Dagblaðið Vísir - DV - 09.03.1996, Blaðsíða 40

48
LAUGARDAGUR 9. MARS 1996 JjV
Nærmynd af Guðrúnu Pétursdóttur forsetaframbjóðanda:
Guðrún Pétursdóttir, forstöðu-
maður Sjávarútvegsstofnunar Há-
skóla Islands, nýtur mests fylgis
þjóðarinnar í forsetastól ef marka
má skoðanakönnun DV sem birt var
sl. mánudag.
Þótt Guðrún sé þekkt í ákveðnum
hópum í þjóðfélaginu er hún líklega
minnst þekkt meðal almennings af
þeim persónum sem þjóðin tengir
við forsetastól. Vinir hennar eru á
einu máli um ágæti hennar og kem-
ur glögglega fram hjá þeim að hún
er traust, hafi sterka réttlætis-
kennd, sé alþýðleg, skipulögð, klár
og fjölhæf. Þó eru ekki allir sam-
mála þeim og segja hana stóra upp
á sig, hún komi úr of vernduðu um-
hverfi til að vita við hvaða kjör
meirihluti þjóðarinnar býr og hún
fari offari í sínum baráttumálum.
Stuðningur við Guðrúnu Péturs-
dóttur var ekki mælanlegur í fyrstu
skoðanakönnun DV sem gerð var í
október. Sl. mánudag mældist hún
hins vegar með 35,8 prósenta fylgi
samkvæmt skoðanakönnuninni og
var komin í fyrsta sætið.
Ásömu
möguleika og aðrir
Ólafur Þ. Harðarson, dósent í
stjórnmálafræði, telur það ekki eiga
eftir að verða Guðrúnu íjötur um fót
að hún er tiltölulega óþekktur fram-
bjóðandi.
„Það er alþekkt í öðrum löndum
að þetta getur reynst mönnum mik-
il hindrun. Sumir hafa sagt að það
gegni svipuðu máli hér og þess
vegna ætti óþekktur frambjóðandi í
forsetakjöri enga möguleika á kjöri.
Þetta held ég að sé í grundvallarat-
riðum rangt. Aðstæður hér eru
mjög öðruvísi, sérstaklega varðandi
forsetakjör. Ef hér kemur fram til-
tölulega lítt þekktur frambjóðandi,
sem þó er tekinn alvarlega, standa
allir fjölmiðlar honum meira og
minna opnir. Ástæðan er sú að for-
setakosningar eru hér ekki mjög oft
og allur almenningur hefur mjög
mikinn áhuga á þeirr og vill fá að
vita hverjir þessir frambjóðendur
eru.
Ólafur segir að óþekktur fram-
bjóðandi eins og Guðrún þurfi auð-
vitað að byrja fyrr á sinni kosninga-
baráttu en aðrir. Hins vegar sé hún
að mörgu leyti óbundnari en aðrir
forsetaframbjóðendur sem hafa
skýra ímynd vegna þess aö hún get-
ur kannski mótað sína ímynd
meira.
„Hins vegar held ég að frambjóð-
endur geti kannski slipað ímynd
sína en alls ekki búið hana til. Ef
ímyndin á að vera trúverðug verður
hún að byggjast á bakgrunni og per-
sónuieika fólks. Guðrún breytir þvi
auðvitað ekki af hvaða ættum hún
er og það sjálfsagt bæði gagnast
henni og skaðar hana. Það er hefð-
bundið á Islandi að ýmsir telja það
kost á fólki að það sé af einhverjum
traustum ættum en síðan er líka
stundum andúð á því sem menn
hafa talið einhverjar finar ættir.
Fjölskyldutengsl hafa til dæmis
áreiðanlega spillt fyrir forsetafram-
boði Gunnars Thoroddsens árið
1968 þar sem hann var te
ngdasonur Ásgeirs Ásgeirsson-
ar.“
Traust og vönduð
Áslaug Ragnars blaðamaður
kynntist Guðrúnu vel þegar þær
börðust gegn því aö ráðhús risi við
Tjörnina en nú starfar Áslaug að
framboði Guðrúnar.
„Ég get staðhæft að Guðrún er
skemmtilegasta manneskja sem ég
hef kynnst. Hún er afskaplega
traust, vönduð, góð og vel innrætt."
