Lesbók Morgunblaðsins - 14.04.1984, Blaðsíða 17

KRISTINN MAGNÚSSON
Upprisan Bænin Bók
Svo undrandi sem þær vóru Skaparinn bókanna
og trúlausar yfir og
um stundarbið, flýttu þær allt um kring — Einsog
för sinni Ræður lífi blik fyrir auga
frá tómri gröf, tvinna
María Magdalena Svo orð hennar
og María hin, biðja þeir trú og tilbeiðslu
svo fleiri Guð kynslóða,
fengju tækifæri um meiri sem sjá
til að spá í það mátt — í fyllingu tímans,
sem hafði skeð: / bland við að maðurinn
að steinn tilveruna, lifir ekki
fyrir grafarmunna sem styrkja sig á brauði einu saman
stóð ekki í stað í bæninni
— og Kristur — með fyrirvara: Fyrir þau rök
Hvar var hann ? Verði þinn vilji verður blaðsíðum Biblíunnar
Hann var Það veit Guð flett
að rökstyðja sigur sinn yfir dauðanum í það óendanlega
Þær sannfærðust
ESTHER VAGNSDÓTTIR
Hluti af
órjúfanlegrí
lífheikfl
sem við eigum erfitt með að
sætta okkur við. Ég gat ekki
vanist þessu, þótt þeir sem
þarna dveljast um stundarsakir
eins og við verði að reyna að.
gera það.
Eftir fjögurra ára dvöl í Ind-
landi fórum við til Englands og
vorum þar næstu fjögur árin.
Við eigum allstórt hús um 100
km frá London með stórum
garði. Þar nýt ég þess að vinna í
garðinum, rækta tré, blóm og
runna og brýt á mér allar negl-
ur.
Eftir fjögur ár vorumvið send
til Tékkóslóvakíu og vorum þar
næstu þrjú árin. Prag er ákaf-
lega falleg borg, en í miðborg-
inni eru margar reisulegar bygg-
ingar sem því miður er erfitt að
halda við.
Það var gott að vera í Prag ög
sérstaklega fróðlegt að búa og
vinna í landi þar sem þjóðfélagið
starfar eftir öðrum reglum en
þeim sem við vorum vönust.
Við fórum oft í óperuna meðan
við vorum í Prag. Þar er mikil
múskíklíf og m.a. þrjú stór
óperuhús. Og í Tékkóslóvakíu
komst ég upp á lagið með að fara
á gönguskíði í fjöllunum þar.
Reyndar notuðum við líka tæki-
færið og skruppum á skíði bæði
til Þýskalands og Austurríkis.
Mér er minnisstætt að ég og
önnur bresk kona tókum okkur
til og fórum með lest frá Prag til
Moskvu, því þarna eru beinar
lestarferðir á milli. Við lögðum
þó ekki í Síberíu-lestina þótt
lestarferðir séu mér mjög að
skapi.
Ferðin tók þrjá dag og tvær
nætur og við nutum þess að
skoða þjóðlífið frá þessu sjón-
arhorni. Samferðafólkið horfði
að vísu dálítið undrandi á okkur
í fyrstu en var sérlega elskulegt
og kurteist í alla staði. Og alltaf
var verið að bjóða upp á te eða
einhverja hressingu. Eg þreytt-
ist aldrei á því að horfa á lands-
lagið, bændabýlin, búskapar-
hætti og mannlífið út um lestar-
gluggann. Ég er ekki vön að ferð-
ast á eigin spýtur og það gerði
þetta ferðalag enn eftirminni-
legra. Svo vorum við í Moskvu í
fjóra daga en bara eins og venju-
legir túristar.
Þegar dvölinni í Tékkóslóv-
akíu lauk vorum við fimm vikur
í Englandi áður en við komum
hingað í apríl í fyrra, þegar mað-
urinn minn tók við sendiherra-
embætti hér. Og hér verðum við
sennilega í 3—4 ár, en vitum
ekki hvað þá tekur við.“
Sendiherrafrúin var beðin að
segja svolítið meira frá Ástralíu
og hvort bresk áhrif væru þar
ríkjandi.
