Dagblaðið Vísir - DV - 11.06.2002, Qupperneq 11

ÞRIÐJUDAGUR 11. JÚNÍ 2002
DV
11
Fréttir
Oryggisnet BNA
heldur ekki
- ekki var hlustað á viðvaranir um undirbúning stórfelldra hryðjuverka
Bandaríkin gjörbreyttust 11. september 2001
Árásin á tvíturnana og Pentagon kom risaveldinu í opna skjöldu og stóöu
Bandaríkin varnarlaus og ráðalaus gegn ógn vel skipulagðra hryðjuverka.
Stríðsrekstur í heimi íslams dregur ekki úr hættu á enn fleiri og alvarlegri
hermdarverkum. Nú velta menn fyrír sér hvort hægt hafi verið að koma i veg
fyrir árásirnar ef rétt hefði verið lesið úr upplýsingum sem fyrir lágu og örygg-
isstofnanir leyndu hver fyrir annarri.
Mubarak Egyptalandsforseti
kastaði olíu á eld sjálfsásakana
Bandaríkjamanna þegar hann upp-
lýsti í viðtali við New York Times að
egypska leyniþjónustan hefði varað
við hermdarverkum gegn bandarísk-
um hagsmunum áður en árásirnar
voru gerðar á tvíturnana og Pentagon
11. september sl. Þarna fékkst enn ein
staðfestingin á því að bandarískar ör-
yggisstofnanir hefðu sofið á verðinum
og ekki sinnt því hlutverki sinu að
safna upplýsingum og draga af þeim
réttar ályktanir. Áður lágu alríkislög-
reglan og leyniþjónustan CIA undir
ámæli um að leyna hvor aðra upplýs-
ingum um að stórfelld árás á heima-
landið væri í undirbúningi.
11. september 2001 markar tímamót
i sögu og hugum Bandaríkjamanna.
Fyrir þann tíma var land þeirra
óvinnand vígi og sjálfir háðu þeir sig-
ursælar styrjaldir víða um heim, að
einu stríði undanskildu sem allir
keppast við að gleyma. En vel heppn-
aðar árásir hryðjuverkamannanna
eru eins og fleinn í holdi þjóðar sem
ræður yfir öflugri hemaðarmætti en
önnur ríki saman-
lagt. Breytingar á
högum þegna risa-
veldisins eru
meiri en utanað-
komandi gera sér
grein fyrir og ut-
anríkisstefnan tók
stakkaskiptum á
örfáum vikum.
14% hækkun á
framlögum til her-
mála fór möglun-
arlaust gegnum
þingið og fána-
dýrkun og fóður-
landsást er mögn-
uð upp að því
marki að kölluð
væri öfgafull þjóð-
ernisstefna í öðr-
um löndum.
í þessu and-
rúmslofti er keppst við að finna söku-
dólga sem bera ábyrgð á því að 19
manna hópur vel skipulagðra hryðju-
verkamanna rændi farþegaflugvélum
og gerði þær að öfiugum eldflaugum
með ótrúlegum eyðileggingarmætti.
Leyniþjónustan CIA og alrikislögregl-
an FBI fá 30 millj-
arða dollara á ári til
starfseminnar.
Strax eftir árásim-
ar vöknuðu spum-
ingar um hvemig
tiltölulega Qöl-
mennur hópur gat
skipulagt og fram-
kvæmt svo stór-
fellda hernaðaraðgerð sem árásimar
11. sept. voru án þess að upp kæmist
um ráðagerðimar.
Brátt kom í ljós að samstarf stofn-
ananna var ekki sem skyldi. CIA, sem
ætlað er að starfa erlendis, komst að
því að samtök ofstækisfullra múslíma
væru að undirbúa árásir á bandaríska
hagsmuni og jafnvel að flugumenn
væru þegar komnir inn fýrir landa-
mæri Bandarikjanna. En FBI, sem
ætlað er að starfa á heimavelli, var
ekki látin vita. Þá eru að finnast
minnispunktar í fórum æðstu manna
alríkislögreglunnar um að grunsam-
legir menn væra á ferli sem vert væri
að athuga nánar hvað þeir væru að
bjástra við.
