Dagblaðið - 07.01.1980, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 7. JANÚAR 1980.
WMBUm
frfálst, úháð dagblað
rÚtgefandi: Dagblaflifl hf.
Framkvaamdaat|óri: Svebin R. EyjóHsson. Ritetjóri: Jóom KriatJáneMn.
Rttstjómarfutttrúi: Haukur Helgæon. Fréttastjóri: ómar Valdknarsson.
Skrifstofustjóri ritstjómar Jóhannes Reykdal.
Iþróttk: Hattur 8fmonarson. Manning: Aflalsteinn IngóHsson. Aflstoóarfréttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrfmur Pálsson.
irtaðamann- Anna BJamason, AtH Rúnar Hattdórsson.Atfi Steinarason, Ásgoir Tómasson, Bragi
fllgurðaaon, Dóra Stafénadótdr, Eln Albertsdóttir, Gissur Sigurðsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Ólafur
Qalrsson, Sigurður Svarrisson. Hönnun: Httn**r Karisson.
Mósmyndir: Aml Pátt Jóhannason, BJamlaHur BJamleHsson, Höróur Vtthjélmsson, Ragnar Th.'Sig
urflsson, Sveinn Þormóflsson. Safn: Jón Sssvar Baldvinsson.
Skrtfslofu.tjóH: ÓUfur EyJÓHuan. GJsldksri: Þráinn Þorislfuon. Sökrstjóri: Ingvw Svslnsson. DrsMna
arstjðri: Már E. M. Hsldórsson.
Rltstjóm SMumóls 12. AfgrsHMs, áskrlftsdsM, auglf skigsr og skrtfstofur ÞvartioM 11.
Aðataknl blaðskts ar 27022 (10 Mnur)
ftstnlng og umbrot DagblaðM hf„ SMumúla 12. Mynda- og plötugaró: Himlr hf„ SHumúla 12. Þrsntun:
Arvskur hf„ SksHunnl 10.
Áskriftarvarð á mánuðl kr. 4600. Vatð I lausasökr kr. 230 alntsfcM.
Þjóöbrautin rofnar
Þátttaka íslands í ttuginu yfir
Atlantshafið var ánægjulegur kafli í lífi
þjóðarinnar. Halastjarna Loftleiða
færði íslendinga nær umheiminum.
Hún svipti okkur raunar í þjóðbraut
velmegunarlanda heims.
Nú er kafla þessum senn lokið.
Ferðirnar vestur um haf eiga nú senn að verða þrjár í
viku í stað rúmlega tuttugu á velgengnisárunum.
Kaupmannahöfn er aftur að verða gluggi okkar að
umheiminum.
Verðstríðið á flugleiðum Atlantshafsins hefur
bakað Flugleiðum meira tjón en menn gera sér grein
fyrir. Það er svo mikið, að endar næðust ekki saman,
þólt sagt yrði upp öllu starfsliði þess þáttar, öðrum en
ttugliðum um borð.
Þegar hefur verið sagt upp fimmta hverjum starfs-
manni Flugleiða á íslandi. Það gerðist í tveimur
megináföngum, á miðju síðasta ári og í lok þess.
Ekkert bendir samt til þess, að samdrátturinn sé á
leiðarenda.
Við hljótum að fagna því, að stjórnendur Flugleiða
segjast ekki vilja láta fyrirtækið leggjast upp á ríkið og
að þeir ganga hart fram i að reyna að draga saman út-
gjöld til samræmis við lekjur.
í atvinnulífi íslendinga hima ýmsar freislingar land-
búnaðarkerfis. Ríkissjóður er nú þegar að sligasl undir
landbúnaðinum einum, þótt flugið og aðrar atvinnu-
greinar bætist ekki ofan á þá atvinnubótavinnu, sem
fyrir er.
Það er betra að höggva frá sjúka þætti fyrir-
tækisins en leyfa þeim að eilra reksturinn í heild. Há
fargjöld í innanlandsflugi og Evrópuflugi mega ekki til
lengdar halda uppi vonlillu Allantshafsttugi.
