Lesbók Morgunblaðsins - 14.08.1927, Blaðsíða 5

LE8BÓK MORGUNBLAÐSINS
253
inni, sem skyrið er hrært iit með.
1 lok þessarar greinar um melt-
ingarkvilla, stendur, að ef niður-
gangurinn verði svo illkynjaður,
að blóð gengur niður af barninu,
er rjett að leita læknis og eins ef
niðurgangurinn helst marga daga .
Þessi setning hefði átt að standa í
upphafi og ekki „er rjett“ heldur
er sjálfsagt að sækja lækni, sem
fyrst. Ef móðirin fer eftir þessari
bók og reynir sjálf að lækna nið-
urganginn og sveltir barnið, þótt
ekki sje nema í nokkra daga, áð-
ur en hún sækir lækni, þá getur
það verið orðið of seint, svo að
læknirinn geti lítið gert, sjerstak-
lega ef barnið er ungt.
Þegar jeg hlaða lengra í bók-
inni, sje jeg að höf. kemur með
kenningu, alveg gagnstæða þessu,
sem jeg hefi sagt hjer að ofan.
Ofarlega á bls. 38 er talað um
meltingarvökvann að hann sje svip-
aður hjá ungbarninu og hjá full-
orðnum „en náttúrfega minni að
vöxtum og styrkleika, og það svo,
að hann ræður ekki við eggja-
hvítu nje fitu, getur ekki leyst
það upp.“ — Hvaða efni úr mjólk-
inni tekur barnið til að byggja
upp líkama sinn, ef eggjahvítu-
efnið gengur ómelt niður af barn-
inu! Það er þá hreinasta vitleysa,
sem allir sjerfræðingar í barna-
sjúkdómum hjer í Þýskalandi
gera, að gefa börnum, sem dafna
illa eggjahvítuauðuga mjólk t. d.
eggjahvítumjólkina fj'rnefndu og
tilbúnar áfir. Eggjahvítu mjólkin
er jafnvel gefin börnum, sem fædd
e'ru fyrir tímann og er mesta furða
að þau börn skuli dafna vel, eftir
}>essari kenningu höf. Áfir eru fá-
tækar að fitu en auðugar að eggja-
hvítuefni og eru mjög mikið gefn-
ar, börnum með útbrotum (exuda-
tive diethese), sem ekki er hægt
að lækna nema með fæðu, sem fá-
tæk er að fitu. Þær eru auk þess
oft gefnar heilbrigðum börnum, af
því hve vel þau dafna við þær.
Þessar tilbúnu áfir innihalda sömu
efni (eggjahvítuefni, sykur og
sölt) og venjulegar áfir, sem ekki
eru notaðar áf því ekki er altaf
hægt að vita hvort farið sje þrifa-
lega með þær. Fituna, sem vantar
* Allar leturbr. gerðar af mjer.
S. Þ,
í áfirnar, verður auðvitað að bæta
upp með mjöli og sykri. Það j^rði
lijer of langt mál að fara út í það
hvernig þær eru búnar til.
í kaflanum um krampakiist
stendur (bls. 35) eftir að lýst hefir
verið einu krampakasti. „Svona
krampaköst eru kölluð væg, og
eru það í sjálfu sjer.“ Krampa-
köst á ungbörnum eru altof alvar-
leg til að geta kallast væg. sjer-
staklega þessi tegund, sem hjer cr
talað um (Stímmritzenkrampf —
Tetanie) og er sjálfsagt að sækja
lækni tafarlaust, svo hægt sje að
koma í veg fyrir fleiri köst, þ’í
oft kemur það fyrir að barnið
deyr í kastinu. — Til samanburð-
ar tilfæri jeg lijer, það sem. stend-
ur um þessa teg. krampa í bók
þeirri, sein höfð er til kensln i
meðferð ungbarna hjer í Þýska-
landi*: „Köstin eru mjög alvarleg
af því snöggur dauði kemur oftar
fyrir í þeim, en í öðrum krampa-
köstum. — Það verður að vinna
gegn hvítvoðungskrampa af allri
getu, ekki aðeins af því að líf'
barnsins er hætta búin, heldur af
því að heilinn getur búið að r.ví
alla æfi. Börn, sem hafa haft
krampa í æsku, halda oft ekki
fullum sálarkröftum.“
Þá kemur kaflinn um næring-
una og er það mikilverðasta at-
riðið í allri meðferð ungbarna, en
^viðkvæmasta atriðið í þessari bók.
