Lesbók Morgunblaðsins - 19.05.1963, Blaðsíða 9

Þegar menn vilja ræsa hreyfilinn,
er ofurlítið aí vetninu lokað inn í
hringrásina í fyrsta kerfinu, og þar
verður það á svipstundu loftkennt og
þenst út mörghundruðfalt.
Hinn gífurlegi þrýstingur, sem við
þetta verður, rekur sjálfkrafa vetn-
ið gegnum túrbínu, sem við það
snýst svo hratt, að hún rekur aftur
rafal — sem veitir öðrum rafhreyfl-
inum það rafmagn, sem bíllinn eða
dráttarvélin þarfnast.
Inni í hringrásinni gengur vetnið
áfram frá t'úrbínunni inn í „geymslu-
hylki“, þar sem það gengur í efna-
samband í LiH2 með heilli röð lithi-
umfrumefna og geymist síðan sem
lithium-hydrid.
mt essi efnabreyting leysir meiri
hitakraft, sem hægt er að breyta í
rafmagn og nota til að reka annan
hreyfilinn eða þá má geyma það í
varageymi.
Eftir því sem fljótandi vetnið er
notaðj skiljast frumefnin sundur aft-
ur, með því að nota lítinn atóm-
reaktor, í vetni, sem kælist og renn-
ur aftur til einangrunargeymisins,
og hreint lithium, sem nú getur aftur
gengið í samband við nýtt vetni.
Samkvæmt ummælum Howards
Zachmann, sem hefur fundið upp
hringrásarhreyfilinn, mun ekki líða á
mjög löngu áður en hann verður til-
búinn til notkunar í almenningsvagn,
sem mun geta ekið yfir 90 km á
klukkustund.
HRINGFERÐ UM EVROPU:
E:
A
Eftirtektarverður nýr hreyf-
ill, sem notar sama eldsneyt-
ið aftur og aftur, getur gert
benzínkaup næstum óþörf.
Hvemig þætti ykkur að
aka nokkrar hring-
ferðir um Evrópu og jafnvel
skreppa til Norður-Afríku og aft-
ur til Norðurlanda, án þess að
stanza nokkumtíma á leiðinni og
eyða peningtnn í benzín?
Þetta karm að virðast ómögulegt,
ÍNGEYMI"
en samt verður nú ekki ýkjalangt
þangað til þetta verður hægt.
Eitt stærsta fyrirtæki Ameríku
hefur nýlega komið með tilkynn-
•ingu um nýjan „tunglhreyfil“, sem
er jafnólíkur benzínhreyflinum og
hann var gufuvélinni. Með því að
nota stöðugt „hringrásareldsneyti",
kostar rekstur hans sama og ekki
Deitt.
Þetta óvenjulega nafn stafar af
því, að hreyfillinn var upphaflega
hluti af geimrannsóknaráætlun fyrir-
tækisins, og til þess ætlaður að reka
„bulldozers“ á tunglinu. Þeir áttu að
vera í stöðugum gangi uppi þar, með
40 km ferð á klukkustund, án þess
að bæta þyrfti á þá vetnL
E,
I n tunglhreyfillinn hefur opnað
aðgang að svo geysilegum möguleik-
um, að nú eru menn sem óðast að
aðlaga hann bílaframleiðslunni.
í stuttu máli sagt, vinnur hann
sem hér segir:
Eftir að vetni hefur verið kælt
niður í -7-260 stig, er því dælt fljót-
andi inn í einangrunargeymi í bíln-
um.
I inn hinna nýju hreyfla með
nóg eldsneyti til að geta ekið mörg-
um sinnum yfir meginland Amer-
íku, fram og aftur, vegur ekki nema
1.2 tonn eða rúmu tonni minna en
tilsvarandi dísilhreyfill með olíu-
birgðir til einnar ferðar.
Með tilliti til hinnar síauknu um-
ferðar hefur þessi nýung þann kost,
að hún er hljóðlaus og með engum
útblæstri, svo að hægt er að losna
við hávaðann og benzínstybbuna, sem
er orðin plága í öllum borgum heims.
