til óblandinnar ánægju.
Það var semsagt hafinn bardagi við vindmyllu
norður í Ballarhafi, nánar tiltekiö í Grímsey.
Auðvitað hefði ég ekki veitt þessum vind-
myllubardaga neina athygli, hefði mér ekki enn
verið svo hugleikin sagan af don Kíkóte.
Og ég fylgdist með því í fréttum viku eftir viku,
mánuð eftir mánuð og ár eftir ár hvernig reynt
var að fá þessa vindmyllu til að snúa skafti, sem
lá oní tunnu fulla af vatni sem svo hitnaði við
snúninginn af skaftinu. Ég var í raun aldrei nógu
klár á því hvernig vatnið gæti hitnað við snúning
skaftsins og hélt lengi að utanum skaftið ofaní
vatnstunnunni væri ónýt lega, sem glóðhitnaði
af því hún væri alltaf að bræða úr sér. Ég hafði
jafnvel þróað þessa tálsýn svo langt, að ég
hugsaði mér ónýtan krúnntappa, eða sveifarás
úr togara ofan í tunnunni og allt á suðupunkti
einsog nærri má geta.
Og sífellt fannst mér á fréttunum að þessi
vindmylla væri að bræða úr sér og ég skildi
aldrei hvers vegna hún mátti það ekki, hélt
raunar að hún ætti alltaf að vera að bræða úr
sér til að halda vatninu heitu.
Mikið dauðans flón gat maður nú verið í þá
daga.
Það var semsagt þartil núna fyrir nokkrum
dögum að ég óð í villu og svima um hina undra-
verðu vindmyllu í Grímsey, skapara hennar og
hönnuði. í sjónvarpinu um daginn var landslýð-
ur semsagt leiddur í allan sannleika um þetta
fjölmúlavíl með þeim orðum að „hér hefði bók-
vitið verið látið í askana". Hugvitið gæfi af sér
beinharða peninga. Danir hefðu nefnilega selt
vindmyllur til Bandaríkjanna á því herrans ári
1984 fyrir eitthundrað miljónir dollara, vindmyll-
ur sem framleiddu jafnmikið eða meira rafmagn
en öll orkuver á íslandi.
Það gleðilegasta sem kom þó fram í þessum
sjónvarpsþætti er það að við íslendingar höfum
lengi haft forskot á undan dönum að sögn vind-
myllumannsins í sjónvarpinu, eða eins og hann
sagði orðrétt:
- Ég tel að við höfum ennþá ákveðið for-
skot í þessu máli. Annars vegar tel ég að við
séum með mun fullkomnari tölvustýringu.
Ég held að við höfum veruiegt forskot yfir-
leitt í tölvumálum miðað við myllufram-
leiðendur erlendis. í öðru lagi förum við mun
hærra upp í vindorku. (Tilv. lýkur.)
Þá kom fram í máli vindmyllumannsins að
íslenska myllan hefði fimmfalda orku á flatar-
einingu á við dönsku mylluna.
Nú dettur manni auðvitað ekkert annað í hug
en það að við ættum að fara að selja fimm
sinnum meira af vindmyllum til Ameríku en dan-
ir gera og nota okkur forskotið. Láta ekki bara
staðar numið þegar búið er að láta bókvitið í
askana. En hér er greinilega hængur á, eða
eins og vindmyllumaðurinn sagði orðrétt:
- Til þess að ná virkilegum árangri, þá
verður að vera möguleiki að sækja til dæmis
í sjóði þannig að ekki séu veittir peningar
bara til þess að reisa, í þessu tilfelli að reisa
mylluna, heldur vera undir það búinn að tak-
ast á við vandamái sem geta komið upp.
(Tilv. lýkur.)
Líklega nægir það okkur ekki að fara hærra
en allar aðrar þjóðir í vindorkunni og stinga dani
af í framleiðslu á háþróuðum tæknivarningi.
Svo lengi sem íslendingar einir vita að íslend-
ingar eru með bestu vörur í heimi, þá fer bara
fyrir okkur einsog hugprúða riddaranum don
Kíkóte þegar hann var að berjast við vindmyll-
una. Við dettum af baki ofaní forina og endum í
skralli.
Ekkert viðtal,
takk fyrir
Töluverð harka hefur verið í
kosningabaráttunni hjá Iðju
en í dag lýkur kosningu um
stjórn og trúnaðarmannaráð
félagsins. Bjarni Jakobsson
hefur verið formaður Iðju sl.
10 ár en stjórn og frúnaðar-
mannaráð félagsins sam-
þykkti samhljóða að styðja
hann ekki lengur í formanns-
embættiö heldur Guðmund
Þ. Jónsson varaformann fél-
agsins. Bjarni kom síðan með
mótframboð á síðustu stundu.