— Eins og jeg-gat um að ofan,
heldur höf. því fram, að eggja-
hvítuefni og fita gangi óinelt n;ð-
ur af börnunum. — Á söniu bls.
(38) segir höf. að hjerumbil 40r/
af eggjahvítufæðunni og 12% af
fitu fari til vaxtaraukningar. —
Hvernig á að skilja það? Hvernig
geta 40% af eggjahv. efni og 12r/,
af fitu farið til vaxtaraukningar,
þegar þessi efni ganga ómelt nið-
ur af barninu?
Alt það, sem sagt er um brjósta-
mjólkina er ágætt, nema niðurro'i-
un máltíða. Þar eru svo miklar
mótsagnir að fram iir hófi kevrir.
Á bls. 52 er ágæt teikning af
hvítvoðungsmaga, hvernig hann
smátæmist og er ekki alveg tómur
fyr en á fjórða tíma eftir hverja
* St. Engel: Grundriss der
Sáuglings — und Kleinkioder-
kunde 12. útg. 1922, bls. 143.
máltíð. Auk þess er mynd af úri,
sem sýnir, hvenær barnið á að
drekka, nefnilega kl. 6 á morgn-
ana, kl. 10 f. h., kl. 2 e. h., kl. 6
e. h. og kl. 10 á kvöldin (5 inál-
tíðir) og að frá kl. 10 á kvöldin
til kl. 6 á morgnana eigi að vera
alger hvíld fyrir barnið og móð-
urina. Auk þess brýnir höf. fyrir
mæðrunum að gefa ekki of oft eða
ofmikið að drekka. — Þetta er nú
alt saman ágætt, en þá kemur
Jietta — neðst á bls. 52: „Það er
hæfilegt að barn fái að sjúga 8
sinnum á sólarhring með 2Ví
stundar millibili f.vrstu vikuna.“
Þegar ]>að er V% mán., á það að fá
7 máltíðir; fram að því má smá-
lengja tímanti milli máltíðanna og
]>egar barnið er missirisgamalt á
það fyrst að drekka ineð fjögra
stunda millibili 5 sinnum á dag.
Það er óneitanlega alveg nýtt að
barnsmaginn tæmist fljótar fyrsta
missirið, heldur en seinna. Mynd-
irnar, sem jeg gat um, eiga þá að
eins við börn eldri en missiris-
gömul ? Þegar barnið drekkur með
2þ(j stundar millibili, tæmist mag-
inn aldrei og fær aldrei livíld —
nema á nóttunni, ]iá er hvíldin 5
tímar. Barnið er aldrei svangt.
Afleiðingin verður að það tæmir
brjóstið aldrei algerlega og konan
geldist. Sje um pelabarn að ræða,
er hættan meiri á að þessar tíðu
máltíðir orsaki truflun á melting-
unni, svo að barnið bíði ])ess aldrei
bætur.
Móðirin, sem er einniitt fyrstii
vikurnar hvíldarþurfi, á eklci að
fá að sofa rólega á nóttunni fyr
en barnið er orðið 2 mán. Þá á
alt í einu að sleppa næturmáltíð-
inni, en þá er jeg hrædd um að
barnið leyfi það ekki, þegar búið
er að venja ]>að á að drekka á
nóttunni. Það mun altaf vakna á
þeim tíma, sem það er vant að
drekka og kostar það þá inikið
vilja])rek og margar vökunætur
að venja barnið af því og er hætt
við að móðirin láti heldur undan
og gefi því eins og ]>að er vant að
fá, heldur en að lieyra það orga
kannske tímunum saman. Það er
heldur alls ekki nauðsynlegt, að
koma barninu upp á ])ennan ó-
vana. Heilbrigt barn á að fá 5
máltíðir á dag með 4 stunda milli-
bili og enga á nóttunni frá bvrjun