Þann fyrirvara verður þó að hafa, að við getum
ekki treyst rekslrarupplýsingum stjórnenda Flugleiða
frekar en fyrri daginn. Fjölþjóðafyrirtæki getur hagað
viðskiptum systur- og dótturfélaga eftir henlugleikum.
Hugsanlegt er, að Flugleiðir hafi með slíkum hætti
farið halloka í viðskiptum sínum við Cargolux, Air
Bahama, Hekla Holdings og ýmis önnur fyrirtæki, sem
Flugleiðir hafa staðið að í ýmsum heimsálfum.
Þegar Flugleiðir ganga illa á sama tíma og ýmis
systur- og dótturfyrirlæki í útlöndum ganga vel eða
sæmilega, er mjög erfitt að átla sig á, að hve miklu
leyti tapið felst í bókhaldsþáltum innri viðskipta sam-
steypunnar.
Ekki verður heldur hjá því komizt að gagnrýna ýmis
ytri viðskipti stjórnenda Flugleiða. Þeir ollu félaginu
miklu tjóni með því að beina eldsneytiskaupum til
vafasams ævintýrafyrirtækis á Bahamaeyjum.
Verstu mistökin virðast felasl í kaupunum á breið-
þotu. Þar hlýtur að hafa misreiknazl koslnaður á
hvern farþega, samfara ótrúlegu vanmati á varanleika
verðstríðsins á flugleiðum Allantshafsins.
Sömuleiðis verða stjórnendur Flugleiða gagnrýndir
fyrir að eyða stundum meiri tíma í innri valdabaráttu
og tatt um stuðningsmenn í áhrifastöður innan fyrir-
tækisins. Þelta hefur lamað vinnugleði starfsmanna.
Ekki má heldur gleyma hneykslanlegum þætti flug-
manna. í fyrra bökuðu þeir félaginu hundruða
milljóna króna tjón með ýmsum fjárhagslegum
hryðjuverkum og vissu þó vel um vandamálin.
Á sakamannabekknum sitja einnig sljórnvöld
landsins, sem á sínum tíma neyddu flugfélögin til
sameiningar. Það voru stærstu mistökin.
r
Nicaragua:
Tekst að byggja
aftur upp efna-
hagslíf landsins?
Vr
r
Lífið gengur á ný sinn vanagang í
Nicaragua og slagorð byltingarinnar
hafa orðið að víkja fyrir almennari
áskorunum. Má þar nefna til dæmis
— leggjumst á eitt með að auka fram-
leiðsluna . Byltingin er komin á
annað sdg. Komið er að endurupp-
byggingu þjóðfélagsins.
Somoza fyrrverandi forseti skiidi
eftir sig algjört þrotabú — ríki í upp-
lausn og öllu rúið. Honum tókst þó
ekki að drepq niður. framkvæmda-
viljg fólksins í'jaqdinu og þess.vegna
uncjjrast þ?ir sem til Nicaraguá koma
jjve.,atvihnustarfsemi er þar þó mikil
þrátt fyrir allt sem á undan er gengið.
Sum vandamál í Nicaragua sýnast
reyndar óyfirstíganleg. Striðs-
kostnaðurin i byltingunni var gifur-
legur. Þegar sandinistar tóku við
völdum siðari hluta júlímánaðar féllu
fjörutíu þúsund manns, eitt hundrað
þúsund urðu sár og um það bil hálf
miiljón missti heimili sin.
Talið er að rúmlega tvö hundruð
og fimmtíu þúsund börn hafi þá búið
við kost sem var þeim alls ekki nægur
í raun næringarskort. Eyðilegging
framleiðslutækja varð gífurleg og
hljóp á jafnvirði milljarða tuga
íslenzkra króna. Framleiðsla i
Nicaragua varð nærri fimm hundruð
milljörðum króna minni siðasta árið
fyrir valdatöku sandinista en fyrra
ár. Fjármagn sem flutt var úr landi á
siðustu átján mánuðum valdatíma
i
i
Verðbólgu-
veldið ísland
Bifreið ekur niður Vilastíginn,
ökum'aðurinn er greinilega að flýta
sér, hann beygir lil vinstri inn á
Skúlagöluna, heldur glannalega og
hálfparlinn i veg fyrir annan bíl sem
kemur á talsverðum hraða úr vestri.
