Alþýðublaðið - 29.10.1988, Blaðsíða 2

2
Laugardagur 29. október 1988
MÞYBUBUfilÐ
ÖNNUR SJÓNARMIÐ
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Kristján Þorvaldsson
Blaðamerin: Haukur Holm, Ingibjörg Árnadóttir og Ómar
Friðriksson.
Dreifingarstjóri: Þórdfs Þórisdóttir
Setning og umbrot: Filmur og prent, Ármúla 38.
Prentun: Blaðaprent hf., Siðumúla 12.
Áskriftarslminn er 681866.
Áskriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 50 kr. eintakið.
HALLI Á RÍKISSJÓÐI
Stjórnmálamenn: Bara Dallas?
Hvaladeilan: Eru Islendingar
komnir í sömu súpu og stjórnvöld
Suöur-Afriku?
Fram hefur komiö í fréttum, aö hallinn á ríkissjóði fyrstu
niu mánuöi þessaárs ertalinn mun meiri en áðurvaráætl-
aö. Núverandi fjármálaráðherra, Ólafur Ragnar Grímsson
gaf greinargerð um afkomu ríkissjóös fyrstu níu mánuöi
þessa árs í utandagskrárumræðum á Alþingi í fyrradag.
Ólafur Ragnar gaf fyrst og fremst þá skýringu á hallanum,
að stefna fyrri ríkisstjórnar í atvinnu-og efnahagsmálum
hafi leitt til verulegs samdráttar og minnkandi tekna af
söluskatti, vörugjaldi og fleiri tekjuliðum. Helstu skýring-
ar á fráviki í áætlun rekstrarafkomu ríkissjóðs, eru með
öðrum orðum þær, að verulegur samdráttur hefur orðið í
tekjum af veltusköttum, einkum á síðustu fjórum til fimm
mánuðum. Þannig urðu heildartekjur 1580 milljón krónum
lægri en áætlað hafði verið í endurskoðaðri greiðsluáætl-
un íjúní. Útgjöld ríkissjóðs voru hinsvegarmun næráætl-
un og frávikin lítil, eða 473 milljónir. Þar vegur þyngst
hækkun vaxtagjalda af yfirdrætti í Seðlabanka, sem að
stærstum hluta má rekja til samdráttar í tekjum.
Nýjartölurum hallaríkissjóðs í Ijósi verulegs samdráttar
í tekjum af veltusköttum, hef ur orðið stjórnarandstöðunni
tilefni til lúalegra árása á Jón Baldvin Hannibalsson fjár-
málaráðherra. Talsmenn Sjálfstæðisflokksins hafa í ræðu
og riti lagt á það áherslu, að fyrrum fjármálaráðherra hafi
ekki gefið upp réttar tölur varðandi áætlaðan halla ríkis-
sjóðs. Þessi gagnrýni er makalaus. Um miðjan júní í ár
upplýsti fyrrum fjármálaráðherra að gert væri ráð fyrirað
halli ríkissjóðs yrði um 700 milljónir króna. í byrjun
september var Ijóst að samdráttur í ríkistekjum væri mun
meiri en áætlaður hefði verið og í takt við almennan sam-
drátt í þjóðfélaginu. Þá lágu fyrir áætlaðar tölur í fjármála-
ráðuneytinu um halla á ríkissjóði upp á 1420 milljónir
króna. Tekjubrestur ríkissjóðs hefur síðan orðið æ meiri
og það er fyrst nú sem endanlegar tölur liggja fyrir. Upp-
lýsingar fyrrum fjármálaráðherra hafa því verið réttar
hverju sinni. Það er einnig athyglisvert, að allar tölur um
ríkisútgjöld hafa í stórum dráttum staðist í áætlunum fjár-
málaráðuneytisins. Talsmönnum Sjálfstæðisflokksins
ber ennfremur að hafa í huga, að þegar síðasta ríkisstjórn
tók við, var hallinn á ríkissjóði 3.4 milljarðar króna þrátt
fyrir undangengið góðæri. Síðasta ríkisstjórn lagði því
áherslu áað nájafnvægi í ríkisbúskapnum áþremurárum.
