Alþýðublaðið - 27.09.1989, Blaðsíða 2

2
Miðvikudagur 27. sept. 1989
ffiMBLMÐ
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Kristján Þorvaldsson
Dreifingarstjóri: Sigurður Jónsson
Setning og umbrot: Leturval, Ármúla 36
Prentun: Blaðaprent hf.
Áskriftarsíminn er 681866
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 75 kr. eintakið.
FÓLK GREIÐIR NIÐUR
EIGIN LÍFSKJÖR
Efíslendingarflyttu innallarsínarlandbúnarvörurmyndispam-
aöur þjóöarbúsins veröa um tíu milljarðar króna á ári. Þetta kom
fram í ræöu Birgis Árnasonar, aöstoðarmanns viöskiptaráöherra,
sem hann hélt á formannaráðstefnu Neytendasamtakanna um
síðustu helgi. Taliö er aö greiða þyrfti um 5 milljarða fyrir vörurnar
í heild ef þær væru fluttar inn í heilu lagi. Birgir mæltist alls ekki
til þess að viö f lyttum allar vörur inn og legðum niöur landbúnaö
í kjölfarið. Hann benti hins vegará að verð á landbúnaðarafurðum
er hátt á Islandi í samanburði við vörur erlendis. Það þyrfti að
hugsa fyrir hvoru tveggja í senn, reyna að draga úr kostnaði fjöl-
skyldna við kaup á matvöru, og gera sér grein fyrir því hvernig
hagkvæmast er að stunda landbúnað í landinu. Stjórnvöld yrðu
og að hugleiða hvort ekki bæri að leyfa innflutning á landbúnað-
arafurðum til að efla samkeppni og freista þess að ná vöruverði
niður. Slíkur innflutningur yrði háður skilyrðum sem meðal ann-
ars miðuðust við að mæta þeim niðurgreiðslum sem ríkja í öðr-
um löndum, ella sætu innlendir framleiðendur ekki við sama
borð og kollegar þeirra í útlöndum.
Enginn vafi er á því að samdráttur í landbúnaði mun haldast enn
um hríð. Landkostireru misjafnirog kröfuralmennings um minni
kostnað í kringum landbúnaðinn verða æ háværari. Þegar verð á
landbúnaðarafurðum var síðast ákveðið féllst ríkisstjórnin á að
greiða bændum beint hluta af þeirri hækkun sem átti að verða.
Kjör bænda hafa engan veginn haldist í hendur við kjör annarra
stétta, og því er skynsamlegt að niðurgreiða beint til bænda, ef
það mætti verða til þess að bæta hag þeirra.
Samkvæmt könnun Neytendasamtakanna á viðhorfi almenn-
ings til stefnu stjórnvalda í landbúnaðarmálum, er lítil ánægja
með núverandi fyrirkomulag. 80% af þeim sem svöruðu sögðust
ósáttir við stefnuna. Kjör þorra þeirra sem lifa af landbúnaði mun
ekki batna meðan uppgjöf og einangrun ríkir. Við gætum hæg-
lega boðið bændum og búaliði betri lífsafkomu væri litið
raunsæjum augum á aðstæður. Hvergi hafa kjör manna batnað
þarsem höft og einangrunarstefna ríkir. Ef íslendingar hefðu ekki
á sínum tíma borið gæfu til að opna landamæri sín fyrir erlendum
áhrifum — þar með talinni samkeppni við aðra — byggjum við
enn við skammtakerfi það sem ríkti fyrir viðreisn.
Stjórnmálamenn þurfa að taka af skarið og setja hag almenn-
ings á oddinn. Benda á að með því að létta af viðskiptahömlum
í áföngum mætti lækka vöruverð og jafnframt bæta verulega hag
bænda. Staðreynd er að margir bændur stunda búskap af skyn-
semi og uppskera í samræmi við það. En því miður hefur ofstjórn
leitt marga bændur fram á barm gjaldþrots. Loðdýraævintýrið
skrifast t.d. algjörlega á reikninga stjórnmálamanna og ráða-
manna í bændastétt. í því var aldrei vitglóra og þeir bændur sem
hófu búskap með loðdýr hafa aldrei fengið annað en núll í því
happdrætti.
