Alþýðublaðið - 27.09.1989, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 27. sept. 1989
3
FRÉTTflSKÝRING
Landsfundur Sjálfstœdisflokksins:
RIFIST IIM KVÓTA
TIL SJÁVAR OG SVEITA
Umrœöan um auölindaskatt og veiöileyfagjald hefur eyöi-
lagt hina góöu stemmningu fyrir landsfundinn.
Landsfundur Sjálfstæðisflokksins hefst 5. október
næstkomandi, skömmu áður en þing kemur saman.
Allt fram á síðustu daga hafa sjálfstæðismenn verið
ánægðir með lífið: Fylgi flokksins hefur farið vaxandi
og fylgi ríkisstjórnarinnar og stjórnarflokkanna minnk-
andi. Aö ríkisstjórnin hafi tryggt sér meirihluta á þingi
var þeim í raun ekki á móti skapi, því eftir því sem hún
situr lengur á kjörtímabilinu verður staða flokksins
sterkari og þá er ekki síst hugsað til sveitarstjórnar-
kosninganna í vor.
Staða flokksins er óneit-
anlega sterk um þessar
mundir. Því hefur þó síð-
ustu daga spillt alvarlegur
ágreiningur sem blossað
hefur upp innan flokksins
um sjávarútvegsmál og í
minna mæli um landbún-
aðarmál. Verstur fyrir
flokkinn er sá ágreiningur
sem upp hefur komið milli
Þorsteins Pálssonar for-
manns og Friðriks Sophus-
sonar varaformanns um
auðlindaskattinn svo kall-
aða eða veiðileyfagjald fyr-
ir úthlutaðan kvóta. Er nú
hart deilt um þessi mál inn-
an flokksins og Ijóst að
mjög erfitt verður að sam-
ræma sjónarmið fyrir
landsfund.
Þetta er mjög ólík staða
og ríkti fyrir síðasta lands-
fund, um vorið 1987. Þá
voru kosningar framundan
og mikill einhugur ríkti á
yfirborðinu að minnsta
kosti, enda nokkuð um
liðið frá afar erfiðum átök-
um sem enduðu með stóla-
skiptunum frægu, þar sem
Albert Guðmundsson var
lækkaður í tign og vék fyrir
Þorsteini Pálssyni úr stól
fjármálaráðherra.
Kvótamál til sjávar
og sveita
Skömmu eftir kosning-
arnar kom síðan í Ijós
hversu mjög kraumaði und-
ir. Albert Guðmundsson
var píndur til að segja af
sér.
Af viðmælendum Al-
þýðublaðsins að dæma
verða stóru mál landsfund-
arins annars vegar efna-
hagsmálin og hins vegar at-
vinnumálin, þar sem sjáv-
arútvegurinn og landbún-
aðurinn munu bera hæst í
umræðunni vegna mjög
skiptra skoðana. Sjálfstæð-
isflokkurinn hefur þann
vana að álykta um nær alla
málaflokka á öðrum eða
þriðja hverjum landsfundi
með öðrum orðum að end-
urskoða stefnuna í heild.
Það á að gera nú.
Agreiningurinn um
kvóta í sjávarútvegi er ekki
nýr og í raun er hann til
staðar í öllum flokkum,
enda skiptast sjónarmiðin
einkum eftir því hvort
menn búa á suðvesturhorn-
inu eða á landsbyggðinni.
Sjálfum formanni Sjálf-
stæðisflokksins hefur þó
tekist að snúa deilunni um
auðlindaskattinn upp í
deilu um grundvallaratriði í
stefnu Sjálfstæðisflokksins:
Skattahækkanir og ríkis-
umsvif.
Ágreiningur
milli formanns
og varaformanns
Friðrik Sophusson og
þeir sem fylgja honum að
máli vilja að úr því að kvót-
inn sé til langframa sé eðli-
legt að þeir sem fái úthlut-
að kvóta standi undir
kostnaðinum af kvótakerf-
inu, nánar tiltekið af veiði-
eftirliti og rannsóknum.
Rökstuðningurinn fyrir því
að þetta sé réttmætt er að
þingflokkur Sjálfstæðis-
flokksins hafi tekið ákvörð-
un um frjálst gengi og að
aukinn kostnaður vegna
auðlindaskatts eða veiði-
leyfagjald yrði bættur fisk-
kaupendum með gengis-
skráningunni og fiskselj-
endum með hærra fisk-
verði. Veiðileyfagjaldið,
eins og Friðrik hefur lýst
því í eins konar málamiðl-
unartillögu, telst samsvara
krónu á hvert kíló í kvóta
og geti vart talist hátt gjald
fyrir veiðileyfi úr sameigin-
legri auðlind þjóðarinnar
og það enda endurgreitt
með fyrrnefndum hætti.
Þorsteinn vísar hins veg-
ar til þess að Sjálfstæðis-
flokkurinn hljóti að vera á
móti aukinni skattheimtu
og auknum ríkisumsvifum.
Hann telur að sjávarútveg-
urinn geti auk þess ekki
tekið á sig slíkan skatt eða
slíkt gjald, eins og rekstrar-
grundvöllurinn er í dag.
Davíð segir til
um framtíðina
Fyrir utan landbúnaðinn
er ekki að sjá að upp muni
koma djúpstæður ágrein-
ingur um önnur mál á
landsfundinum. Þó er Ai-
þýðublaðinu kunnugt um
að sjálfstæðismenn úr þétt-
býlinu á suðvesturhorninu
hafi mikinn áhuga á því að
vekja upp umræðu um
kjördæmamisréttið. Um
þetta hafa orðið nokkrar
umræður á fundum full-
trúaráðs sjálfstæðisfélag-
anna í Reykjavík að undan-
förnu, en ekki er búist við
því að settar verði fram til-
lögur að svo stöddu.
Einn af hápunktum
landsfundarins verður
kynning Davíðs Oddssonar
borgarstjóra á afurðum
Framtíðarnefndar flokks-
ins. Augljóslega við hæfi að
hann móti framtíðina, enda
talinn framtíðarleiðtogi
flokksins. