Tíminn - 01.07.1967, Side 12

12
TÍMINN
LAUGARDAGUR 1. júlí 1967
ÞÁTTUR KÍRKJUNNAR
Hefur kirkjan
nokkuð vald?
Get>ur toiún eða biskup henn-
ar boðið eða bannað?
Er Ihenni aetlað að leiða kyn
slóðirnar [þær brautir, sem hún
telur beillavæniegastar?
Þótt ótrúlegt sé, vita marg-
ir Mtt eða ekki svör við þess-
um spumingum.
En þeim má að vissu leyti
öllum svara neitandi sé mið-
að við íslenzku þjóðkinkjuna
niú á dögium.
Hún hetfur e'kkert vald
beinlinis. Og biskiupinn má
fremur telja sem ráðgetfandi
skritfstofufulltrúa hjá kirkju-
m'álaráðuneytinu, heldur en
vaWhafa eða ráðherra við hlið
annarra ráðherra eða fbrseta.
En embættisheiður hans er
sarnt mikidl, en byggist að
mestu leytd á sögulegri ertfð
og hefð.
Samt hetfur oft verið raett
um, að rótt væri að aðskEja
rtfki og kirkju, og að sjál&ögðu
yrði þá umráðasvitf báskups á-
kveðnara og gæti jatfnvel nálg-
ast að heita valdsvið ytfir þeim
serm kirkjunni tilheyrðu.
En e'kki hetfur sá aðskilnað-
ur enn þá fengið byr undir
vaengi, og má meðal annars
tólja það vegna þess, að þá
yrði fj'ársöfnun og tfjánmagn
á vegum kirkjunnar stórum á-
hnilfameiri þáttur í þjóðlífinu
og kirkjan um leið stjómmála
legur valdhafi. En flestir telja
það heppilegast að kirkjan sé
því þjóðkirkja, valdalaius, en
haifi samt sín sérstöku menn-
inigaráhrilf innan þeirra tak-
marka, sem ríkisvaldið veitir.
Nú er samt álitið, að við-
hatfnarmfklar sjónvairpsguðs-
þjónustur með há'kirkjulegum
blae, þar sem biskup kemur
fram sem sérstakt stónmenni
fyrir augun og í vitund fjöld-
ans geti tfljótlega skapað sér
váldaaðstöðu með áhriium sín-
um.
En varla yrði sliík áhrilfaað-
staða hættulegt vaJd. Það má
því í raun og veru telja ÖTI
þau oinibogaskot og toippin'gar,
sem kinkjan fær næstum út í
bláktn, ekki sízt þegar talað
er um „fjármagn" það sem til
hennar sé eytt og sóað.
Og fláir munu þeir, sem í-
mynda sér í alvöru, að kirkjan
muaú nókkru siinni framar
gaaí'ga þá braut, sem henni er
nú samt með sögtxlegum rök-
um mest álasað fyrir.
Hún er áUs ekki líkleg til að
beilta vaidi tii að hneppa fóJk
í tfjötra og tfangeJsi, beita pynd
ingum eða dauðadómum.
Sliikt er eins fjarri anda ís-
ienzkrar þjóðkirkju og verða
má, minnsta kosti meðan „rétt-
trúnaður" svomefndur nær
ekki meiri tökum en nú hefur
orðið á þessari öld.
En hvað væri þá með fjár-
málaiegt vald? Sumir hafa enn
óljósiar hugimyndir um miilj-
ónaauðlegð kirkjunnar. En all
ar slíkar hugmyndir eru fjarri
sanni. Og varla gæti skeð, að
þetta tfáa fólk sem sækir kirkju
og satfnar tii kirkjubyggmga
gæti nokkru sinni safnað þeim
upphæðum að nokkru nemi
eða gæti í þjóðarbúskapnum.
Allt hjai um slíkt og þær tatf-
ir, sem kirkjan geri með bygg-
ingum og fjlárstyrkjum eru
ekki annað en kommúnisk
grýla og hreinn misskilningur.
Kirkjuhyggingar hindra hvorki
né tefja byggingar sjúkrahúsa
og líiknarstotfnana. Það er öðru
nær. Þær hefur kirkjan alltaf
beitt áhrifum sínum jákvætt
orðið frumþáttur og atflvaki
slíkra tframkvæmdia.
Þar á Menzka þjóðkirkjan
og t.d. katólskar kirkjur suður
í löndum algj'örlega ólíka að-
stöðu. Og það mætti gjarnan
attoga betur.