Zachmann-hreyfillinn er þegar
orðinn staðreynd, sem menn verða
að taka fullt tillit til í umferðarmál-
um framtíðarinnar, og sennilega líð-
ur ekki á löngu áður en hann hefur
slegið skugga á hinn fræga V-8
hreyfil.
Þá er aðeins spurningin, hvernig
valdamennirnir líta á hann og hvern-
ig þeir muni reikna skattinn út fyr-
ir „..einn bolla af fljótandi vetni —
til eins árs rekstrar“, en vitanlega
koma þeir sér niður á það, þegar
þar að kemur.
Eins og það, sem Ralph Flores sagði
um hvern einasta morgun:
— Það fyrsta, sem ég gerði í hvert
sinn sem ég vaknaði, var að fullvissa
mig um, að við værum bæði lifandi.
Þegar því var lokið og ég hafði vakið
Helen, fór ég að höggva í eldinn. Það
hefði nú kannski verið létt verk með
öxi, en við höfðum ekki annað en ham-
arinn og svo málmstykkd, sem ég braut
úr vélinni og notaði fyrir meitil. Jafn-
skjótt sem við höfðum fengið nógan
eldivið og bálið var farið að loga, fór-
um við að bræða snjó til „morgunverð-
ar“. Það sem eftir var dagsins — já,
reyndu sjálfur að telja upp að fjörutíu
og níu, hægt og hægt, og margfaldaðu
svo talninguna með hundrað — fór í að
höggva i elddnn. Annars hefur enginn
spurt mig að því, en hefðum við ekki
haft eldspýtur, værum við löngu dauð.
Tréð þarna er grjóthart í frostinu....
en. . . . ég hélt bara áfram hjó í það eða
barði.... ég vissi, að okkur yrði bjarg-
að.... ef við bara hefðum nóg úthald.
Þrákelknin í Ralph Flores tók brátt að
smita Helen Klaben. Enda þótt hún
væri af gyðingaættum (sem skiptir
miklu meira máli í Ameríku en á Norð-
urlöndum), tók hún áður en langt um
leið að lesa í mormónabiblíunni hans.
Eða eins og hún sjálf segir:
— Mig hefur alltaf langað til að lesa
Nýja-Testamentið — og þarna hafði ég
ekki annað þarfara að gera. Ég las um
trúna meira og öðruvísi en svo, að ég
geti nokkurntíma gleymt því.
Ralph var alveg ótrúlegur. Fyrst
reisti hann tjald handa okkur. Svo
þrælaði hann allan tímann, til þess að
halda í okkur lífinu.
— Gátuð þið yfirleitt veitt nokkur
dýr þarna?
— Þarna var allt fullt af kanínum og
íkornum. En hvað stoðaði það, þegar
ekki er hægt að ná í þau. Það var rétt
eins og þeim væri komið þarna fyrir,
til þess eins að stríða okkur. Þau voru
alltaf svo frá á fæti, að ég gat alls ekki
náð í þau. Fyrst bjuggum við til snörur
úr raftaugunum og útvarpstækinu í vél-
inni. Það er nóg af slíku þar — en það
var eins og skepnurnar væru að hlæja
að því.
L oksins þegar ég var orðin leið
á þessu, bjó ég mér til slöngubyssu.'
Auðvitað var hún ágæt, en ég gat bara
ekki hitt neitt með henni!
— Hvernig fóruð þið að því að telja
tímann?
— Helen var með almanak með sér
og við strikuðum í það — hvern dag-
inn eftir annan.
— Hvernig tíminn leið? Oftast vorum
við að hlusta eftir flugvélum. Við sáum
til þeirra hvað eftir annað. Og auðvitað
heyrðum við öll hugsanleg hljóð. Einu
sinni fannst mér meira að segja ég
heyra í vélsög. En það versta var flug-
vélahljóðið — hvort sem það var raun-
verulegt eða ímyndað. Það var rétt eins
og þær færu beint uppi yfir höfðinu á
okkur.
—En næturnar þá? Hvernig höfðuð
þið af fyrir ykkur?
— Við höfðum bæði dálítið af bókum.
Ralph hafði biblíuna og mormónabók-
Framhald á bls. 13
j ( 17. tölublað 1963
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS Q