Lesbók Morgunblaðsins - 24.08.1952, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
407
Sjórinn gengur upp í hraunið og af þangi og marhálmi haía myndazt sléttar,
grónar flatir
því að þeir láta ófriðlega, og renna
sér að manni hver af öðrum með
hvínandi vsengjadyn. Heldur
sljákkar þó í þeim þegar þrjár
þrýstilofts flugvélar æða þarna
yfir með svo miklum dyn, að þeir
heyra ekki sjálfir sinn eigin
vængjahvin. Þá er eins og þeir
skammist sín. Þeir fljúga letilega
lengra út í hraunið og setjast þar
a kletta. Hettumar kemur og garg-
ar afskræmislega, eins og hans er
von og vísa. Ut við voginn heyrist
stelkur gjalla hátt og hvínandi, en
hrossagaukur hneggjar í lofti. Og
allt um kring ómar lóusöngur og
tíst í smáfuglum, en spóar standa
hingað og þangað á steinum og
vella af kappi. Við heiðum ekki
trúað því að óreyndu að svona
mikið fuglalif væri hér. Við höfð-
um haldið að Gálgahraun væri
hinn ömurlegasti staðui. En það er
nú eitthvað annað. Þetta er allra
skemmtilegasti staður, þegar mað-
ur fer að skoða hann og kynnist
honum.
Víða er brunagrjót, ómjúkt und-
ir fæti og skófrekt, en yfir það
verður að klöngrast til þess að geta
skoðað einkennilegustu klettana.
Og hér kemur maður svo í grasi
gróna klettasprungu og gengur
eftir henni. Allt í einu kemur mað-
ur að gloppu á þessum gróður-
íeldi og sér þá niður í botnlausa
gjá undir fótum sér. Gróni botn-
inn í klettasprungunni er ekki ann-
að en gerfibotn. Þar hafa nokkrir
steinar skorðast milli klettanna,
svo hefir grámosinn þakið þá og
síðan hefir töðugresi numið land
i mosanum og kominn er sléttur
og grasi gróinn „botn“.
Alls staðar eru hellisskútar. Þeir
eru litlir en snotrir með hvolfþaki
og er hægt að skríða inn í þá flesta.
Á einum stað hefir verið hlaðinn
grjótveggur fyrir framan helli, svo
að þar hefir myndast dálítið byrgi.
Það er svo lítið að það hefir naum-
ast getað verið fjárbyrgi. Líklegra
þykir mér að það hafi verið skot-
mannsbyrgi og þarna hafi einhver
legið fyrir tófu að vetrarlagi.
Hraunið hefir runnið fram í vog-
inn og eru þar klettar og gjögur,
skvompur og gjótur, en framund-
an hafa verið flúðir orpnar lausu
hraungrýti. Upp í þetta lausagrjót
í fjörunni hefir sjórinn borið
kvnstur af þangi og marhálmi öld-
um saman, fyllt allar holur og
sléttað, svo að þarna hefir mynd-
ast þykkt mókennt lag ofan á
grjótinu. Svo hefir þetta'gróið og
eru þarna sléttir vellir með lág-
um en ótrúlega þéttum gróðri. Lit-
urinn á honum er einkennilegur,
því að sum stráin eru brún, önn-
ur gul og hin þriðju dökkgræn.
Þetta stafar af því, að sjór gengur
þarna yfir hinar grasi grónu grund-
ir þegar stórstreymt er. Má jafn-
vel sjá gráa salthúð á grasinu sums
;staðar. En svo er sjórinn aftur far-
inn að brjóta niður þessar jarða-
bætur sínar. Og hann fer að því
líkt og sandbyljir á landi, grefur
undan grassverðinum þarígað til
stórar torfur brotna framan af.
Mundi þetta ekki vera enn ein
bending um, að land sé að síga
þarna?
Fremst gengur hrauntangi lág-
ur út í sjóinn milli Arnarnessvogs
og Lambhúsatjarnar. Er hann
yfirleitt sléttur, nema hvað nokkr-
ir klettar standa þar upp úr og
eru þeir þó miklu lægri en efri'
hraunbrúnin. Rétt fyrir ofan þenn-
an tanga, á rima í hraunbrúnimji,
er gömul tóit, vallgróin að nokkru,
en grjóthleðsla í veggjum glögg að
innanverðu. Tóftin er að innan-
máli 8x11 fet og hafa dyr verið
á norðurvegg við vesturgafl. Ekki
sést móta fyrir 'fléiri tóftum og
getur því ekki v'erið að þetta hafi
verið stekkur. Ef til vill hefir þetta
verið fjárborg, en hún er þá ólík
öðrum fjárborgum hér um slóðir;
því að húslag er á henni, en ekki
borgarlag. Máske þetta hafi verið
sjóbúð? Að vísu hefir hún þá verið
nokkuð lítil og gæti maður helzt
hugsað sér að menn hefði legið
ft