Dagblaðið - 14.09.1977, Blaðsíða 11

DAtíBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAtíUR 14 SKP’I'KMRKR 1977.
Þessi mynd er tekin af Hitler árið 1925 í hópi félaga i Bayern.
sinnaðra hægrimanna. Pilt-
arnir hafa farið höndum um
efnið á þann hátt að boðskapur-
inn i rokkóperunni fer ekki á
milli mála.
Hljómlistarmennirnir sem
flytja óperuna eru ekki af verri
endanum og margir þeirra eru í
Sinfóníuhljómsveit Hamborg-
ar. Óperan fjallar um þá
atburði í lífi Hitlers, sem mest
áhrif hafa haft á gang og þróun
mála í Þýzkalandi á valdatíma
hans.
Ein persónan í leiknum er
áróðursmeistari Hitlers, Joseph
Göbbels, talið er víst að
honum hafi fundizt aðferðin
góð, en boðskapurinn hefur
ekki verið að hans skapi.
„Við viijum leiðtoga
sem leiðir okkur
úr ógöngum “
í byrjun leiksins er Hitler
kynntur sem ungur maður sem
hið illa hefur heltekið. I honum
finnst ekkert gott. Fyrsti
þátturinn er í anda miðalda-
verka og minnir óneitanlega á
siðgæðisleikrit, sem algeng
voru i þann tíma.
Eftir kynninguna er skipt um
svið. Þá birtist hópur ungs
fólks, sem er mjög óánægður
með ríkjandi ástand. Það
kveinar og kvartar um slæma
tíð. Atvinnuleysi ríkir og þjóð-
félagið þrúgar fólk. Við viljum
leiðtoga sem leiðir okkur úr
ógöngunum, segir það. Þá
birtist Göbbels á sviðinu. Hann
kynnir Hitler og býður þeim
upp á leiðsögn hans, sem hann
segir breyta miklu. Ef hann
réði þá hefðu allir vinnu og allt
væri undir góðri stjórn.
Dópistinn Hitler
Þegar líður á leikinn fara
fram miklar bókabrennur og
loks er Hitler sýndur sem
algjör dópisti, sem gengur fyrir
eiturlyfjum og sjúklegri valda-
fýsn. Hann bíður svo örlaga
sinna, boðskapurinn fer ekki
milli mála.
Rokkóperan um Hitler er
skrifuð á ensku og er aðallega
gerð með brezkan og banda-
rískan markað í huga. Það er
engin tilviljun að óperan er
gerð núna. Síðustu vikur hefur
mikið verið skrifað um Hitler
og nasismann í Þýzkalandi.
Forsíðumyndir hafa birzt af
Hitler næstum á hverju einasta
blaði i Evrópu. Þýzka viku-
blaðið Stern var nýlega með
mikla grein um Hitler og gömul
mynd af honum skreytti for-
síðu blaðsins.
Nýlega var frumsýnd kvik-
mynd um Hitler og hefur hún
vakið mikla athygli og valdið
miklum deilum. Aðsókn að
myndinni hefur einnig verið
með eindæmum góð.
Miklar umræður hafa orðif
um það i Þýzkalandi og annars
staðar í Evrópu að hægri-
sinnaðir öfgamenn fái þar sí-
fellt meiri völd. Hitlersáhuginn
virðist mikill í Þýzkalandi og
hefur það vakið ugg þeirra sem
muna stríðið.
Bréfið fró Brandt
Nasistaáhugi manna í Þýzka-
landi fellur ekki i góðan
jarðveg hjá þeim sem muna
stríðið og þurftu að flýja heima-
land sitt á stríðsárunum. Einn
þeirra manna var Willy Brandt
fyrrum kanslari landsins.
Hann hefur ritað bréf til
núverandi kanslara, Helmut
Schmidts, og bent honum á
vaxandi fylgi nasista I landi og
sífellt umfangsmeiri starfsemi
þeirra. Stjórnin hefur hins
vegar látið frá sér fara að öfga-
sinnaðir hægrisinnar hafi mjög
lítið fylgi í Þýzkalandi og þar
með nasistar einnig. Það sanni
kosningarnar síðustu í landinu.
Kápplersmálið hefur einnig
vakið athygli um allan heim.
Nasistaforinginn fyrrverandi
slapp úr fangelsi á Ítalíu og
flúði til Þýzkalands. Yfirvöld
neita nú að framselja hann og
bera fyrir sig lög um rétt
þýzkra ríkisborgara.
Utgefandi blaðs nokkurs í
Munchen, Deutsche National
Zeitung, skipulagði mikla
göngu í Munchen, borginni þar
sem Hitler hóf feril sinn.
„Enginn grundvöllur
fyrir nasisma
í Þýzkalandi“
Riems og Quintus hafa
hafnað þeirri skoðun manna á
nýju rokkóperunni þeirra, að
hún sé viðvörun til ungling-
anna í Þýzkalandi um að ganga
ekki nasismanum á hönd. Þeir
félagar segja að óperan sé
ábending til allra um hversu
slæmt sé ef öfgahópar ýmiss
konar komist upp og þá sé sama
hvort þeir séu til vinstri eða
hægri. Riems segir að hann
telji engan grundvöll fyrir því
að nasisminn eignist marga
fylgismenn í Þýzkalandi.
Riems og Quintus vilja halda
heimilisfangi sínu og síma-
númeri leyndu. Þeir vita að sá
boðskapur sem er í rokkóper-
unni á ekki vel við marga unga
Þjóðverja í dag. Þeir eru
hræddir um að hægrisinnaðir
öfgamenn reyni að ná sér niðri
á þeim.