Vitað var að menn sem vom tengd-
ir al-Qaeda-samtökunum og höfðu tek-
ið þátt í leynilegum fundum sem
haldnir voru í löndum íslams komust
athugasemdalaust inn í Bandaríkin
og var meira að segja búið að vara við
að minnsta kosti tveim þeirra sem
voru í flugvélinni sem stefht var á
Pentagon. Þeir voru ásamt fleiri efnis-
mönnum frá arabaríkjum í bandarisk-
um flugskólum. Ábendingar liðs-
manna alríkislögreglunnar og fleiri
um grunsamlega flugnema voru
aldrei athugaðar nánar.
Nú er verið að fara í saumana á öU-
um þeim atriðum sem yfirmönnum
leyniþjónustunnar og alríkUögregl-
unnar og fleiri stofnana yfirsást en
hefðu getað verið ábendingar um yfir-
vofandi árásir ef
stofnanimar hefðu
ekki átt í sam-
keppni hver við
aðra og legið á
upplýsingum sem
að gagni gátu kom-
ið ef þær væru rétt
túlkaðar.
Gagnkvæmar ásakanir
I fyrsta sinn í 200 ára sögu þingsins
hafa leyniþjónustunefndir beggja
deUda sameinast um að rannsaka
hvað fór úrskeiðis í upplýsingaöflun
og forvörnum gegn hryðjuverkum og
hvaða leiðir era tU tU að koma í veg
fyrir að hryðjuverkamenn og sjálfs-
morðingjar ráðist á risaveldið með
góðum árangri.
Gagnkvæmar ásakanir leyniþjón-
ustu og alrikislögreglu um að hafa
staðið Ula í stykkinu að raða saman
upplýsingum og túlka þær voru
komnar á það stig að Bush forseti sá
þann kost vænstan að biðja menn að
vinna saman að öryggismálum lands-
ins og hefur á síðustu dögum gefið út
yfirlýsingar um að vafasamt sé að
telja að það hafi komið að neinu gagni
að fá heUlega mynd út úr þeim upp-
lýsingabrotum sem fyrir lágu þótt all-
ir hafi lagst á eitt við að fá út úr þeim
heUlega mynd af fyrirætlunum
hryðjuverkasamtakanna.
Einnig er því haldið fram að þær
upplýsingar sem Mubarak segir að
„Vitad var að menn sem
voru tengdir al-Qaeda-sam-
tökunum og höfðu tekið
þátt í leynilegum fundum
sem haldnir voru í löndum
íslams komust athuga-
semdalaust inn í Bandarík-
in og var meira að segja
búið að vara við að minnsta
kosti tveim þeirra sem voru
í flugvélinni sem stefnt var
á Pentagon. Þeir voru ásamt
fleiri efnismönnum frá
arábaríkjum í bandarískum
flugskólum. Ábendingar
liðsmanna alríkislögregl-
unnar ogfleiri um grun-
samlega flugnema voru
aldrei athugaðar nánar. “
Egyptar hafi gefið Bandaríkjamönn-
um um yfirvofandi hryðjuverk hafi
verið svo almenns eðlis að ekki hafi
verið vegur að sjá fyrir flugvélaránin
og sjálfsmorðsárásimar á tvítumana
og höfuðstöðvar hersins. Þær voru
eingöngu um að múslímsk hermdar-
verkasamtök væru að undirbúa að-
gerðir gegn bandarískum hagsmunum
án þess að tUgreint væri hvar í heim-
inum átti að bera niður eða hvort þær
beindust að sendiráðum eða fyrirtækj-
um. Egypskir embættismenn eru fam-
ir að halda fram að orð forseta þeirra
hafi verið oftúlkuð og bandariska
leyniþjónustan kannast ekkert við að
hafa fengið slík skUaboð.