Áslaug telur starf Guðrúnar hafa
„Menn geta talið henni til tekna að hún var á móti tveimur húsum og einni smásögu. Bæði húsin risu og smásagan
var lesin og endurlesin þannig að þessi barátta hennar bar ekki mikinn árangur," segir Hannes Hólmsteinn Gissur-
arson um Guðrúnu Pétursdóttur sem hér er ásamt manni sínum, Ólafi Hannibalssyni.
DV-mynd ÞÖK
gefið henni mikla reynslu í alþjóða-
samskiptum og bendir í því sam-
hengi á tengsl hennar við erlendar
vísindastofnanir og námsgöngu
hennar erlendis. Áslaug leggur jafn-
framt áherslu á að Guðrún hafi ekki
náð svo langt í starfi sínu sem raun
ber vitni fyrir ættartengsl sín. Hún
hafi þurft að hafa fyrir hlutunum og
komist áfram af eigin verðleikum.
„Hún er mjög opinská, á auðvelt
með að umgangast fólk og á því létt
meö að komast í samband við það.
Það má segja að hún sé alþýðleg,
geri engan mannamun, og því má
gera ráð fyrir að hún tali jafn virðu-
lega til þjóðhöfðingja og hins lægst
setta í þjóðfélaginu," segir Áslaug.
Guðrún Pétursdóttir er 45 ára,
fædd 14. desember 1950 í París þar
sem faðir hennar, Pétur Benedikts-
son, síðar bankastjóri og alþingis-
maður, var sendiherra. Móðir henn-
ar var Marta Thors.
Óhætt er að fullyrða að Guðrún
sé ættstór manneskja, komin af
Thorsurum í móðurætt en Engeyja-
rættinni í föðurætt. Afi hennar var
Ólafur Thors forsætisráöherra og
föðurbróðir hennar Bjarni Bene-
diktsson.
Vinur vina sinna
Það fór víst fram hjá fáum harka-
leg ritdeiia sem Guðrún lenti í við
Hrafn Gunnlaugsson þegar Guðrún
taldi Hrafn hafa vegið að nóbels-
skáldinu og konu hans með mál-
flutningi sínum í útvarpsþætti. Guð-
rún þekkir vel til á Gljúfrasteini og
segja vinir viðbrögð hennar við
sögu Hrafns til marks um réttlætis-
kennd hennar og það að hún er vin-
ur vina sinna í gegnum þykkt og
þunnt.
Halldóra Thoroddsen kennari er
skólasystir Guðrúnar úr Mennta-
skólanum i Reykjavík. Reyndar
ólust þær upp í sömu götu en þær
urðu fyrst góðar vinkonur í MR þar
sem Guðrún útskrifaðist með 1. ein-
kunn.
„Guðrún hefur alltaf verið
skemmtileg í hópi og hafði mikið
ímyndunarafl - sagöi stórfenglegar
sögur. Ég man að við smullum sam-
an fyrsta kvöldið sem við hittumst í
skólanum."
Flestir vinir Guðrúnar voru ein-
um bekk á eftir henni. Má þar nefna
Kristínu Magnúsdóttur kennara,
Ingibjörgu Eir Einarsdóttur líffræð-
ing, Þóru Ámadóttur hjúkrunarfor-
stjóra, Ragnheiði Haraldsdóttur,
Viöar Víkingsson kvikmyndaleik-
stjóra, Jóhannes Ólafsson, Árna Pét-
ur Guðjónsson og Gest Guðmunds-
son.
Mjög skipulögð
„Ég hafði alltaf gaman af því á
vorin þegar við vorum að hamast að
lesa fyrir próf þegar Guðrún var að
trufla okkur og biðja okkur aö koma
út í göngutúra og svoleiðis. Hún er
svo skipulögð. Að skóladegi loknum
fór hún alltaf heim að læra og á vor-
in kunni hún lexíurnar upp á 10.
Hún var því aldrei með móral yfir
því að lesa ekki á vorin.“
Á þeim tíma sem Guðrún var í
menntaskóla er óhætt að fullyrða að
unga kynslóðin hafi verið nokkuð
baldin. Tvennir tímar mættust: tím-
ar frjálsræðis og formfestu. Árni
Pétur segir flesta í sínum vinahópi
hafa verið vinstri anarkista en Guð-
rún hafi komið úr íhaldsfjölskyldu.
