Lesbók Morgunblaðsins - 14.08.1927, Blaðsíða 4

252
LESBÓK MOBGUNBLAÐSmS
sundhöll, lijor í bænum sjálfum.
Þegar hún er komin upp mun
sundíþróttinni áreiðanlega fleygja
svo fram, að öllum börnum hjer í
bæ verði kent að JStnda og það
talið jafn sjálfsagt eins og að
kenna þeim að stafa — jafnvel
talið sjálfsagt að þau sje synd
áður en þau eru orðin læs.
Og þegar svo er komið, verðtir
með þakklæti og hlýjum hug'a
minst þeirra, sem verið háfa braut
ryðjendur sundíþróttarinnar hjer,
og þá eigi síst ungfrú Tngibjargar
Brands.
Baruið. .
Bók handa móðurinni, eftir
Davíð Scb. Thorsteinsson.
Það gladdi mig afarmikið, þeg-
ar jeg las það í blöðunum að heim-
an, að komin væri út bók um með-
ferð ungbarna, en sjaldan hefi jeg
orðið fyrir jafnmiklum vonbrigð-
um og þ€gar jeg las hana. Híin
er í öllum aðalatriðum svo skökk,
að hættulegt er að fara*eftir henni
og finst mjer það skylda mín að
vara við henni. Það er sorglegt^
að lesá hvað eftir annað í blöðun-
um meðmæli með þessari bók og
að enginn hreyfir neinum mót-
mælum.
Til að leiðrjetta alt sem skakt
er í bókinni, mundi þurfa að skrifa
langt mál um það, en mig langar
hjer til að benda á ]iað helsta og
mikilvægasta.
Alt of mikið er gert að ]>ví, að
visa til ljósmæðra og yfirleit.t er
gert ofmilcið úr kunnáttu ljós-
mæðra um meðferð ungbarna. —
Hjer í Þýskalandi, þar sem ljós-
mæður hafa miklu betri skilyrði
til að fá góða mentun og fá hana
líka, gera sjerfræðingar heldur
lítið úr ráðleggingum Jjeirra. Aft-
ur á móti er oflítið gert af því í
bókinni að vísa til læknis, þegar
börnin veikjast, t. d. fá niður-
gang eða krampa, þá er aðeins laus
lega minst á, að rjettara væri að
sækja lækni, þegar það ef til vill
er orðið ofseint, þar sem í öðrum
(þýskum) bókum er sagt frá livað
móðirin getur gert þangað til' að
hægt er að ná í lækni.
Á bls. 33 í kaflanum um melt-
ingarkvilla stendur, að gefa skuli
barni, sem hefir niðurgang heila
barnaskeið af laxerolíu einu sinni
og skola svo innan endaþarminp.
Br það í raun og veru alvara höf-
undarins að gefa barni, hversu
ungt, sem það er og hverrar teg-
úndar sem niðurgangurinn er, heila
barnaskeið af laxerolíu? Það er
læknisins að iTrskurða um það í
hvert skifti. ’Niðurgangurinn hag-
ar sjer svo margvíslega, að ó-
mögulegt er að setja eina reglu
fyrir hvernig fara skuli með hann.
Sje um ungbarn að ræða (1 árs
eða eldra) er hættulaust að gefa
því laxerolíu, en ekki 1 barna-
skeið, heldur 2 sinnum 1 teskeið
með tveggja tíma millibili og auð-
vitað að láta barnið svelta, en ekki
þyrsta á meðan. Hrædd er jeg um,
að margt barnið muni ekki vilja
drekka eintómt soðið vatn. Þunt
te er bragðbetra, sjerstaklega sje
það sætt með saecharini (1 plata
á 200 grömm). Saccharin sætir, en
hefir engin áhrif á hægðirnar og
má vel sleppa því, ef barnið dreklc
ur teið án þess. — Hvergi hefi jeg
sjeð eða heyrt minst á skolun á
endaþarminum, þegar barnið hefir
niðurgang. Próf. Langstein minn-
ist á skolun endaþarmsins, ef
barnið hefir tregar hægðir, en
bannar samt móðurinni að gera
það upp á eigin spýtur, án þess
að spvrja lækni ráða. (Ernáhr u.