Ríkisstjórnin afréð síðar að ná hallanum á skemmri tíma
sem ekki gekk upp. Ástæðurnar voru minni ríkistekjur
vegna samdráttar í efnahagslífinu, efnahagsaðgerðir í
febrúar og mai sem kollvörpuðu öllum forsendum og
hækkuð útgjöld vegna sjúkratrygginga. En lærdómurinn
sem draga má af hallatölum ríkissjóðs yfirleitt er sá, að
tekjur ríkissjóðs eru háðar ytri sveiflum í þjóðlífinu og
hafa einatt tilhneigingu til að dragast saman, meðan
útgjaldaliðirnir eru óbreyttir og hafa tilhneigingu til að
aukast í meðferð Alþingis og í aukafjárveitingum til ein-
stakra ráðuneyta. Niðurstaðan hlýtur því að vera sú, að
gera verður ráð fyrir verulegum tekjuafgangi í fjárlögum
hverju sinni til að mæta hugsanlegum útgjaldaaukum,
skera verður grimmt niður gæluverkefni stjórnmála-
manna og beita verður kaldri skynsemi og aðhaldi í ríkis-
rekstri. Það er kjarni málsins en ekki glórulaus leit að
ímynduðum sökudólgum eins og nokkrir þingmenn
stjórnarandstöðunnar hafa stundað í þingsölum að und-
anförnu.
MIKIÐ hefur veriö rætt og
ritaö um efni sjónvarpsdag-
skrárinnar, bæöi hjá Stöö 2
og Ríkissjónvarpinu. löulega
eru menn meö ýmis sjónar-
miö á lofti þegar efni sjón-
varps er annars vegar. Svo-
nefndir menningarþættir hafa
ekki átt upp á pallborðið hjá
almenningi en afþreyingar-
þættirnir hins vegar vinsælir,
hvaö sem menn tala eöa
skrifa illa um þá. Ekki hefur
neinn maður beinlínis hrósað
Dallas, Dynasty eöa söngva-
keppni Evrópustöðva, en allir
horfa engu aö síður.
Þau frumlegu sjónarmiö
gaf hins vegar aö Iesa í les-
endabréfi í DV í gær, að
Dallas-þættirnir leyndust
víöar en í Dallas-þáttunum
sjálfum. Þaö sem margur
héldi aö væri aivarlegt efni
og menningarlegt, væri í
raun hreint Dallas. Til aö
mynda væru umræðuþættir
með stjórnmálamönnum ekk-
ert annað en Dallas. For-
senda vinsælla sjónvarps-
þátta sé einmitt sú, að þeir
séu gjörsamlega sneyddir
„menningarlegum verömaet-
um,“ eins og bréfritarinn Árni
Árnason orðar þaö.
Árni skrifar:
„Það eru einmitt þeir
þættir á borð við Dallas sem
fólk sækist hvað mest eftir
að horfa á, þættirnir sem
sneiða gjörsamlega hjá ein-
hverju sem flokka má undir
„menningarlegt verðmæti".
Þeir þættir þurfa ekki að vera
verri fyrir það. Fólk vill aö
sjónvarpsdagskráin sé létt og
full afþreyingar er það sest
niður að loknum vinnudegi.
Og hvað eru t.d. umræðu-
þættir um stjórnmái hér
annað en afþreyingarþættir?
Það er ekkert menningarlegt
verðmæti í þeim og þess
vegna eru slíkir þættir vin-
sælir hjá fólki. — Það er
nefnilega talsvert um „Dall-
asa“ í sjónvarpsdagskránum
ef grannt er skoðað — en
samt ekki nægilega margir."
Óöurinn til Dallas er greini-
lega í fullu gildi.
ER svo komiö, aö umheim-
urinn hlustar ekki á nein rök í
hvaladeilunni, heldur hefur
endanlega stimplað íslend-
inga sem óalandi og óferj-
andi hvaiadrápara? Erum viö
komnir á sama bás og stjórn-
völd Suður-Afríku hvaö þetta
varðar — þaö er einungis
tekin neikvæö afstaöa til
okkar?
