Vísir - 07.04.1971, Page 4

VISIR . Miðvikudagur 7. apríl 1971.
Að prófa sjálfan si
Hver maður prófi sjálfan
sig og eti svo af brauðinu
og drekki af kaleiknum.
Ég held það ekki óþarft að
ávarpa yður með þessum orðum
postulans, elskanlegir, í því þér
gangið fram í helgidóminn til
að falla fram fyrir Guði. Ég held
það ekki óþarft að rifja upp fyr
ir yður þessa áminning, i því þér
eruð í tilbúningi til að neyta
holds og blóðs frelsarans, því
að mér hefur oft borið það fyr
ir augu á þessum stað, sem ég
mætti ráða af, að annaðhvort
væri þessi áminning gleymd eða
menn væru hættir að skeyta um
hana, Eða á ég að ætla, að þeir,
sem varla geta varðveitt útvort
is siðsemj í þv“i þeir feta hihgað
heldur ryðjast hver um annan
með ys og usla eins og að ver
ajdlegum sýslunum hafi svo til-
reitt sinn innra mann að hann
sé hæfur til að veita viðtöku
frelsaranum og að vera bústaður
hans heilaga anda. Hvemig á ég
að sannfærast um, að þeir sem
ganga hingað svo alvörul. beri
í hjartanu þá auðmýkt sem fyrir
Guðj gildir, að þeir séu niður-
beygðir af byrði synda sinna og
þrá eftir að fá af fööur misk-
unnarinnar þá uppgjöf sem ekki
verður fengin nema með tárum
og iðrun. Með einu orði: Hvern
ig á ég að sannfærast um að
þeir hafi prófaö sjálfa sig? Þeir
eru margir, einnig meðal yðar,
sem ganga til guðs borðs ár eftir
ár án þess nokkru sinni að gera
sér ljóst hvaða tilgang þeir hafi
með því — án þess að spyrja
sjálfa sig í einlægni hvað til þess
heyri að njóta kvöldmáltíðar-
innar verðuglega, Það er orðið
fyrir þeim að marklausri venju
að ganga hingað ár eftir ár af
því að þeir sjá aðra gera það
eða þeir láta í villu leiðast af
þeim hjátrúarfulla hugarburði,
að maðurinn helgist af nautn
kvöldmáltíðarinnar þó að hann
ekki til þess stuðli. Þeir ætla. að
sú friðþæging, sem sken er fyr
ir Jesúm Krist komi þeim að
haldi, þó þeir leitist ekkj við að
tileinka sér hana með iðrandi
og trúuðu hjarta. Þeir nálægj-
ast Drottin með vörunum, en
hjarta þeirra er langt frá hon-
um ....
Vitið það, að yðar kirkju- •
ganga, yöar altarisganga er and
styggð fyrir Guði, nema þér kom
ið hingað af innblæstri hjarta
yðar. Ti] hvers komið þér fram
fyrir Guð, ef þér finnið ekki
nauðsyn á að játa og gráta synd
yðar fyrir hans augliti? Að
hverju leitið þér á þessum stað
ef þér leitið ekkj hans misk-
unnar? Hvaða erindis eruð þér
komnir, ef þér kappkostið ekki
með heilögum áformum að fara
réttlátari heim til húss yðar?
Hvað á það að þýða, að þessi
dagur kemur yfir yður ár eftir

Helgiblær og alvara
Mér er það í minni, hve mikill helgiblær og alvara
ríkti yfir heimili foreldra minna þann morgun, sem þau
og allt þeirra fólk ætlaði aö ganga til altaris. Riðu þá
allir karlmenn berhöfðaðir úr hlaði og lásu ferðabæn
í hljóði.
Eina konu, sem átti heima á kirkjustaö, sá ég ganga
fyrir allt heimilisfólkiö áður en hún gekk til altaris,
kvaddi hún það með kossi og baö hvern einn fyrir-
gefningar á því, sem hún hafði misgjört viö þaö á árinu.