Pflege d. Sáugl. Pescatore-Lang-
stein bls, 62).
Þegar búið er að skola enda-
þarminn svo oft, að vatnið kemur
tæi’t aftur frá banjinu, ráðleggur
höf. að gefa bygggrjónasevði þang
að til hægðirnar sjeu orðnar eðli-
legar. Það þarf víst varla að +aka
það fram, að í bygggrjónaseyði eða
hafraseyði er engin næring, það
er því sama og að sagt væri að
svelta barnið. — Yeit höf. ekki
hversiA lengi levfilegt er að svelta
hvítvoðung? Það má, og er oft
nauðsynlegt, að svelta hvítvoðung
1 dag (ef hann fær nóg vatn eða
te að drekka), en það er hættu-
legt að svelta hann lengur, sjer-
stak-lega sje hann ungur og ef til
vill veikburða fyrir. Sje niður-
gangurinn ekki mjög slæmur n.æg-
ir oft að sleppa sykrinum úr nær-
ingunni, en nægi það ekki, getur
móðirin gefið barninu soðið vatn
eða te, þangað til hún nær í lækni,
sem segir fyrir hvað gefa skuli,
en það verður að vera hægt innán
24-kl.tíma.
Er höfundinum ekki kunnugt
um neina næringu, sem liægt er að
gefa hvítvoðung, hversu ungur eða
veikburða sem hanu er, til að
stöðva niðurganginn, og hdfir
eitthvert næringargildi ? Næring,
sem er auðug af eggjahvítuefni
‘orsakar harðar hægðir og er því
um að gera að gefa börnum með
niðurgang slíka næringu, t. d.
eggjahvítumjólk (Eiweissmilc’h
nach Finkelstein und Meyer), sem
hver móðir getur búið sjer til
sjálf, en auk þess er hægt að fá
hana niðursoðna í dósúm* í livaða
f
lyfjabúð sem er hjer í Þvskalandi.
Hvernig það er heima, veit jeg
ekki. Auk þess Larosan mjólk, sem
lí]«i er auðug af eggjahvítuefni.
Larosan er duft, sem sömuleiðis
er hægt að fá í öllum lyfjabíiðum
hjer. Þá er Plasmon, sem aðallega
er notað handa brjóstabörnum.
Þessar 3 teg. eru líka oft gefnar
börnum, sem dafna illa, án þess
að uni veikindi sje að ræða. Við
höfum líka heima ágæta íslenska
næringu sem meðal gegn niður-
gangi, og það er skyr. Skyrið inni-
heldur eggjalivítuefnið úr mjólk-
inni, en sykurinn er í mvsunni. —
Það er því meðal, sem hægt er að
fá alstaðar á íslandi, en varla
hægt að gefa nema börnum. sem
farin eru að borða (missirisgö(nl-
um)! Skyrið verður auðyitað áð
vera gott og er best að hræra það
nokkrum sinnum gegiium fínt sigti
og hræra það út með soðinni hálf-
volgri mjólk, svo að það verði
ekki of kalt fyrir barnið, en auð-
vitað sykurlaust og ekki ofmikið.
Ef illa gengur að fá barnið til að
borða skvrið ósætt, má leysa upj^
1/2—1 plötu af saccharini í mjólk-
* Jeg þykist vita, að einhver
muni nú segja, að niðursoðinn mat
eða mjólk eigi ekki að gefa börn-
um, af því bætiefnin sjeu þar dauð.
Þetta er rjett, enda má ekki gefa
niðursoðna eggjahvítumjólk leng-
ur í einu en nokkrar vikur, enda
mun ekki þurfa þess með svo
lengi. Oft er Larosan mjólk gefin
á eftir eggjahvítumjólk áður en
byrjað er aftur á venjulegri
blöndu.