„Nei, það tel ég ekki,“ sagði
hún. „Að vísu voru landnemar
þar breskir og breskt landnám
byggðist fyrst og fremst á því að
fangar voru fluttir þangað frá
Bretlandi. En eftir 100 ára bú-
setu hafði þegar þróast þjóðfélag
með sín sérkenni, þótt þjóðfé-
lagsbyggingin sé svipuð og í
Bretlandi. Jólin eru t.d. alltaf
um hásumarið og oft haldin há-
tíðleg á ströndinni. Það segir sitt
um mismun.
Ástralía er strjálbýlt land en
tækifæri og afkomumöguleikar
miklir. Þess vegna var gengist
fyrir sérstöku átaki fyrir u.þ.b.
30 árum að fá þangað fólk frá
Evrópu — fagmenntað fólk til að
setjast þar að. Það bar góðan
árangur og nú þykir ekki lengur
þörf á slíku.
Ég get þó ekki upplýst mikið
um það hvernig háttar þar til í
dag. Breytingar eru örar nú á
dögum og ég hef ekki komið til
Ástralíu nema einu sinni síðan
ég hleypti heimdraganum, og nú
eru 18 ár síðan. Þetta er langt
ferðalag og dýrt. Á þessum 18
árum hefur sjálfsagt mikið
breyst í þjóðlífinu, bæði á efna-
hags- og menningarsviði.
En eins og Ástralía er í mín-
um huga finnst mér margt vera
líkt með Ástralíu og íslandi þótt
stærðarmunur sé mikill og ann-
að teliist heil heimsálfa.
f Astralíu er þéttbýlast við
ströndina eins og hér en stjál-
býlt inni í landi þar sem stund-
aður er fjárbúskapur. Búskapur
er erfiður sums staðar en af öðr-
um ástæðum en hér. Þar eiga
menn í stríði við þurrka, sinu-
bruna, skógarelda og flóð. í af-
skekktum sveitum, þar sem geta
verið mörg hundruð kílómetrar
á milli býla, notast menn við
skólakerfi sem kallast „School of
the Air“ fyrir börn og unglinga,
en þar fer kennslan fram í gegn
um útvarp þar sem nemendur og
kennarar geta talast við, en
kennsla fer auk þess fram með
bréfaskriftum. Oft getur farið
svo að kennarar og nemendur
sjáist aldrei þótt á milli skapist
náin tengsl. Og þessi kennsla er
nemendum að kostnaðarlausu.
Að öðru leyti held ég að skóla-
kerfið sé líkt og meðal vest-
rænna þjóða nema ef vera skyldi
að áströlsk börn eru farin að
læra indónesísku í skólum vegna
nálægðar Indónesíu, sem er
næsta grannríkið."
En hvernig er að búa á ís-
landi?
„Ég kann ákaflega vel við mig
hér, sagð frú Thomas, þótt ég
sakni auðvitað barnanna, sem
eru öll á heimavistarskóla í
Bretlandi, en þau eru 12,14 og 16
ára. Ég veit auðvitað líka að það
er þeim fyrir bestu að vera í því
menntakerfi upp á framtíðina.
Slíkir heimavistarskólar tíðkast
í Bretlandi; fólk sem flyst milli
landa starfa sinna vegna sættir
sig við þetta fyrirkomulag, og
börnin eru ánægð. Það er fyrir
öllu. Þau koma hingað við hvert
tækifæri í fríum, voru hjá okkur
i sumar og um jólin og eru vænt-
anleg um páskana. Þau hvetja
okkur úr sporum þegar þau eru
hér og við njótum þess að fara
saman í ferðalög. Við fórum
hringveginn um landið í sumar
og yfir bæði Kjöl og Sprengi-
sand. Og ég lærði að aka bíl yfir
óbrúaðar ár. Við förum oft á
skíði, bæði í Skálafell og Bláfjöll.