Kjallarinn
Hilmar Jónsson
dómsmálin voru í brennidepli
var aðeins einn þingmaður sem
gerðist talsmaður þeirra fjöl-
mörgu sem vilja umbætur á
kerfinu. Það var Sighvatur
Björgvinsson.
Ég álít að næstu alþingis-
kosningar eigi að snúast um
dómsmálin að miklu leyti og
þar þurfi að mætast þeir sem
mest og bezt hafa gagnrýnt
kerfið og svo lið spillingar-
innar með sjálfan dómsmála-
ráðherra í fararbroddi. Þetta er
mál þjóðarinnar númer eitt. Að
öðru leyti er ég tilbúinn að
stofna samtök gegn glæpum.
En er það ekki tímanna tákn að
það skuli vera flokksmaður
sjálfs dómsmálaráðherrans sem
biður mig að gangast fyrir þvl
verki. Það er augljóst að flokks-
bræður hans telja gagnslaust að
snúa sér til Ölafs Jóhannesson-
ar með góð málefni.
Hilmar Jónsson
bókavörður.
f
V.
Auka ber frelsi
kjósenda við val
sveitarstjórnarmanna
Að undanförnu hefur það
nokkuð verið rætt í fjölmiðlum
hvernig auka megi áhrif al-
mennra kjósenda á val þeirra
manna er veljast til þingsetu. 1
þvi sambandi hefur verið rætt
um prófkjör sem leið til úrbóta,
opið eða takmarkað við skráða
flokksmenn. Vissulega er hér
stigið spor í rétta átt til að
draga úr völdum fámennra
hópa er telja sig eiga flokkana.
Þá hefur því verið haldið á lofti
að æskilegt væri að kjósendur
ættu kost á að raða frambjóð-
endum á listum flokkanna eftir
sinu höfði. Ymsar fleiri hug-
myndir hafa komið upp, sem
miða að auknu frelsi kjósenda
við Alþingiskosningar.
Vissulega er ástæða til að
fagna að loks skuli komin
einhver hreyfing á þessi mál og
líklegt að flokkarnir láti undan
verði þrýstingurinn nógu
mikill.
Tilefni þess að ég sting
niður penna er ekki beint að
ræða um þessi mál, heldur hitt
að mér finnst umræður þessar
um of hafa miðazt við að áhrif
kjósenda verði aukin við val
manna á Alþingi.
Að minu mati er ekki sfður
mikilyægt að frelsi kjósenda
verði aukið að miklum mun við
val sveitarstjórnarmanna.
Tengsl ‘ sveitarstjórnarmanna
og kjósenda eru yfirleitt mun
meiri heldur en þingmenn
hafa við sína kjósendur. Þrátt
fyrir það hafa kjósendur mjög
takmörkuð áhrif á að ákveða
hvaða aðilar veljast til setu í
sveitarstjórn.
Lítum aðeins á hvernig
þessum málum er nú háttað.
Tökum sem dæmi bæjarfélag
þar sem 9 fulltrúar eiga sæti I
bæjarstjórn. Stjórnmálaflokk-
arnir raða 9 mönnum á lista og
jafnmörgum til vara. Stundum
eru þessir aðilar valdir í
þröngum prófkjörum, en oftar
velur flokksforystan þá sjálf og
raðar þeim á lista eftir sinu
höfði. Þegar að kjnrborðinu
kemur er því val hins almenna
kjósanda æði lftið. Aðeins er
leyfilegt að kjósa einn lista.
Ötrúlegt er að kjósendur geti
fundið 9 aðila á einum og sama
listanum, sem þeir treysti bezt
til að stjórna málefnum sinnar
heimaþyggðar. Og eins og
margoft hefur komió frant hafa
útstrikanir ekkert að segja, þótt
Kjallarinn
SigurðurJónsson
menn vildu breyta til á lista
þeim sem kosinn er.
Hér þarf að breyta og auka
frelsið. Mun líklegra er að kjós-
endur geti fundið þá 9 aðila
sem þeir treysta bezt á fleirum
en einum lista. Það er því mfn
skoðun að nauðsynlegt sé að
framboð til sveitarstjórna verði
algjörlega einstaklingsbundin,
en hægt sé að geta um flokks-
aðild en þó ekki nauðsynlega.
Allir sem áhuga hefóu á þátt-
töku I stjórnun sveitarfélags
síns ættu að geta boðið sig
fram, ef þeir hefðu tiltekinn
meðmælendafjölda. Engu máli
ætti að skipta hvort flokks-
forystan legði blessun sína yfir
framboðið eða ekki.
Frambjóðendum yrði síðan
raðað á einn lista. Hugsum
okkur að þannig kæmi t.d. 50
nöfn. Kjósendur myndu úr
þessum hópi velja þá 9 sem þeir
teldu hæfasta til að sinna mál-
efnum sveitarfélagsins. Breyt-
ingar I þessum dúr væru örugg-
lega spor til bóta. Það verður
einnig að teljast líklegra að
með þessu móti myndu hæfari
menn veljast til setu i sveitar-
stjórnum.
Það er Iíka svo að þeir sem
eitthvað hafa kynnzt málefnum
sveitarfélaga geta ekki annað
en viðurkennt hve fáranlegt er
að kjósa fulltrúa þeirra eftir
flokkslistum.
Sigurður Jónsson
bæjarfulltrúi
Vestmannaeyjum.