En otf otft er okkar ágæta
þjóðkirkja, sem er þrátt fyrir
sína galJa og það sem ótfátt
kann að þykja einn hinin virk-
asti menningarþáttur þjóðtfífs-
ins, látin gjalda þess, sem áð-
ur var, og í orði dæmd úr
leik lífct og gert er t.d. í Austur
Evrópu.
Þar hefur riíkið tekið eign-
arnámi skóla, barnagarða,
hjúkrunarheimili og muinaðar-
leysingjahæli, sem kirkjan bef-
ur stofnað og rekið.
Kirkjunnar fólki er þar jafn
vel bannað að kenna bæði í
bamaskólum og við æðri
menntastotfnanir.
Æskunni á að skiljast, að
lítflsskoðun sliíks fólks er óholl
fyrir þá, sem eiga að nærast
á „hinni heiínæmu kennimgu"
Marx-ismans einni saman.
Það þartf þar einmitt kennara
sem benda skýrt á galla og
syndir kirkjunnar og telja
hana nokkurs konar táknmynd
og stotfnum svartasta ihalds,
hjátrúar og tfávizku.
Kærleiki Guðs, gildi einstakl
ingsins og aðrar kenningar
Krists eru að þeirra dómi
hleypidómar, sem ekki má
boða.
En samt verður hins sama
vart hér í velferðarríki íslands.
En það er allt öðnuvfei staðið
að störfum. Látið er í veðri
va-ka, að kirkjan sé og geti
verið 'hættuJeg sannri menn-
ingu. Og vald ihennar neikvætt
og grimmt sé enn til á bak
við tjöldin.
Það er iþvtf smátt og srnátt
og eins og að sjálfsögðu reynt
að takmarka og draga úr krfet-
indómsfræðslu í skólum, sér-
staklega framhaldsskólum og
menntaskólum, þar sem hiún
gæti þó haft mest áhrif.
L/íknarst'otfnanir, sem raunar
eru reistar af kiricjulegum á-
huga og fyrir hennar álhrif og
hugsjónir, eru færðar þegjandi
og hljóðlaust á vegu hins op-
inibera í bæjum og hjá ríikinu,
í stað þess að styrkja kirkj-
una til rekstrarins, svo er um
ýmfes konar styrikveitingiar til
aldraðra og umikomulausra.
Þar gengur „níki“ og „bær“
fram fyrir skjöldu, og kirkjan
gerð umkomulaus til átaka og
rekstrar.
Og blöð heilla stjórnmála-
flokka í landinu ata kirkjuna
auri nær daglega og reyna að
gjöra hana og hennar starfs-
fólk lítilmótlegt og broslegt
í allri viðleitni. Þarna gildir
bezt langvinnt kverkatak.
Nei, kirkjan felenzka hefur
ekki vald. En bún þarf að
hafa umsvif og fjárráð tii auk-
inna áhrifa á vegum Krists.
Árelíus Níelsson.
Laugavegi 38
SkólavörSust. 13

ítalskar sumar-
peysur frá
MARILU
ðKUMENN!
í Látið stilla í tíma
HJÓLASTILLINGAR
] MÓTORSTILLINGAR
j LJÓSASTILLINGAR
Fljót og örugg þjónusta.
BÍLASKOÐUN
& STILLING
Skúlagötu 32
Sími 13-100.
txB4
EldhúsiÖ, sem allar
húsmœður dreymir um
Hagkvœmni, stílfegurð
og vönduð vinna á öllu
MfNNING
Framhald af bls. 7.
!*gar æskan var runnin upp og
hver fór, að byggja sitt ból og
hlú að sinum heimilisarni.
2 persónur hafa þó aldrei yfir-
gefið heimilið. Það eru þau Þórey
Jónsdóttir systir Einars og Eylþór
sonur hans. Hefur Eyþór verið hin
öruggasta stoð heimilisins, srvo að
öllu var jatfnan vel borgið, bæði
utan húss og innan að Moldnúpi.
Það má líka segja að Guðrún
yngri dóttirin yfirgæfi aldrei heim
ili foreldra sinna, því að þótt hún
byggi um nokkurra ára skeið í
Kópavogi, þá dvaldi hún öll sum-
ur heima i Moldnúpi og þar eru
báðar dætur hennar fæddar, en
yngsta barnið, sem er 5 ára sonur
fæddist í Reykjavík.
En svo var hugur þessarar
trygglyndu dóttur bundin æsku
heimilinu, að þegar hún og henn
ar góði eiginmaður reistu sitt eigið
hús, þá byggðu þau í hlaðvarpan
um hjá pabba hennar og mömmu.