MikU leynd hvUir yfir störfum sam-
einaðra rannsóknarnefnda þingsins
og er því borið við að upplýsingar
þaðan gætu skaðað hagsmuni Banda-
ríkjanna og baráttu þeirra gegn al-
þjóðlegri hryðjuverkastarfsemi. Ætla
má að þing og forseti leggi tU gagnger-
ar breytingar á öryggismálum og eft-
irliti með grunsamlegum persónum
sem stefna lífi og limum þegna risa-
veldisins í voða.
Sökudólga leitað
Þótt ekki beri mikið á þjarki mUli
stóru flokkanna vegna öryggismála
eða viðbragða vegna títtnefndra árása
eru málin eigi að síður stórpólitísk.
Báðar fylkingarnar reyna hvað þær
geta tU að styrkja sig fyrir þingkosn-
ingamar að hausti. Mjótt er á munum
í báðum deUdum þingsins og leggja
flokkarnir mikla áherslu á að ná
meirihluta.
Bush hefur styrkt sig mjög í sessi
eftir nauman talningasigur í forseta-
kosningunum og notar hann hryðju-
verkin tU að sameina þjóðina að baki
sér í einlægri fóðurlandsást og heims-
stríði gegn hermdarverkamönnum
hvar sem þeir fyrirfinnast. Demókrat-
ar sáu sér þann kost vænstan að
fylkja sér að baki forsetanum og taka
undir öU hans heróp og hvatningar-
orð.
En þegar farið er að finna veUur í
því öryggisneti sem bandaríska þjóðin
heldur að skýli sér fyrir vondum
mönnum úti í heimi er lag að fara að
gagnrýna stjórnvöldin fyrir ónóga
gæslu og að sofa á verðinum. Því má
ætla að fleira búi undir sívaxandi
ásökunum um að legið hafi verið á
upplýsingum um stórárásirnar en
sannleiksleitin einber.
Má allt eins búast við að þegar nær
dregur kosningum taki áróðursstríðið
gegn al-Qaeda og bin Laden höfuðpaur
á sig aðrar myndir og farið verði að
leita uppi aðra og nærtækari söku-
dólga tU að kenna um ófarimar á
heimaveUi.
Þar sem lítið gengur að hafa hend-
ur í hári uppáhaldsóvina Hvíta húss-
ins þrátt fýrir glæsUega tUburði í þá
átt, er hamrað á því að þeir séu enn
að undirbúa stórárásir með eitri, sýkl-
um og gjöreyðingarvopnum. Hvar
þeir bera niður og hvaða aðferðum
þeir ætla að beita er ekki látið uppi,
eða þá hitt að öryggisgæslumenn BNA
hafa ekki hugmynd um hvað sjálfs-
morðskandidatar eru að braUa.
Eftir því sem næst verður komist
eru samtök talibana, wahhabíta, el-
Qaeda og annarra ofstækisfullra
múslíma laustengd og teygja anga
sína viða um heim og hafa enga sam-
eiginlega yfirstjórn. Hryðjuverka-
menn starfa ýmist einir eða í litlum
hópum sem vita lítið hver um annan.
Þótt flugumenn komist að einhverju
ráðabruggi einhvers staðar og láti
vita af því er undir hælinn lagt að það
komi leyniþjónustum að neinu gagni
tU að koma í veg fyrir hermdarverkin.
Ef grannt er skoðað kann að koma
í ljós að öU baráttan gegn hryðjuverk-
um er að mestu leyti innanríkismál í
Bandaríkjunum og markast af
valdastreði stóra flokkanna þar þótt
lítið beri á því á yfirborðinu. Herförin
gegn þeim sem taldir eru bera ábyrgð
á árásunum á skotmörk á heimaveUi
heimsveldisins er líka gUd ástæða tU
að efla áhrif sín svo sem í Mið-Asíu
sem tU skamms tíma var Vesturveld-
um lokaður heimur.
Hvað sem því líður má telja fuUvist
að CIA eða FBI bjuggu aldrei yfir
nægum upplýsingum tU að koma í veg
fyrir hernaðaraðgerðina sem rústaði
tvítumana og höfúðstöðvar öflugasta
hers veraldarsögunnar.
