Lesbók Morgunblaðsins - 29.04.1951, Blaðsíða 16

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
2.".2
Druknan í Ölfusá.
Runólfur Runólfsson (Sverrissonar
1 a á Mariubakka í Fljótshverfi),
tucóir Sverris steinhóggvara í Reykja-
vík,- var ásanit íleii'um aó vegavinnu
undir tngólfsfjalli suniariö 1809. Sunnu-
ítttginn 22. ágúst fór Runólíur við ann-
an mann niður á Eyrarbakka til þess
aö sækja verkakaup þeirra fjelaga
fyrir nokkrar vikur. Greiddi sýslumað-
ur verkalaunin og fór Runólfur við það
aftur með 60—70 rdl. í vasanum sem
aðrir áttu, auk sinna peninga. Þegar
þeir fjelagar komu að Ölfusá reið sam-
ferðamaður Runólfs heim að Laugar-
tiæltnn til þess að fá þar ferju, en á
ineðan reið Runólfur út í ána rjett neð-
an vtð ferjustaðinn og greip hesturinn
j.egar sund. Bar þá nú út i iðu og sást
úr landi að Runólfur hvarf af hestin-
um tvisvar eða þrisvar, en komst á bak
aftur, uns hestur og maður soguðust
t.áðír í kaf og skaut eigi upp aftur.
Rwnólfs var lengi leitað og fanst hann
eigi, en hestuiinn fanst dauður i ánni
niður hjá Kaldaðarnesi.
Ilinn ungi málari Pjetur Friðrik Sigurðsson hefir undanfarna viku haft
málverkasýníngii i Listamannaskálanum. Hefir hún verið vel sótt og murgur
myndir selst. Sýningin verður enn opin í dug og á morgun. M.vndin hjer að
ol'an er af einu máiverkinu og sýnir iandslag hjá Húsafelii í Borgarfirði.
Ófarir hrossa
Á öndverðum vetri 1870 fóru 3 menn
úr Blönduhlíð í hrossaeftirleit upp á
Öxnadalsheiði. Þar skiftu þeir sjer. —
Einn þeirra var Jón Pjetursson frá
Bjarnastöðum í Blönduhlíð. Hann gekk
norður heiðina og vestur á Grjótárdal
og fann þar fyrir sjer fremst um dal-
drögin hraunkvos eina mikla upp í
fjallseggjum, upp af einni af hinum
svönefndu Grjótlækjarskálum. Öllum
megin við kvosina var stórgrýtisurð og
snarbratt á 3 vegu. Vanst honum með
harðfylgi og þrautum a& komast niður
í kvos þessa og þar hitti hann eigi
færri en 26 hross. Voru fimm þeirra
tórandi eða aðeins með lífsmarki. Hin
öll dauð. Var auðsjeð að 3 þeirra höfðu
drepist er þau hröpuðu ofan í urðina,
því-að þau voru í fullum holdum. Sjer-
staklega kvað hann sjer hafa ofboðið
að sjá hryssu eina gráa er hann þekti,
því að hún hekk á hraunsnös og hefur
lemstrast þar í fallinu, en blóðgusur
sáust á grjótinu fram undan henni.
Auðsjeð var að hinir 18 höfðu ves'ast
þar upp úr hungri, því að þeir voru
ckki annað en skinin beinin. —
Metorðaskattur
var afnuminn hjer á landi með lög-
um 1871. Þeir embættismenn, er goldið
höfðu metorðaskatt af embættistign
sinni, voru: stiptamtmaður 70 rdl. ár-
lega, biskup, háyfirdómarinn og amt-
menn 40 rdl. árlega hver þeirra, og
dómendur í yfirrjetti 16—13 rdl. hvor.
Hrossadauði
varð almikill ú Suðurnesjum upp úr
nýári 1871. Drápust 12 hross í Njarð-
víkum, Garði og Leiru. Snorri Jónsson
dýralæknir fór þá suður þangað að at-
huga þetta', og komst hann að þeirri
niðurstöðu að ekki væri um faraldur
að ræða, heldur iðraveiki og sandsótt.
í innýflum eins hestsins fann hann
rúmlega 30 pund af sandi.
Steinhús.
Elsta steinhúsið hjer á landi er Við-
eyjarstofa, bygð 1752. Hegningarhúsið
á Arnarhóli (Stjórnarráðið) var bygt
á árunum 1759—64. Á árunum 1760—
70 voru svo bygð þessi steinhús, sem
öll standa enn: Dómkirkjan á Hólum,
Viðeyarkirkja, Bessastaðastofa og land-
læknisstofan í Nesi. Öll þessi hús
voru kjallaralaus, nema stofan á Nesi.
Undir nokkrum hluta hennar var
kjallari, með hvelfdu lofti úr hraun-
hellum, sem sljettaðar voru að neðan
með kalklími .Þessi kjailari var gerð-
ur til þess að geyma í honum meðul.
Flötu þökin.
Skömmu eftir 1880 var bygt tvílyft
„kassahús“ við Skólavörðustíg. Það
var portlaust og þakið nálega flatt.
Hús þetta vakti þá talsverða athygli
vegna þess hvað mönnum þótti það
ljótt. Um 1930 voru flötu eða rislágu
þökin tekin upp á ný í Reykjavík, sjer-
staklega á steypuhúsum, og náðu þau
mikilli hylji.
Vanskapnaður
Arið 1667 fæddist mjög vanskapað
barn austur á Fljótsdalshjeraði, „sem
verið skyldi hafa höfuðlaust, en munn-
urinn á brjósti, augun á öxlunum, en
niður frá alt samfast sem seismynd."
(Kjósarann.)