Lesbók Morgunblaðsins - 18.11.1951, Blaðsíða 2

534
r LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
munu snemma hafa tekið upp á
því að æfa skotfimi og einhver
vísir að skotfjelagi mun hafa ver-
ið hjer þegar 1840, því að á því
ári gaf bæarfógeti út auglýsingu
um að ákveðinn dag fari fram skot-
æfingar á melunum „til frækleiks“.
Segir hann að skotið verði frá
kirkjugarðinum til suðurs, og alla
leið suður að Skerjafirði og sunn-
an vtð Sauðagerði sje hættusvæði
meðan á skotæfingunni standi.
Varar hann fólk við að vera þar
á ferli á þeim tíma.
Slíkar skotæfingar voru oft síð-
an, en þó er það ekki fyr en 1867
að Skotfjelag Reykjavíkur er
stofnað.
I lögum fjelagsins er að vísu
ekkert getið um tilgang þess, en
bæði af nafninu og lögunum sjálf-
um má ráða að það hefir verið
iþróttafjelag sem æfði skotfimi. En
jafnframt hefir það verið skemti-
fjelag. En það er einkennilegt við
fjelagsskapinn að fieiri mega vera
í honum heldur en skyttur einar.
Fjelagsmenn skiftast í aðalfjelaga
og aukafjelaga. Aukafjelagar eru
þeir, sem ekki taka þátt í 2 skot-
æfingum á ári að minsta kosti, en
eru hluthafar í byggingu fjelags-
ins. Sfeotmenn hafa einir atkvæðis-
rjett um alt er við kemur skot-
æfingum Jjluthafar j byggingu
hafa einir atkvæðisrjett um alt sem
henni við kemur. Á hverri kepni
eru skotmenn skyldugir að skjóta
fyrir aðra fjelagsmenn án endur-
gjalds.
Árgjáld í fjelaginu var 6 rdl. og
ef einhver greiddi það ekki á rjett-
um tíma, var hann rækur úr fje-
laginu. Hver fjelagsmaður var
auk þess skyldur til að kaupa
„medalfu með bandi“ og það merki
áttu allir að bera á skotæfingum,
á aðalfundum og við önnur hátíð-
leg tækifæri. Sá, sem vanrækti
það, skyldi gjalda 16 sk. sekt, og
kom það oft fyrir að menn voru
sektaðir vegna þess að þeir höfðu
gleymt þessu merki heima.
Skotfærið var upphaflega 150
alnir og var þeim skotbakka haldið
við með sjerstökum framlögum.
Skotspónninn stóð niður undir
tjörninni, og þegar skotæfingar
voru, skullu kúlurnar þráfaldlega
á stórgrýtinu í holtinu handan við
tjörnina. Þótti þá lífsháski að fara
stíginn suður að kotinu Móhúsum,
sem stóð þar sem Þórhallur biskup
reisti Laufás seinna. Var sá stígur
upphaf Laufásvegar. Seinna var
svo gerður annar skotbakki og var
skotfærið þar helmingi lengra, eða
300 alnir, og var skotspónninn þá
færður lengra suður með tjörninni.
Þessi skotbakki var notaður þegar
verðlauna skotkepni fór fram, en
slík kepni skyldi vera þrisvar á ári,
og máttu ekki aðrir taka þátt í
henni en fjelagsmenn. En svo var
stundum efnt til auka-skotkepni,
og fekk þá hver sem vildi að reyna
skotfimi sína.
Skotspónninn var hvítt spjald,
deilt í 12 hringreita, og var auð-
vitað keppikeflið að hæfa miðdep-
ilinn. En af skýrsium um skotæf-
ingar má sjá, að margir hittu ekki
einu sinni spjaldið. Aftur voru
sumir afbragðs skyttur, og þeir
voru vanalega fengnir til þess að
skjóta fyrir aukafjelagana. Það var
líka leyfilegt að hafa mynd (Figur)
í staðinn fyrir skotspón, en ekkert
segir um hvernig sú mynd átti að
vera, líklega mannsmynd, en það
skyldi ekki gert nema efni og
ástæður leyfðu, og má á því sjá,
að þessar „myndir“ hafa verið
miklu dýrari cn hinn venjulegi
skotspónn.
Stjórn fjelagsins sá um að jafnan
væri nægir skotspænir til á hverri
kepni, og voru þeir smíðaðir í hvert
skifti. Hún sá og um að trygt eftir-
lit væri haft með hverju skoti, og
eftir hverja Iotu skyldi skotspónn-
inn borinn saman við „skotbókina“
til þess að sjá hvort öllu bæri sam-
an. Skotbókin var geymd í Skot-
húsinu og þar skráð hvert skot, en
hjá skotvörðunni var markvörður
er gætti þess að skrá skotin og hvar
kúlurnar hefði hæft. Skyttumar
voru inni í Skothúsinu og „lögðu
á“, en þó mátti með sjerstakri sam-
þykt ákveða að menn skyldi skjóta
fríhendis.
Fyrir hverja aðalskotkepni voru
gefin út sjerstök spjöld eða númer
handa keppendum og kostaði hvert
númer 1 rdL Fylgdi því rjettur til
þess að skjóta 3 skotum. Menn gátu
fengið tvö númer eða fleiri, og
aukafielagar gátu fengið númer,
en stjórnin ákvað með hlutkesti
hverjir skyldi skjóta fyrir þá. Við
aðalkepni máttu menn ekki velja
sjer skotmenn sjálfir.
Verðlaun voru mörg og var
stundum miklu til þeirra kostað.
Voru bestu verðlaunin gjarna silf-
urmunir, sem smíðaðir voru hjer í
þessu skyni. Marga verðlaunagrip-
ina smíðaði Sigurður Vigfússon. Sá
sem fekk flest stig á skotkepni,
fekk fyrstu verðlaun og svo koll
af kolli eftir stigum. Væri ein-
hverjir jafnir, eins og oft kom
fyrir, þá voru þeir látnir skjóta
einu skoti enn, og skar það úr um
hver verðlaunin skyldi hljóta.
Reglur voru settar viðvíkjandi
skotæfingum og sektum beitt ef út
af var brugðið. Það varðaði t. d.
1 rdl. sekt ef maður miðaði riffli
sínum á annan af ásettu ráði eða
í gamni, og ef menn lögðu riffil
sinn i skotmiðun aður en mark-
vörður væri kominn frá marki. Enn
fremur ef einhver kemur við skot-
mann svo að skot hans geigar. En
sá sem fyrir því hrekkjabragði eða
óviljaverki varð, fekk leyfi til að
skjóta aftur.
Stranglega var bannað að setja
kvellhettur á byssurnar áður en
menn voru tilbúnir að skjóta. Enn
fremur var bannað að koma með