Lesbók Morgunblaðsins - 24.04.1960, Blaðsíða 16
228
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
AULESTAD
& o
KAROLINA BJÖRNSON andaöist sumariö 193If, og var þá nœr
99 ára aö aldri. Eftir lát hennar varö Aulestad ríkiseign og er
húsiö meö öllum innanstokksmunum varöveitt eins og þaö var
á meöan Björnson liföi. Sonardóttir hans, Else Björnson, hefir
umsjá meö húsinu. Um þennan þjóöarhelgidóm hefir Francis
Bull sagt:
— / löndum mótmœlenda, sem ekki hafa þann sið kaþólskra
manna aö tigna dýrlinga, hefir oft komiö upp hrein og bein
dýrkun þjóöskáldanna, og mörg heimkynni hinna gömlu skálda
draga aö sér straum pílagríma nútímans, feröalangana. En
hvorki x húsi Shakespeares í Stratford-on-Avon, né Terslösegaard
Holbergs komast menn í svo náin tengsl viö skáldin sem í húsi
Runebergs og Fredrika í Borga, og á heimili þeirra Karolinu
og Björnstjerne Björnson á Aulestad. Þessi tvö skáldáheimili eru
ekki söfn, þar sem meö miklum erfiöismunum hafa veriö dregin
saman húsgögn og komiö fyrir, heldur eru þau alveg eins og
þegar skáldin skildu viö þau.
sínum, látin giftast Niels Hansen,
sem þá var búnaðarmálastjóri.
Það var ekki fyr en mörgum ár-
um seinna, að Björnson frétti
hvernig með þau Augustu hafði
verið farið. Er þá mælt að honum
hafi orðið á munni: „Augusta var
yndisleg, en móðirin var kvikindi“.
Björnson saknaði hennar alla
ævi, en þau voru altaf góðir vinir.
Og hann skrifaði henni á hverjum
afmælisdegi hennar. Hún tregaði
hann líka, eins og sjá má á lítilli
bók, sem hún hefir skrifað: „Er-
indringer om Björnstjerne Björn-
son".
Smávegis
Bréfafarg úr brenndum leiri. Það gerði
Albert Thorvaldsen upphaflega handa
Stampe ^ítró^hú, «n vinur
Björnsons, H c ' ■ el, gaf
honum gripinn.
Björnson hafði varla gert sér grein
fyrir því, er hann fluttist til Aulestad,
hvað staðurmn var afskekktur. Járn-
brautin náði þá ekki lengra en til Eiðs-
vallar og þaðan var svo farið eftir
Mjörs með gufuskipi, eða á sleða á
vetrum þegar vatnið var lagt. Póst-
ferðir voru strjálar, engir bílar, enginn
sími. Næsta landsímastöð var í Lille-
hammer. Fyrsta veturinn, sem Björn-
son var þarna, segir hann í bréf:: „í
vetur hefir verið hjá mér gestur, sem
ég hefi ekki kynnzt áður — þung-
lyndi“.
Björnson ^ýsti Aulestad svo er hann
var nýkominn þangað: „Hér er allt
miklu betra en ég bjóst við. Náttúru
fegurðin er töfrandi, veðráttan dásam-
leg. Jörðin á bezta selið og þangað
eru þrjár mílur. Og þar er silungs-
vatn. Bærinn stendur undir brekku og
fyrir neðan er flatlendi, sem nær nið-
ur að ánni. Hinum megin er skógur-
inn minn og í honum hjále gurnar.
Skógurinn nær upp á ásinn og langt
niður eftir hinum megin. Jörð n tak-
markast af Næfraánni, sem 'rennur í
Gausaelfi. í Næfraánni er steypibað.
Frjóvsemi jarðarinnar er því að þakka
að hér fyrir ofan eru stórbýli, og um
aldir hefir leysingavatn skolað áburð-
unum þaðan niður á mitt land . . .*