Lesbók Morgunblaðsins - 28.10.1951, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
c
489
19
lvleiíarnar.
(Ljósm. Þorst. Jósepsson).
það verður ekkí fundið nema menn
gangi beint á það.
Sigurður Vigfússon rannsakaði
sögustaði í Geirþjófsfirði 188‘L
Vissi þá enginn um kleifarnar nje
fylgsni Gísla. Kleifarnar fann Sig-
urður þegar og eftir nokkra leit í
skóginum neðan við þær, sá hann
líkt og ferhyrnda laut undir ofur-
litlu barði. Hann gróf þar og
komst að raun um að þarna hefði
verið eitthvert skýli, birkireft og
með torfþaki og hefði þakið fallið
niður í tóftina. Sjálf tóftin mæld-
ist honum 9x8 fet, niður grafin, svo
að þakið hefir verið eins og kollótt-
ur hóll. Giskaði hann á að hæð
undir ræíur heíði verið rúmlega
2 álnir.
Björn K. Þórólfsson skoðaði
þennan stað áður en hann gaf út
Gísla sögu fyrir Fornritaútgáfuna
og er ekki trúaður á að þarna hafi
verið fylgsni Gísla. „Af fylgsnum
hans munu nú engar minjar til
vera“, segir hann í formála fyrir
útgáfunni. Þrátt fyrir það íinst
mjer hnyridunaraílinu leyfilegt að
gera úr þessari gróf fylgsni Gísla,
því að á þessum slóðum hefir það
verið. Varla hefir það verið stærra
um sigæn grófin og það hefir ver>
ið grafið í jörð til þess að sem
minst bæri á því. Skamt hefir það
verð frá götunni upp með ánni,
því að þess er getíð að Gísli og
konurnar heyrðu þangað manna-
mál er þeir Eyólfur komu neðan
með ánni og röktu slóð þeirra. Og
skamt er þaðan á kleifarnar, þar
sem Gísli hefir ætlað sjer vígi, ef
fjandmenn bæri að. Og ekki er
Björn Kr. Þórólfsson í neinum vafa
um að sagan segir rjett frá kleif-
unum.
í kleifunum er allgott vígi. Renn-
ur áin öðrum megin við þær, en
hinum megin er lækjargil og heit-
ir þar Snorralækur. Uppi á ldeif-
unum er talsvert lausagrjót, heli-
ur, eins og segir í sögunni. En
hægt er að kornast upp fyrir kleif-
arnar beggja vegna og að baki
þeim, sem þar stendur. Þess nrunu
Eyólfsmenn og hafa freistað, þess
vegna flýr Gísli af kleifunum. Ann
ars ber þess að gæta, að miklar
breytingar hafa sjálfsagt orðið á
kleifunum síðan þetla var. Þús-
und vetra frost hafa sprengt þær
og mulið og þúsund vorleysingar
hafa sópað burt lausagrjóti og
valdið skriðum. Þannig geta háir
klettar með báðum giljum hafa
brotnað niður og eyðst.
Þegar Sigurður Vigfússon var
þarna 1882, sagði bóndinn í Botni
honum frá því, að hann hefði
sprengt klettanefin báðum megin
við skarðið, þar sem gatan lá upm
á kleifarnar, til þess að geta far-
ið þar með heyband. Taldi haim
að skarðið hefði áður verið um 2
álna breitt. Þarna liafa því einnig
orðið breytingar af mannavöldum.
En þetta eru kleifarnar, sem
sagan talar um, og enn þykist mað-
ur sjá staðinn þar sem Gísli hjó
Njósnar-Iielga sundur í miðju svo
að búkurinn vait í tvennu lagi nið-
ur klappirnar.
Eftir sögunni að dæma virðíst
örskamt milli Einhamars og ldeif-
anna, en það er þó drjúgur spöl-
ur og alt skógi þakið á milli. Þeg-
ar Gísli hefir sjeð sitt óvænna á
kleifunum, hefir hann hlaupið i
skóginn. Kom hinum þetta að ó-
vörum og varð hvíld á sókninni,
eins og sagan segir. Munu þeir
sennilega hafa óttast að Gísh ljeti
nú skóginn gæta sín. En litlu
seinna stendur hann uppi á stalli
i Einhamri og ögrar þeim að nýu.
Einhamar er um 16 in. á hæð og
þverhnýptur að framan, en að
sunnanverðu er sljett af brekkunni
fram á brún hans og er þar svo
greitt aðgöngu að ekkert vígi er
uppi á hamrinum. En á stallinum
norðan í honum er svo gott vígi,
að þar má ekki koma við öðru en
spjótalögum, eins og sagan segir.
Upp á stallinn verður eklii kom-
ist nema eftir geil og það er sú
geil, sem eitt handrit sögunnar seg-