Undraveröld
Hundur drekkti húsbónda
Sá einstæði atburður átti sér stað,
þegar fuUorðin hjón frá Haugasundi
í Noregi sigldu á báti sínum tU
Stavanger um hvítasunnuna, að
heimUishundur-
inn drekkti hús-
bónda sínum. At-
burðurinn átti
sér stað þegar
hundurinn féU í
sjóinn og komst
ekki aftur í bát-
inn.
Hjónin, á sex-
tugsaldri, náðu ekki að innbyrða
hundinn og því ákvað húsbóndinn
að kasta sér í sjóinn eftir gæludýri
sínu. Þegar hundurinn sá eiganda
sinn koma syndandi á móti sér
greip hann ofsahræðsla og réðst
hann á manninn og náði að færa
hann í kaf. Konan, sem sat í bátn-
um og varð vitni að atvikinu, gat
ekki komið bónda sínum tU hjálpar
því hún kunni ekki á stjórntæki
bátsins sem rak frá slysstaðnum.
Það var ekki fyrr en bátinn bar
að landi á hólma einum að konan
gat greint frá óhappinu. Lífgunar-
tilraunir á manninum báru ekki ár-
angur en hundinum varð ekki
meint af volkinu.
Tryggðin ekki tryggð
Kannski er það alræmdur blóð-
hitinn sem veldur. Þannig er aUa
vega komið fyrir ósköp venjulegum
BrasUíubúum að aðeins einn af fjór-
um gerir ráð fyrir að makinn haldi
ekki framhjá.
„Svo virðist sem það sé orðinn
hluti af menningu okkar að eiga í
ástarsambandi utan hjónabandsins,
enda þótt það sé ekki endUega það
sem fólk vUl,“ segir geðlæknirinn
og prófessorinn Carmita Abdo.
Könnun, sem birtist í hinu brasU-
íska Úrvali, náði tU 1.229 karla og
kvenna sem öU voru gift. Hún leiddi
meðal annars einnig í ljós að BrasU-
íubúar, jafnt karlar sem konur, eru
mun opnari en tU dæmis Banda-
ríkjamenn og Bretar og heldur mun
síður leyndarmálunum fyrir sig, en
deUir þeim með makanum.
Fingralangur apaköttur
Það er löngu vitað að kettir geta
verið lævísir enda þjófar sem við þá
eru kenndir geta farið um án þess
að minnsta tíst komi frá þeim eða
brak undan þeim. En Englending-
um hefur tekist að gefa heitinu
„monkey-business" (apabransi) nýja
merkingu.
Lögreglan í
Lundúnum leitar
nú hátt og lágt að
apa sem hefur
verið tengdur við
minnst fjögur
innbrot á heimUi
grunlausra borg-
ara.
„Ég sá þennan
svarthæröa simpansa koma inn um
gluggann minn og stela farsímanum
mínum. Hann var vöðvamikUl og
breiður og ég óttaðist að verða bit-
inn,“ sagði Mustapha Riat við götu-
blaðið The Sun um reynslu sína af
apanum alræmda.
Leit lögreglunnar gengur þó eitt-
hvað hægt þar sem enginn apaeig-
andi hefur fundist í nágrenni við
vettvang glæpanna. Það er því ekki
útUokað að hann kunni að vera
einn á ferð.
Fögur þykir hlíðin í Kína
Bændum í Kína var skipað að
eyðUeggja uppskeru sína, mánuði
áður en hún var tUbúin, vegna
heimsóknar nokkurra embættis-
manna tU viðkomandi héraðs.
Yfirvöld í Henan-héraðinu héldu
að hin hávaxna uppskera myndi
fela innviði starfseminnar þar og að
embættismennimir fengju lítið að
sjá nema uppskeran færi.
Verkefnið var falið 100 grunn-
skólanemendum og unnu þau hörð-
um höndum að því að rýma sjón-
deUdarhringinn fyrir títtnefnda
embættismenn. Það þykir þó orka
tvímælis að um leið og þeir fái að
sjá innviði starfsemi bændanna,
bæri eitthvað minna á afrakstrin-
um.
George W.
Bush.
Hosni
Mubarak.