Hagur almennings og bænda fer saman. í dag niðurgreiðir fjög-
urra manna fjölskylda með sjálfri sér landbúnaðarafurðir upp á
um 200 þúsund krónur á ári. Og í ár er gert ráð fyrir því að fjöl-
skyldur í þessu landi greiði útlendingum fram undir 2 milljarða
með því lambakjöti sem við flytjum út. Ber þetta vott um að
stefna stjórnvalda í landbúnaðarmálum sé skynsamleg? Nei. Og
80% þjóaðarinnar hefur hafnað þessari stefnu skýrt og skorinort
í skoðanakönnun Neytendasamtakanna. Bændur hafna henni,
allir hafna henni. Það er vegna þess að allt skynsamt fólk veit að
núverandi stefna dregur lífskjör allra niður — bænda jafnt sem
annarra neytenda.
ÖNNUR SJONARMIO
ENN þyngist róðurinn hjá Þorsteini
Pálssyni formanni Sjálfstæðisflokks-
ins fyrir landsfundinn í byrjun októ-
ber. Morgunblaðið tók formanninn
á lær sér í leiðara sl. sunnudag og
skammaði fyrir að taka afstöðu
gegn sölu veiðileyfa en formaður-
inn hafði mjög eindregnar skoðanir
um framtíðarskipulag fiskveiði-
stjórnar hér á landi og viðraði þær
skoðanir á ráðstefnu Sjálfstæðis-
flokksins. Morgunblaðið hefur nú
fengið dyggan liðsmann í varafor-
manni Sjálfstæðisflokksins, Friðriki
Sophussyni, sem birti mikla grein í
Morgunblaðinu í gær, þar sem hann
tekur skýra afstöðu með sölu veiði-
leyfa.
Friðrik segir m.a. í grein sinni:
„Þegar rætt er um réttinn til
fiskveiðanna má ekki gieymast
að Alþingi hefur skýrlega lýst
því yfir að fiskimiðin séu sam-
eign íslenzku þjóðarinnar. Væri
þessi auðlind ótakmörkuð gæti
hver iandsmaður tekið þann fisk
úr sjó sem honum sýndist. Þar
sem fiskimiðin eru takmörkuð
auðlind er Ijóst að rétturinn til
veiðanna er verðmætur og eftir-
sóknarverður fyrir fleiri en þá,
sem fengið hafa veiðileyfi. Þessi
staðreynd birtist m.a. í því verði,
sem greitt er fyrir aflakvóta og
umframverð fyrir skip, sem hafa
veiðiréttindi.
Það liggur því beint við að eig-
endur auðiindarinnar, íslenska
þjóðin, selji veiðileyfin. Bent
hefur verið á ýmsar leiðir í því
sambandi allt frá uppboðum á
aflakvótum til leyfisgjalds fyrir
tiltekinn hóp, sem fengi veiði-
leyfi. Þessar hugmyndir hafa
hingað til verið kæfðar með
ýmsum ráðum en fáum rökum.
Jafnvel hefur verið gripið til
þess að kalla sölu á verðmætum
veiðileyfum auðlindaskatt. Slíkt
jafngildir því að kalla vöruverð
eða húsaleigu skatta.“
DAGBLAÐIÐ/Vísir hafði samband
við Þorstein Pálsson í gær vegna
skrifa Friðriks í Morgunblaðinu.