Hvað um það, ökumaður þeirrar
bifreiðar flautar reiðilega en heldur
nokkurn veginn sama hraða eða með
öðrum orðum þeim hraða sern er
nógu litill lil rétt um það bil að
komast hjá árekstri. ökumaður fyrr-
nefnda bílsins flaular líka, svona eins
og til að mótmmæla reiði hins bil-
sljórans, og heldur áfram ferð sinni
til tollstöðvarinnar með álíka þjósti.
Hann leggur bílnum, fer upp á fjórðu
hæð og gengur inn í stórt herbergi.
Hann gengur ákveðnum skrefum að
vissu borði þar sem fjöldi manna er
fyrir framan. Hann blandast í hópinn
og veifar gulu plaggi eins og flestir
hinna sem eru þar saman komnir.
Hann er ábúðarmikill, gegnir greini-
lega hárri stöðu innan fyrirtækis og
ber þess merki að hann ætlast til að
honum sé hlýll. Og mcð ábúðarmiklu
veifi nær hann athygli einnar stúlk-
unnar sem með eins konar prúss-
neskri hlýðni tekur við blaðinu á
undan öðrum sem voru þar fyrir
þegar hann kom.
Stöður verði
tímabundnar
Góðir lesendur. Þetla er í mínum
augum hinn dæmigerði persónu-
gervingur íslensks hagkerfis.
Einhvern veginn hef ég líka þá til-
finningu að ökumenn íslensks
lýðveldis á Alþingi hafi svipað
ökulag, þ.e. stundarhagsmunum og
flokkapólitík er þrýst um of inn í um-
ferðina á Alþingi. Áður en ég ræði þá
hluti nánar vil ég gera mál mill
skýrara með því að skilgreina hvað
huglakið Alþingi og lýðveldi þýðir i
mínum hugarheimi.
Þar sem allur hinn vestræni heimur
ekur í átt lil þess þjóðskipulags sem
kallast sósíalismi þykir mér var-
hugavert að kalla flokkana nöfnum
eins og kommar eða álíka nöfnum
sem eru til þess eins aðskapa ótla eða
fæla fólk frá. Mér þykir eðlilegl, eins
og lýðveldið er byggt upp núna, að
reyna að skipa fólki í flokka hug-
myndafræðilega þannig að hver og
einn þjóðfélagsþegn kjósi þann flokk
sem hefur þær þjóðfélagslegu
hugntyndir á stefnuskrá sinni sem
ganga næst því sem hann getur sætt
sig við. Kosningabarálta ætli ekki að
vera til að skapa ótta eða um að fá
vissar persónur inn á þing heldur að
kynna málefni á hlullægan og
skiljanlegan hátt svo kjósandi geti
notast við skynsemi sina og lifs-
skoðun er Itann kýs þann flokk er
hefur flest þau mál á stefnuskrá sinni
sem kjósandinn óskar eftir að verði
hrinl í framkvæmd. Það er innifalið í
þes'su að hver flokkur verður að
leggja fram nákvæma slefnuskrá við
hverjar kosningar og einnig skýra
nákvæmlega eftir hvaða leiðum
flokkurinn kýs helst að sé farið lil að
koma málunum i framkvæmd. Ég
segi ,,kýs helst” því eins og alþjóð
veit verður lika að vera hægt að
samræma stefnuskrána stefnuskrá
annars fiokks. Það er mjög æskilegt,
jafnvel nauðsynlegt, að gera kjós-
endum grein fyrir hvaða leiðir eru
mögulegar í sambandi við hina ýmsu
flokka, þ.e. í samræmingu hinna
ýmsu stefnuskráa. Þegar stjórn er
einu sinni mynduð verður hún að