Okkur finnst það mikill kostur
að geta valið góðviðrisdaga til að
fara á skíði. Það er öðruvísi en
að búa t.d. um tíma á skíðahóteli
erlendis og verða eiginlega að
fara út á skíði hvernig sem viðr-
ar úr því maður er þarna kom-
inn.
Nú er daginn farið að lengja
aftur. Ég hef aldrei verið svona
norðarlega og mér fannst fyrst í
haust að ég yrði að ljúka öllum
erindum úti áður en færi að
dimma, en komst svo auðvitað að
því að ekkert er að því að vera
úti eftir myrkur eins og víða er.
Jú, hér er margt öðruvísi en
annars staðar þar sem ég þekki
til og öðruvísi en ég bjóst við.
Mig grunaði t.d. ekki að svo mik-
ið væri um að vera hér á lista- og
menningarsviðinu eins og raun
ber vitni, og það sem hér er boð-
ið upp á stenst vissulega saman-
burð við það sem er að gerast hjá
þeim þjóðum sem ég hef kynnst.
Samkvæmi eru að vísu drjúg-
ur þáttur í störfum sendiráðs-
fólks, en ég á líka gott með að
hafa ofan af fyrir sjálfri mér. Ég
fæst svolítið við útsaum í tóm-
stundum, fer i leikhús og á tón-
leika auk skíöaferðanna, og svo
er ég í jass-ballett, sem mér
finnst mjög skemmtilegt.
Spurningunni um það hvort
sendiráðsfólki fyndist það ekki
stundum einangrað, svaraði hún
á þessa leið:
„Útlendingr eiga það alltaf á
hættu að einangrast í því landi
þar sem þeir dveljast um stund-
arsakir, enda ef til vill ekki hægt
að ætlast til þess að fólk sækist
beinlínis eftir að umgangast þá.
En ég held að gott ráð við því sé
að stunda sín áhugamál meðal
fólksins í landinu og kynnast þvi
í gegnum þau.
Störf í sendiráðum gera að
vísu nokkuð sérstakar kröfur til
starfsfólks. Það flyst á milli
ólíkra landa og þarf því að hafa
vissa aðlögunarhæfni — hafa
opinn hug til umhverfisins. En
það er líka gaman að kynnast
nýju fólki og nýjum viðhorfum
— og ég held að það lengi okkur
lífið og haldi manni ungum í
anda.“
Eg sit hljóð og læt hugs-
anir mínir reika.
Ósjálfrátt beinast þær
að daglegum störfum og
hvað ég hef haft fyrir stafni á
liðnum degi, og í ljós kemur að það
er allt ósköp hversdagslegt, ég hef
lesið, skrifað dálítið, rölt lítils-
háttar í verslanir, lagað mat, ná-
kvæmlega það sama og milljónir
annarra samferðamanna minna
gera á venjulegum degi. En á með-
an hugur minn reikar vaknar
grunur um að eitthvað mikilvægt
hafi vantað í innihald dagsins,
eitthvað sem gæfi lífinu meira
gildi, meira mikilvægi. Til hvers
lifi ég? Hver er tilgangurinn með
lífi mínu? Felur tilvera mín ekki í
sér eitthvað meira en þessi hvers-
dagslegu fyrirbæri daglega lífs-
ins? Einhver innri nagandi til-
finning segir mér að ég sé að
blekkja sjálfa mig, að við séum öll
að reyna að blekkja okkur sjálf
með því að reyna að telja sjálfum
okkur trú um að þetta sé lífið sem
beri að láta sér nægja og annað
ekki. Erum við raunverulega öll að
láta blekkjast? Eða hvað ætti lífið
að hafa upp á að bjóða meira en
þessa nútímalegu tilveru með öll-
um sínum þægindum, skemmtun-
um og fjölbreytni? Veitir þetta líf-
inu ekki nægilegt innihald? Eða
gildi menntunar, ætti það ekki að
vera nægileg lífsfylling þeim sem
hvorki sækjast eftir þægindum né
skemmtunum? Gildi vinnunnar
dregur auðvitað enginn í efa, vinn-
an göfgar manninn, það dettur
víst engum í hug að neita. En
hvaðan er hún þá komin þessi til-
finning, þessi grunur um að þrátt
fyrir allt þetta sem lífið hefur að
bjóða sé til eitthvað ennþá annað
sem óljós þrá mín beinist að,
eitthvað óskilgreinanlegt sem ekki
sé að finna í ytri fyrirbærum,
heldur í ástandi míns eigin hugar.