Það leið því ekki á mjög löngu
að raddir vorsins hljómuðu aftur
í Moldnúpi. Einar er þá Mka ekki
einmana í sorginni, að því leyti
sem mennirnir geta bætt úr og
borið hvers annars byrðar. En
það er Guð einn, er megnar að
gnæða djúp og sviðafull sár, því
það verður að ske innan frá.
Elzta barnabarnið er Einar
Baldvinsson 13 ára, sem dvalið
faefur hjá afa og ömmu í Mold-
núpi öll sumur ævi sinn-ar frá því
hann var ársgamall. Eyja Þóra
dóttir Gunnars er 12 ára, mesti
forkui við sveitaibúskap. Þanoig
eru nýr Einar og Eyja vaxin upp
til þess að erja jörðina hjá afa.
Eyja Guðrún átti 10 bamábörn
á lífi. þegar hún lézt, en eins varð
hún að sakna, það var drengur,
„ sem Guðjón mfestj á öðru ári.
Yngsta barnabarnið, sem var dótt
ir Sigurjóns, var skírt við kistu
ömmu sinnar og hlaut natfnið Eyja
Gv.ðrún, enda var amma hennar
alltaf nefnd Eyja.
Mætti þessi litla Eyja líkjast
nöfnu sinni.
Þótt dauðinn sé sár, þá var
blessun yfir burtför Eyju af þess-
um heimi. Hún faatfði öðlazt rósamt
hjarta I vöggugjöf. Það var otft
hennar orðtak, ef eitthvað var til
að æðrast af. „Vertu nú róleg“,
eða „við skulum nú vera róleg".
Þessi ró var það, sem einkenndi
han.i dauðastríðinu. Hún mælti
aldre. æðruorð og var full af þakk
læti til Landsspítalans, fyrir það
sem þar var fyrir hana gert.
Ekki skyldi gleymast hér, að
« þakka sveitungunum og nágrönn
unum undir Eyjafjöllum fyrir alla
þeirra tryggð og vináttu við þá
látnu og heimili hennar. Sást það
MOTOROLA
DE LUXE sjónvörp
Viðurkennd fyrir gæði.
Skipuleggjum og
gerum yður fast
verðtilboð.
■g .1,1 1 m j a
33 Πl'HUBl
LAUBAVEGI -133 ■Tmi -I17BB
★ 23” skermlr
★ Hnotuskápur
★ Framleidó fyrir
oæö kerfin
★ Fullkomit viðgerðar-
þjónusta
★ Eim árs ábyrgð.
M ótor ol a-umboðið
T. Hannesson & Co.
Brautarholtl 20
Sími 15935
glöggt á 70 ára afmæli hennar
þann 9. janúar í vetur, þegar þeir
fjölmenntu heima hjá henni fullir
gjafmildi og ástúðar.
Engum sem þar var, datt þá í
hug, að skilnaður og dauði væru
svo skammt undan, sem raun varð
á.
En það er eitt hið sælasta að
geta glaðzt meðal góðra vina, með
an nér er dvalið.
Það hefur svo margur átt glaða
og hlýja stund í Fjallanna skjóli.
Ef til vill eru það einmitt fjöllin,
sem kennt hafa Fjallafólkinu að
standa saman og vera hvert öðru
til gleði og hjálpar á lífsins örlaga
stundium.
Að mínu viti var Eyjólfína Guð-
rún Sveinsdóttir gæfukona. Hún
var brot af góðu bergi, það sann-
aði hún ætíð með lífi sínu, það
sama sannast og á systkinum henn
ar, þeim sem ég þekki.
Hún átti Mka mjög góðan eigin
mar.n, sem allt hefði viljað í söl-
urnar fyrir hana leggja og sér hug
þekk börn og tengdabörn. var Sig-
ríður dóttir hennar mikill stólpi
henni og okkur öllum í þessu loka
stríði hún stóð við banabeðinn,
þegar yfir lauk. Mannlegur máttur
getur ekki fylgtf lengra en að
dauðans dynum.
Við kveðjum hana öll með sárum
trega og mikilli þökk fyrir heilla-
ríkt aeivistarf.
Reykjavík 22. júnd 1967
Anna frá Moldnúpi.
nýtt&betm
IVEGA
KORT
ÖKUMENN!
ViðgerSir á rafkerfi.
Dinamo- og startara-
viðgerðir.
— Mótorstillingar.
RAFSTILLING
Suðurlanasbraut 64
Múlahverfi.
HE5!
Bclholti 6
(Hús Belgjagerðarinnar)