.... Áöur en samhringt var til messu, þegar altaris-
ganga var, fór prestur í kirkju með öllum altarisgestum,
aðrir máttu ekki þar koma. Flutti hann þar hina svo-
kölluðu skriftaræðu og söng sálm fyrir og eftir. Aö
öðru leyti var sömu reglum fylgt í því efni, sem
nú á dögum....
Aldrei sá ég skrautlausa konu, sem nokkurs var
megandi, ganga til altaris í ungdæmi mínu. Voru marg-
ar konur í svo dýrum búningum, að nú á dögum mundi
slíkt kallast ofmikill íburöur. Silfurbelti og marga
silfurhnappa, sem voru hin mesta völundarsmíði, báru
þær á samfellum sínum viö altarisgöngu, auk margs
annars skrauts, sem aldrei var hreyft nema við þau
tækifæri, sem hátíölegust voru í lífi þeirra.
(Ofanritaö er úr greininni Kirkjur og kirkjusiðir
eftir Kristleif á Kroppi.)
ár? Ó, það er í því skyn; að þér
ár eftir ár skuluð vera kallaðir
til iðranar, að yður ár eftir ár
skuli veitast tækifæri og uþp-
hvatning til að ánýja sáttmála
góðrar samvizku við Guð. Hvað
hefur þaö að þýða ef þér ár eftir
ár metið að öngu og meðtakið
með köldu og tilfinningarlausú
hjarta þennan velgeming Guðs
ef þér ár eftir ár daufheyrist viö
þessari raustinni. Það þýðir það
að þér etið og drekkið sjálfum
yður dóm, ef þér etið og drekkið
óverðugir og gerið ekk; greinar-
mun á líkama Drottins.
En Guði séu þakkir, að þeir
eru margir, sem hjartanlega hef
ur langað eftir að smakka þessa
kvöldmáltíö. Og það gleður mig
að ég hef þá fullvissu að í þess
arj tölu eru margir af þeim,
sem ég á tal við ‘i dag. Fagniö
þér og verið glaðir, angraðar sál
ir, sem finnið unun yðar í
Drottni, því að þetta er sá dag
urinn, þá hann mettar yður og
drykkjar með líkama sínum og
blóði til fulivissu um fyrirgefn
ingu synda yðar. Þetta er sá
dagurinn þá hann perir sáttmála
við yður að þér séuð hans fólk
og hann sé yöar Guð. Guös borð
er endurnæringarstaöur þeirra
sem örmagna eru orðnir á ferð
li'fsins. Komiö til hans sem
eruð erfiði og þunga þjáðir, því
hann vill endurnæra yður. Kom

ið til hans, sem beriö sundur-
kraminn anda, því að þér skul-
uð hvíld finna sálum yðar ...
Svo sælurík er kvöldmáltíðin
þar sem hennar er neytt verðug
lega. Þessa ávexti hefur nautn
hennar fyrir hinn guðhrædda
til að efia iðranina, friða hjartað
styrkja trúna, kveikja vonina,
upptendra elskuna. Þess vegna
þá prófið sjálfa yður, prófið hug
arfar yðar og hjartaiag meö
hreinskilnj fyrir augliti Drott-
ins svo að þér fáið þekkt hvort
þér heldur komið fram fyrir
hann verðugir eöa óverðugir.
Því aö þá eruð þér verðugir, „ef
þér komið með áuðmýkt og iör
an, ef þér þráið að meðtaka
frelsarann í hjörtu yðar. — Þeg
ar þér styrkizt í því áformi við
nautn kvöldmált'iðarinnar að
ganga fram eins og heilögum
hæfir og leitið aðstoðar til aö
efna það hjá honum, sem i
breyskleikanum er máttugur, þá
sikal dagurinn yðar altarisgöngu
í dag vera yður sælu- og frelsis-
dagur.