Þrátt fyrir þetta segist hann alls
ekki lýsa henni sem íhaldsmann-
eskju. Reyndar hafi það komið hon-
um á óvart að hún skuli hafa geng-
ið í Sjálfstæðisflokkinn, þótt hann
sé stór og breiður flokkur, en Guð-
rún hefur sjálf sagt að hún hafi
aldrei starfað innan flokksins.
„Hennar vinahópur og heimssýn
var mjög frjálslynd."
Hefur ríka
ráttlætiskennd
Halldóra segist muna eftir því að
hún og félagar hennar hafi stofnað
listunnendafélag 3. bekkjar og Guð-
rún hafi verið valin verndari félags-
ins. Félagið var mjög virkt og Guð-
rún tók þátt í félags- og leiklistarlíf-
inu - til dæmis lék hún í Herranótt.
„Ég man eftir því að eitt sinn var
borin upp tillaga á sal um að meina
konum kosningarétt í skólanum.
Guðrún vissi af tiUögunni og við
undirbjuggum ræðu sem Guðrún
flutti og einnig útbjuggum við
barmmerki sem á stóð: „I fótspor
Bríetar, o.s.frv.““
Halldóra segir þessa vörn hennar
fyrir kosningarétti kvenna i skólan-
um, þótt tiflagan hafi líklega verið
sett meira fram í gamni en alvöru,
dæmigerða fyrir baráttu hennar
gegn ranglæti.
„Hún hefur mjög ríka réttlætis-
kennd. Hún tekur líka upp hansk-
ann fyrir minnimáttar og hefur ver-
ið óhrædd að segja hug sinn. I sann-
leika sagt þá er hún mjög kjarkmik-
il.“
Þótt Guðrún sé óhrædd að segja
hug sinn segir Halldóra vinkonu
sína samt alltaf kunna sig. Hún sé
mjög öguð.
„Hún segir sjálf að hún hafi þurft
að aga sig með árunum. Hún lifir
sig það mikið inn í annað fólk að
hún er ekki yfirgangssöm eða frek.
I þessu ljósi tel ég hana verða góðan
forseta, enda er embættið í mínum
huga mikið tU samskiptaleið við er-
lend ríki um leið og það er samein-
ingartákn. Hún hefur mikla reynslu
af samskiptum við fólk erlendis og
innanlands. Hún hefur aUtaf verið í
ábyrgðarstöðu og þurft að sjá til
þess að fólk tali saman og vinni
saman. Það hlýtur lika að vera hlut-
verk forseta að taka þátt í þeirri
hugmyndaumræðu sem við íslend-
ingar þurfum að ganga í gegnum á
næstu árum. Guðrún, sem botnar
þó nokkuð mikið í nútímanum en er
með fæturna á gömlum merg, er
rétta konan tU að leiða þá umræðu."
HaUdóra andmælir því að Guð-
rún fmni til ætternis síns. Hún sé
þvert á móti með fæturna á jörðinni
- afskaplega íslensk. Hún hafi verið
í sveit sem unglingur og ekki ferð-
ast um í lokuðum hópum. Hún hafi
vissulega alist upp við fjárhagslegt
og tilfmningalegt öryggi sem telst til
forréttinda og hún viti af því.
„Hún er samt afskaplega lítið
snobbuð kona, enda hef ég aldrei
fundið fyrir vofum ættingja hennar
í fasi hennar."
Beðin um að benda á gaUa Guð-
rúnar segist Halldóra helst sjá þann
ljóð á ráði hennar, ef hægt er að
telja það tfl gaUa, hve vinamörg hún
er. „Manni hefur stundum fundist
hún dreifa sér of mikið. Hún á það
líka tU að taka að sér of marga
hluti. Hún kvartar ekki yfir því og
vinnur alla hluti vel en fyrir þetta
dreifir hún sér of rnikið."
Hrífur fólk
Margrét Björnsdóttir, endur-
menntunarstjóri Háskóla íslands,
kynntist Guðrúnu fyrir fimm árum
Ættstór og hvatvís baráttukona