Frjáls verslun - 01.05.1995, Blaðsíða 5

RITSTJORNARGREIN
UÓMIFÓR AF LÁNI
Eftir óvenju miklar fréttir fjölmiðla af 600 milljóna
króna láni Norræna fjárfestingarbankans, NIB, til
Granda hf. hvarf nokkur ljómi af láninu þegar í ljós kom
að þessi norræni stórbanki krefst ábyrgðar banka eða
sjóða í lánum sínum til íslenskra fyrirtækja. Það er
miður.
Bankar og sjóðir hérlendis eru meira og minna í eigu
ríkisins. Það að biðja um ábyrgð þeirra er nánast að
krefjast ríkisábyrgðar. Enda hefðu fréttir fjölmiðla af
láninu verið mun ánægjulegri hefði bankinn tekið alla
áhættuna sjálfur og veitt jafn stöndugu og vel reknu
fyrirtæki og Granda lán án ábyrgðar banka eða sjóða.
Beinn og greiður aðgangur íslenskra fyrirtækja að
erlendum lánastofnunum er ákaflega mikilvægur. Engu
að síður er mikilvægt að skattpíndir skattborgarar á
Islandi komi þar hvergi nærri, hvorki beint né óbeint í
gegnum ríkisbanka og sjóði í eigu ríkisins.
Beinn aðgangur fyrirtækja að erlendum bönkum veit-
ir íslenskum lánastofnunum verðuga samkeppni. Sú
samkeppni er brýn. Hún stuðlar að heilbrigðara efna-
hagslífi hér á landi og kröfur um arðsemi fjárfestinga fá
meira vægi. Má minna á að tugmilljarðar hafa tapast hér
á landi vegna rangra fjárfestinga á undanförnum tveim-
ur áratugum.
í fréttum af láni NIB til Granda vekur fleira furðu en að
krafist skuli ábyrgðar banka og sjóða. Grandi bauð eðli-
lega út bankaábyrgðina. Það verður að teljast furðulegt
að Landsbankinn skuli hafa boðið best. Takið eftir: Rík-
isábyrgðir eru ódýrastar!
Það stenst varla skynsamleg rök að banki, sem rekinn
er á ábyrgð ríkisins og þar með skattborgara, bjóði bestu
ábyrgðina á lægsta verði. Auðvitað ætti hún að vera
dýrust allra ábyrgða, en helst ekki til sölu. Hvernig í
ósköpunum getur hún verið á lægra verði en ábyrgð
einkabankans?
Þótt einhverjir kunni að halda því fram að ábyrgð
Landsbanka sé ekki ríkisábyrgð er það rangt. Rökin eru
þau að skattborgarar standa að baki bankans og munu
ætíð koma honum til hjálpar, þurfi hann á hjálp að halda,
á meðan hann er í eigu þeirra. Það sýnir reynslan.
Brýnt er að ábyrgð ríkisins af lánum einstaklinga og
fyrirtækja í almennum viðskiptum snarminnki. Ríkið
hefur þegar meira en nóg á sinni könnu; skuldar of
mikið. Ríkið getur fækkað ríkisábyrgðum með því að
draga úr ógnarafskiptum sínum af peningamarkaðnum
og einkavæða banka og fjárfestingarsjóði. Skiptir þá
engu þótt lánskjör í erlendum lánsviðskiptum versni
eitthvað fyrir vikið.
Það eitt að bankaábyrgð ríkisbanka, óbein ríkisá-
byrgð, hafi reynst ódýrust í tilviki hins 600 milljóna
króna láns NIB sýnir raunar mikla þörf á að einkavæða
ríkisbankana.
ISSN 1017-3544
Stofnuð 1939
Sérrit um viðskipta-, efnahags- og atvinnumál — 56. árgangur
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: Jón G.Hauksson — AUGLÝSINGASTJÓRI: Sjöfn Sigurgeirsdóttir —
LJÓSMYNDARAR: Hreinn Hreinsson, Gunnar Gunnarsson, og Kristján Einarsson — ÚTGEFANDI: Fróði hf. — Tímaritið er gefið út í
samvinnu við samtök í verslun og viðskiptum — SKRIFSTOFA OG AFGREIÐSLA: Ármúli 18, sími 812300, Augiýsingasími 875380 —
RITSTJÓRN: Bfldshöfði 18, sími 875380 — STJÓRNARFORMAÐUR: Magnús Hreggviðsson — AÐALRITSTJÓRI: Steinar J. Lúðvíksson —
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Halldóra Viktorsdóttir — ÁSKRIFTARVERÐ: 2.895 kr. fyrir 1.-5. tbl. eða 579 kr. á blað. — 10% lægra
áskriftarverð ef greitt er með greiðslukorti. LAUSASÖLUVERÐ: 699 kr. —
SETNING, GRAFI'K, TÖLVUUMBROT, PRENTUN OG BÓKBAND: G. Ben. - Edda prentstofa hf. - LITGREININGAR:
Prentmyndastofan hf. — Öll réttindi áskilin varðandi efni og myndir.
5