Varaformannsefni stjórnar
og trúnaðarmannaráðs er
Hildur Kjartansdóttir
saumakona, dugandi baráttu-
kona sem nýtur vinsælda
innan Iðju. Hún hefur ekki set-
ið á skoðunum sínum varð-
andi dugleysi formanns fé-
lagsins og almennu áhuga-
leysi hans á hags-
munamálum félagsmanna.
Eftir að viðtal birtist við Bjarna
í Morgunblaðinu fyrir réttri
viku síðan þar sem hann bar
sig illa og sagði m.a. að verið
væri að koma aftan að sér
óskaði Hildur eftir því að fá
viðtal í blaðið þar sem hún
leiðrétti ýmsar rangfærslur
hjá Bjarna. Viðtalið var tekið,
en eftir að ritstjórar Morgun-
blaðsins höfðu komist í pappí-
rana var snarlega tekið í
taumana. Morgunblaðið gat
ekki birt svona viðtal. Ef við-
komandi vildi segja eitthvað
þá yrði að birta þaö sem grein.
Já, það er greinilega ekki
sama hver er þegar viðtöl eru
annars vegar hjá Moggan-
um.l
íslenskur leikari
á Comédie
Francaise
Það er sannarlega sjáldgæft
aö íslenskir leikarar komist á
svið í frönskumælandi
löndum, enda tungumálið
flestum erfitt sem ekki hafa
það að móðurmáli. Ungur ís-
lenskur leikari, Þór Tuliníus,
hefur þó komist svo langt að
verða fyrsti íslendingurinn
sem leikur á Comédie Franc-
aise í París, en þar leikur hann
í „Svölunum" eftir Anouilh.
Auk þess hefur hann nýlega
verið á námskeiði hjá Sólarl-
eikhúsinu í París og stundar
nú hlutanám i grímuleik á
franska Ríkisleiklistarskól-
anum.
Þvi má svo bæta við að Þór
bjó lengi í Frakklandi og talar
því frönskuna reiprennandi.
Hann útskrifaðist frá Leik-
listarskóla íslands sl. vor og
vakti í fyrra mikla athygli í hlut-
verki Bokka í Jónsmessunæt-
urdraumi Shakespeares hjá
LR.B
Enginn kemur
tii greina
Nýlega rann út umsóknar-
frestur um stöðu annars af
tveimur sparisjóðsstjórum við
Sparisjóð Hafnarfjarðar. Níu
sóttu um stöðuna samkvæmt
heimildum Þjóðviljans en ekk-
ert hefur verið gefið upp um
hverjir sóttu. Þó er vitað að 2
heimamenn sóttu um en lekið
hefur út að hvorugur þeirra
komi til greina.
Hitt þykir stjórnarmönnum í
sparisjóðnum verra að enginn
umsækjenda þykir beint
heppilegur í staiiið. Því hefur
verið þagað tryggilega um
hverjir sóttu og það eina sem
almenningur veit fyrir víst er
hverjir sóttu ekki um. í þeim
hópi eru þeir Árni Grétar
Finnsson oddviti sjálfstæðis-
manna í Firðinum sem þótti
álitlegur en gaf fljótt út þá yfir-
lýsingu að það ætti ekki við
sig að vinna frá 9-5. Þá hafði
nafn Einars I. Halldórssonar
bæjarstjóra í Hafnarfirði borið
á góma sem og Sigurðar
Þórðarsonar deildarstjóra í
fjármálaráðuneytinu, en þeir
voru hvorugir meðal umsækj-
enda.
Stjórn SPH á erfitt verkefni
fyrir höndum segja heimildar-
menn. Annaðhvort að gera
upp á milli þeirra sem varla
koma til greina, eða auglýsa
upp á nýtt.B _________________
Mislukkuð
æfing
Frammistaða Þorsteins
Pálssonar í sjónvarpinu vakti
mikla athygli á dögunum, þar-
sem hann stóð sig hálfu lak-
legar en nokkur átti von á.
Undrun sérfræðinganna varð
þeim mun meiri, þarsem frétt-
ist að Þorsteinn hefði fengið
sérstaka þjálfun hjá þekktri
auglýsingastofu hér í borginni
fyrir þáttinn. Þorsteinn er
sagður hafa fengið lands-
fræga spyrla Jón Hákon
Magnússon (aðstoðarfor-
stjóra Hafskips), einhvern
óþekktan bankaráðsmann í
Útvegsbankanum, Árna
Johnsen sjálfan og Eggert
Haukdal alþingismann til að
spyrja sig í þessum æfinga-
tíma. Frammistaða Þorsteins
þótti bera lærifeðrunum
vitni.B