'Éf að vér dæmum oss sjálfir,
bræður, þá verðum vér ekki
dæmdir. — Þaö er þessi dóms-
dagurinn, sem yður ber að
halda í dag svo að þér dragiö
ekkj sjálfa yöur á tálar. Lærið
f dág aö fá viðbjóð á þeim verk
unum, sem olla fyrirdæmingar
á degi dómsins, svo að þér fyrir
farizt ekki með heiminum, Flý
ið til hans, sem ríkur er af náð
og valdið hefur til að fyrirgefa
syndirnar til þess þér leitið
frelsunarinnar á meöan dagur
hjálpræðisins stendur. Og þegar
þér nú sjálfir hafið prófað sjálfa
yður og þessi sjálfsprófun hef-
ur vakið hiá vður þá tryggðina
sem verkar afturhvarf til sálu
hjálpar, sem engan iðrar. — þá
etið af brauðinu og drekkið af
kaleiknum og þessi nautnin skal
verða yður affarasæl og blessuð.
Þar til virðist Guð að gefa yður
náð sína í Jesú nafni.
Skriftir á
Breiðabólstað
Á Kirkjusíðu kyrruvikunnar,
sem birtist í blaðinu í dag er
brugðið upp smámynd úr kirkju
lífi öndverðrar síðustu aldar:
Altarisganga á Breiðabólstað í
Fljótshlíð. — Þetta er eitt feg
ursta prestssetur á landinu og
kallið eitt af þeim tekjumestu
og eftirsóknarverðustu. Og
presturinn, sem þjónar við
þessa altarisgöngu er sr. Tómas
Sæmundsson, Fjölnismaðurinn,
vakningamaðurinn, eldhuginn og
umbótamaðurinn, sem lézt 17.
ma'i árið 1841, aðeins 33 ára að
aldri eftir einungis 6 ára prests
þjónustu.
Öllum er kunnugt um ritgerð
ir hans í Fjölni, sem hann skrif
aöi til aö vekja landa sína af
svefnmóki og doða og brýna þá
til framtaks og dáða. Hins vegar
eru það eflausf fáir sem þekkja
prédikanir hans. Enda ekki ann
að prentað af þeim en dálítið úr
val af tækifærisræðum, sem
komu út í Viðey 1841 skömmu
eftir lát sr. Tómasar. Hafði hann
sjálfur valið þær, entist ekki
aldur til að skrifa að þeim for-
mála, en tileinkaði þær vini
sínum og velunnara Steingrími
biskupi. —
Dr. Jón biskup Helgason seg
ir í ævisögu afa síns, áð allar
hans prédikanir séu byggðar á
grundvelli ákveðinnar kristilegr
ar trúar og það sé fjarlægt hon-
um að halda fram nokkru, sem
brjóti í bága við evangelisk játn
ingarrit. Grunntónn vitnisburð
arins er: Syndin og náðin og
hjálpræðið í Jesú Kristi og hon
um einum. Dr. Jón telur prédik
anir sr. Tómasar „hverri annarri
snjallarj og andríkari, bornar
fram af hrífandi mælsku og að
framsetningunni til sumar meist
araverk“. Og nágrannaprestur
sr. Tómasar Sæmundssonar. Jón
Halldórsson, segir að allar ræö
ur hans hafj verið góðar, sumar
gull. Sjálfur segir T.S. um ræðu
gerð sína að hann hafi „litla
gáfu til þessháttar, því ég geri
það næstum alltaf invita Min-
erva og hefi sérstaklega mikiö
fyrir.“
Ræða sú, sem hér er birt að
mestu, er ein af þremur skrifta
ræðum úr hinu prentaða safni.
Er vert aö vekja athyglj á þvi
hve sterk áherzla er þar lögð
á að þessj helgivenja er með
öllu tilgangslaus ef hún ber ekki
ávexti sannrar iðrunar í lífi
mannsins og breytni. — Ef þessi
gamla skriftaræða verður til
þess að vekja þá hugsun hjá alt
arisgestum í dag, — þá er hún
ekki til einskis endurprentuð.