Þaó telur alla vega Gunnar
Eyþórsson fréttamaður í
pistli sem hann ritar i DV í
gær. Hann kemst aö þeirri
niöurstööu aö íslendingar
séu komnir í sömu súpu og
S-Afríkumenn; þaö hlusti
enginn lengur á rök okkar,
heldur séum við einfaldlega
útskúfaöir á tilfinningalegum
forsendum.
Gunnar skrifar:
„En nú eru íslendingar að
koma sér í sömu aðstöðu og
Suður-Afríkumenn. Skýringar
íslendinga á nauðsyn hval-
veiða eru álíka léttvægar í
huga alemnnings og skýring-
ar Suður-Afríkumanna á
nauðsyn þess að hvitir menn
einir ráði landinu. Almenn-
ingur um allan heim er and-
vígur illri meðferð á blökku-
mönnum og heyrir þær fréttir
einar frá Suður-Afríku sem
hann vill heyra. Sama er að
segja um hvalveiðar. Sú hug-
mynd er komin inní huga al-
mennings að verið sé að út-
rýma hval og ganga þar með
á sameiginlega arfleifð
mannkyns og íslendingar séu
þar í fararbroddi. Slíkt riki er
þá sjálfsagt að sniðganga i
viðskiptum, þannig fá menn
þá tilfinningu að þeir séu að
gera eitthvað jákvætt í um-
hverfismálum.“
Erum viö virkilega orðnir
eins og hvalir á þurru landi?
OG áfram meö hvalina:
Garri, huldumaður Tímans,
sem ávallt styöur ríkisstjórn
Steingríms og alla framsókn-
armenn, hefur nokkur orð af-
lögu í dálki sínum f gær um
fjölmiðlafárið á Norðurpóln-
um, þar sem gráhvalir í ís-
breiöu hafa verið helstu fjöl-
miölastjörnur heimsins aö
undanförnu.
Garri skrifar:
„Ef grænfriðungar ætla að
veröa sjálfum sér samkvæmir
þá fara þeir núna að ganga
vaktir á öllu norðurpólssvæð-
inu. Þeir hljóta núna að gera
út þyrlur og menn til þess að
vaka þar yfir hverri vök. Og til
að halda uppi eftirliti með
béuðum háhyrningnum.
Hann má auðvitað ekki frekar
en Hvalur hf. fá að efna til
stórfelldra blóðbaða á út-
höfunum. Fyrr mætti nú
aldeilis fyrr vera, svona eins
og kerlingin sagði.
Og svo fylgja fjölmiðlarnir
auðvitað í kjölfarið og hafda
málinu vakandi. Heilar hjarðir
myndavélamanna verða send-
ar í öðrum þyrlum á eftir
grænfriðungaþyrlunum til að
dekka hetjulega baráttu
þeirra fyrir verndun og viö-
haldi hvalastofnanna. Þá
verður nú aldeilis fjör við pól-
inn. Og almenningur vestan
hafs liggur sem límdur við
sjónvarpstækin til að fylgjast
með öllu saman. Þar bíða
menn spenntir í ofvæni eftir
því hvort nú takist að bjarga
þessum hvalnum úr þessari
vökinni, nú eða hinum undan
hjörð tannhvassra háhyrn-
inga.“
Garri er fyrst og fremst
huldumaöur en ekki frétta-
maður, því hvalirnir eru jú
fyrir löngu komnir á haf út
með aðstoð sovéskra ís-
brjóta.
Einn
meS
kaffinu
Kaþóiikkinn kom til skrifta. Presturinn sagði við
hann:
— Geturðu komið seinna í kvöld? Ég á nefnilega von
á hundrað manns í kirkjuna á hverri stundu.
— Ég hefði nú helst viljað Ijúka þessu af núna faðir,
sagði sóknarbarnið.
— Það er nú varla svo áríðandi, svaraði presturinn.
Varla hefurðu framið morð?
— Nei, nei. Ég kem bara seinna í kvöld, sagði sókn-
arbarnið.
Á leiðinni heim til sín mætti kaþólikkinn öðru sókn-
arbarni sem var á leið til skrifta. Kaþólikkinn kallaði:
— Presturinn tekur ekki við skriftarbörnum núna!
Hann er að ræða við hundrað morðingja!