Þorsteinn svaraði blaðamönnum
DV á eftirfarandi hátt og gaf að líta
í DV í gær:
„Ég tel þessi skrif mjög
óheppiieg og er sannfærður um
að landsfundurinn mun hafna
öllum skattheimtuhugmyndum
af þessu tagi,“ sagði Þorsteinn
Pálsson, formaður Sjálfstæðis-
flokksins, um skrif Friðriks
Sophussonar, varaformanns
Sjálfstæðisflokksins, í Morgun-
Er Friðrik að undirbúa slag um for-
manninn gegn Þorsteini?
blaðinu í morgun en þar tekur
Friðrik undir hugmyndir um
sölu veiðileyfa.“
Hér er greinilega í uppsiglingu
hinn athyglisverðasti landsfundur
Sjálfstæðisflokksins þar sem for-
maður og varaformaður munu
glíma grimmilega um stefnu flokks-
ins í sjávarútvegsmálum.
MJÖG hefur verið deild á Svavar
Gestsson menntamálaráðherra fyrir
að gefa út bækling á ensku um ís-
lenskar bókmenntir. Hafa menn
gagnrýnt heiftarlega að fé ríkisins
skuli hafa verið notað til að kynna
„rauðu pennana en „borgaralegra"
höfunda hvergi getið. Hafa menn
haft á orði að hér sé „listastefna Al-
þýðubandalagsins" á ferðinni gefin
út á kostnað ríkisins.
Árni Bergmann ritstjóri Þjóðvilj-
ans vill gjarnan taka upp hanskann
fyrir menntamálaráðherrann sinn í
málgagninu í gær. í klippiþætti sín-
um ver ritstjórinn Svavar fimlega og
segir það alveg út í hött að aðstand-
endur kversins hafi verið að fleygja
út „borgaralegum" höfundum. Hins
vegar notar Árni Bergmann (sem er
bókmenntafræðingur að mennt)
skemmtiieg rök fyrir þessari skoð-
un; höfundar kversins hafa ekki ein-
ungis hent út „borgaralegum" höf-
undum heldur nánast öllum höfund-
um sem skipta máli í íslenskum bók-
menntum á 20. öldinni. Eftir standa
aðeins einhverjir módernistar sem
reyndar eru engir módernistar.
Lesum orð Árna:
„Það er reyndar alveg rétt, að
það er aðeins lítillega minnst á
Tómas, Hagalín og Gunnar
Gunnarsson í greinum í marg-
nefndu kynningarkveri. Réttara
sagt: Það er ekkert um þá fjallað,
þeir eru barasta nefndir á nafn.
En svo er og um ótal höfunda
aðra — og kemur það ekki mál-
inu við hvort þeir eru „borgara-
legir“ eða andborgaralegir eða
hvar annarsstaðar menn vilja
raða þeim undir bókmenntasól-
inni. Það er heldur ekkert fjallað
um Þórberg Þórðarson, Jóhann-
es úr Kötlum eða Guðmund
Böðvarsson í þessu kveri. Það er
minnst á Ólaf Jóhann Sigurðsson
í einni setningu. Það er hvorki
fjallað um Jón úr Vör né Matthí-
as Johannessen, hvorki um
Stein Steinarr né Hannes Sigfús-
Einn með kaffinu
Fésýslumaðurinn þurfti fyrir-
greiðslu í opinbera kerfinu.
Hann hringdi í embættismann
sem gengdi lykilstöðu og bauð
honum ókeypis sjónvarpstæki
ef hann liðkaði fyrir sig í kerf-
inu.
Embættismaðurinn: „Ég
þigg ekki mútur!"
Fésýslumaðurinn: „Gerðu
mér greiðann og ég skal selja
þér sjónvarpstækið á hundrað
kall."
Embættismaðurinn: „Allt í
lagi. Ég kaupi tvö tæki!"
DAGATAL
ÞAÐ VANTAR MUSSA
Halli heildsali gekk í fangið á mér
í hádeginu. Halli er alltaf á hrað-
ferð, hefur lítinn tíma enda rekur
hann heildsölu í miðbænum. Ég
heilsaði Halla og aldrei þessu vant
gaf hann sér tíma til að spjalla við
mig.
— Heyrðu þú skrifar dagiega í
þetta kratablað, Dagfinnur, sagði
Halli. Þú ættir að skrifa um þessa
ríkisstjórn sem er bókstaflega allt
að leggja í rúst. Við heildsalarnir
höfum aldrei haft það verra. Fólk
hefur beinlínis engan kaupmátt
lengur. Og svo er það ...