Og ég skynja með órökvísu innsæi
eigin hjarta, að ekkert er eins
nauðsynlegt og að finna einhvern
tilgang með þessu öllu sem við
köllum tilveru okkar, lifa í vitund-
inni um að verið geti að öll sú
reynsla sem lífiö færi þjóni ein-
hverju markmiði sem okkur sé
ætlað að vinna að á einn eða ann-
an hátt. Ég skynja sjálfa mig sem
hluta af stærri heild, mannkynið
er ein heild, ég er háð þessari
heild, en hún er einnig háð mér að
sama skapi, því án einstakl-
inganna væri engin heild. Bönd
heildarinnar eru órjúfanleg, við
erum öll tengd saman í eina líf-
heild og ég skynja órjúfanleg bönd
milli mín og allra á þessari jörð.
En um leið skynja ég líka hvernig
þessi litla lífheild hér á þessari
jörð er eins.
Um leið kemur mér í hug hversu
agnarsmá hún er þessi jörð okkar
í hinu mikla samfélagi alheimsins,
sandkorn á sjávarströnd er hún í
smæð sinni. En þrátt fyrir smæð
okkar þá erum við fulltrúar lifs í
alheimi og hljótum því að eiga
okkur hlutverk. Og það hlýtur að
vera fólgið í því að skilja stöðu
okkar innan lífheildarinnar, ekki
aðeins hér á okkar jörð heldur
einnig innan alls alheimsins.
Okkur er ætlað að skilja að á sama
hátt og þessi litla lífheild er hluti
hinnar stóru lífheildar alheimsins
gegnum við hlutverki sem ómiss-
andi hlekkir órjúfandi heildar.
Okkur er ætlað að uppgötva þann
sköpunarvilja sem birtist í öllu
sköpunarverkinu og samræma vit-
und okkar þeim tilgangi sem við
sjáum birtast þar. Alls staðar
sækir lífið fram í óteljandi mynd-
um bæði hér á okkar jörð og á ótal
öðrum jarðhnöttum í alheimi. Alls
staðar sækir það fram til meiri
þroska og fullkomnunar og við er-
um liðir í þessari þróun. Okkar
hlutverk er að finna leið til sam-
ræmingar við það lögmál þróunar
sem lífið birtir okkur, skilja þann-
ig þátt okkar í tilgangi sköpunar-
verksins; að skapa lífinu stöðugt
fegurri og fullkomnari farveg í
viðleitni þess að tengjast sífellt í
stærri og fullkomnari lífheildir.
Þegar vitund okkar nær betur að
skilja það stórkostlega hlutverk
sem okkur jarðarbúum er ætlað
fer líf okkar að öðlast fyllri til-
gang; dagleg tilvera öðlast lit og
ljóma og lífsleiði verður fjarlægt
hugtak.
Hugleiðum tilveru okkar í þessu
nýja ljósi og þá mun hugur okkar
smám saman opnast fyrir fegurð
og tilgangi lífsins. Um leið verðum
við skapandi þátttakendur í lífinu
og sannir fulltrúar mannkyns með
lífsstefnu að leiðarljósi.
LESBOK MORGUNBLAOSINS 14. APRiL 1984 17