Lesbók Morgunblaðsins - 28.10.1951, Blaðsíða 4

( 483 '
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
f eru, enda þótt þfer sjeu nefndar
Auðarbær. Páll Þorsteinsson, sem
bjó á Botni 1913, kom niður á leif-
ar af fornum bæ, er hann var að
gera matjurtagarð nokkuð frá bæ-
arrústunum. Fann hann að þar
hafði langeldur verið. Ennfremur
fann hann þar leifar af lár og í
honum brýni og skæri. Mundi ekki
Auðarbær hafa staðið þar?
r —*—
W Hjer samtengist undraverð nátt-
r úrufegurð hugljúfum og sorgleg-
f Um minningum frá upphafi sögu
f þessa dals og tekur hug manns. Og
l manni finnst eins og það sje engin
? tilviljun að einmitt hjer skyldi búa
hin göfugasta kona fornaldarinnar
og útlaginn heiðni, sem bar fram
í ljóðum helstu boðorð æðstu sið-
menningar: Vektu eigi víg, vertii
friðsamur við alla menn, hjálpaðu
blindum, höltum og handarvana,
nem þú það eitt sem gott er og
vit að ekkert er manni sjáll'um
verra en að fara með níð. Hjer í
þessum fagra og friðsæla dal fin^t
manni að ekki geti þróast aðrar
hugsanir en þær sem góðaj; egy ps..
göfugar.
Ekki veit jeg hvað Grelöð hefði
sagt um ilm jarðar, ef hún hefði
komið hjer. En úr því að henni
fanst hunangsilmur úr grási á
Hrafnseyri, þá hefði hún orðið að
taka miklu dýpra í árinni hjer. Og
trauðlega get jeg trúað öðru en
að allir þeir, er hjer alast upp geti
tekið undir þau orð er skáldið
leggur Gunnari á Hlíðarenda í
munn: „Hjer vil jeg una ævi minn-
ar daga alla sem guð mjer sendir“.
Hjer er eitt nærtækt dæmi því til
sönnunar:
Magnús Kristjánsson bóndi í
Botni hefir búið þar fjölda mörg
ár og er nú roskinn maður. Hann
var orðinn þreyttur á búskapnum
og í hittiðfyrra brá hann búi, farg-
aði öllum skepnum sínum og flutt-
r, istrtfl'Reykjavíkur. Þar helt hann
að lífið mundi verða sjer ljettara.
En hann nam þar ekki yndi og í
fyrra fluttist hann aftur í Botn.
„Reykjavík átti ekki við mig, þar
er ekkert frjálsræði“, sagði hann
við mig, og með þessum fáu orð-
um hafði hann útlistað alt er máii
skifti um það, hvers vegna hann
hvarf heim aftur. Til allrar ham-
ingju hafði hann ekki selt jörðina.
Húsin höfðu staðið mannlaus um
veturinn, en voru óskemd svo að
hann gat flutt inn í þau. Og svo
keypti hann sjer nýan bústofn,
kýr, sauðfje og hesta. En hann ljet
ekki þar við sitja .Hann keypti
dráttarvjel (traktor) og plóg og
tók að færa út túnið. Og nú átti
hann sláttuvjel um borð í Esju.
Hann var kominn til gömlu jarð-
arinnar sinnar aftur með þeim á-
setningi að hefja þar nýtt land-
nám og búa í haginn fyrir kom-
andi kynslóðir. Og nú var afráðið
að Gísli sonur hans, hinn mann-
vænlegasti maður, skvldi taka við
jörðinni þegar faðir hans hættir
búskap.
Mjer er nær að halda að það hafi
verið einangrunin, sem fældi þá
frá jörðinni. En þeir sannfærðust
um að margmenni væri verra en
einangrun. Og nú þykjast þeir ekki
einangraðir lengur, því að þeir
hafa fengið talstöð, og það sögðu
þeir að væri mikil viðbrigði. Aftur
á móti fanst mjer að þeir væri ekk-
ert sjerlega hrifnir af hinum nýa
vegi, sem þangað á að koma frá
Bíldudal umhverfis Suðurfjörðu.
Mjer fanst þeir kvíða fyrir því að
hann færði sjer margmenni og
átroðning, en lítið gagn, því að
þeir eru vanastir því að treysta
á sjóleiðina til Bíldudals um nauð-
synlega aðflutninga.
----A----
Úti í túnjaðrinum mættum við
Gísla og stundum upp beiðni um
að okkur væri sýndir sögustaðirn-
ir. Hanri" tók glaðlega undir það
og kvað föður sinn allra manna
kunnugastan hjer og hann mundi
fús á að ganga með okkur. Varð
og engin fyrirstaða á því. Magnús
lagði þegar á stað og gengum við
suður yfir ána, og er þar brú á
henni. Skamt handan við hana
tekur skógurinn við og hefir
Skógræktin afgirt þar allstórt
svæði milli Einhamars og árinnar.
Hjer eru hin ákjósanlegustu skil-
yrði til þess að rækta nytjaskóg,
nóg skjól í birkiskóginum og jarð-
vegur ágætur.
„Mjer var lofað því“, segir
Magnús, „að hjer skyldi gróður-
sett allmikið af greni og öðrum
trjátegundum í vor. En það var
ekki gert og mjer sárnar það. Þeg-
ar jeg leyfði að besta skóglendið í
dalnum, og þá um leið besta hag-
lendið, væri afgirt, þá var það með
því skilyrði að nýum og enn gagn-
legri skógi yrði komið þar upp“.
Jeg reyndi að bera í bætifláka
Skógræktarinnar vegna, sagði að
hún mundi hafa verið í vandræð-
um með plöntur í vor vegna vetr-
arhörkunnar og vorharðindanna.
En jeg segi frá þessu til þess að
sýna að áhuginn fyrir ræktun
nytjaskóga nær inn til efstu og af-
skektustu dala og nauðsyn er að
hlúa að þeim áhuga með fram-
kvæmdum, svo að hann kulni
ekki.
----A---
Við gengum í skógarjaðrinum
upp með ánni. Skógurinn er þar
hár og svo þjettur að ilt er að kom-
ast um hann. Þarna skamt frá gö^-
unni sýndi Magnús okkur fylgsni
Gísla, sem sagan segir að sje sunn-
an við ána og undir kleifunum. Þar
er dálítil hringmynduð hola og
virðist grjóthleðsla hringinn í
kring. Staðurinn er hinn ákjósan-
legasti fyrir slíkt fylgsni. Áin er
skamt frá og gat tekið við allri
mold, skógurinn þjettur og leggjast
greinar alve'g yfir fylgsnið, svo að