— Nei, Halli minn, greip ég fram
í, ég hef það fyrir sið að skrifa helst
ekkert um pólitík, svaraði ég.
— Það er ekki nógu gott, því það
verður nóg að skrifa um á næst-
unni, sagði Halli.
— Já, er það já, sagði ég.
— Það er landsfundur hjá okkur
um þarnæstu helgi, sagði Halli.
Þegar Halli segir „okkur" þá á
hann við Sjálfstæðisflokkinn.
— Það verður örugglega gam-
an, sagði ég hæversklega.
Halli leit á klukkuna og sagði svo
hratt:
— Gaman? Þú segir það. Það er
náttúrlega ekkert gamanmál þeg-
ar Morgunblaðið ræðst á formann-
inn okkar rétt fyrir landsfund og
segir hann beinlínis óalandi og
óferjandi! Það er ekkert gaman
þegar málgagnið okkar lætur
Frikka Sóf vaða uppi með greinar
um fiskveiðistefnuna sem eru
gjörsamlega á skjön við hugmynd-
ir formannsins. Það er heldur ekk-
ert gamánmál þegar formaður
okkar er farinn að rífast við rit-
stjóra Morgunblaðsins opinber-
lega. Svo er allur þingflokkurinn
okkar tættur og tvístraður! Þetta
er ekkert grín. Við verðum að fá
fasta forystu. Við þurfum einhvern
Mússa!
— Mússa? spurði ég.
— Jesssör! Mússólíni. Einhvern
sem tekur þetta lið og tuskar það
til. Okkur vantar sterkan mann!
sagði Halli og var orðinn rauður í
framan.
— Heldurðu ekki að Þorsteinn
fari að verða ákveðnari með aldr-
inum? spurði ég hikandi. Mér líst
nefnilega ekkert á Halla þegar
hann er kominn í þennan ham.
— Þorsteinn er alveg vonlaus.
Hann verður aldrei neinn Mússi.
Davíð er hins vegar Mússi. Svona
mjúkur Mússi. En Mússi engu að
síður. Vandinn er bara sá, að það
er ekki hægt að hrinda formanni
Sjálfstæðisflokksins fyrir björg.
Við gerum ekki svoleiðis í okkar
flokki. Það eru ekki sömu hefðir í
Sjálfstæðisflokknum og Alþýðu-
flokknum! Hahahaha!
— Hvað ætlið þið þá að gera?
spurði ég.
— Fórna varaformanninum!
sagði Halli. Það væri leikur. Og fá
einhvern Mússa í varaformann-
inn.
— En er ekki Frikki búinn að
standa sig ágætlega? spurði ég í
einfeldni minni.
— Það kemur málinu ekkert við,
sagði Halli. Ein af óskrifuðu regl-
unum í flokknum okkar er svona:
„Ef formaður stendur sig illa, skal
varaformaður tafarlaust víkja!"
*
Eg gat nú ekki á mér setið og
spurði Halla hvort það býttaði ein-
hverju fyrir flokkinn að fá Mússa í
varaformann ef formaðurinn væri
áfram veikgeðja.
— Jú.jú, það breytir miklu, sagði
Halli. Með Mússa í varaformanns-
stól er hægt að þrýsta á veikan for-
mann. En þetta er náttúrlega
tímabundið ástand. Síðan er að
koma formanninum fyrir í góðu
djobbi, Seðlabankastjóra eða eitt-
hvað svoleiðis.
— Eruð þið farnir að hugsa um
starf handa Þorsteini í ellinni?
spurði ég.
— Já, við ætluðum að gera hann
að ritstjóra Morgunblaðsins. En nú
eru ritstjórarnir búnir að eyði-
leggja það. Ég skil satt að segja
ekki tilganginn með svona leið-
araskrifum!
Og svo var Halli rokinn til að
redda víxlunum í bankanum.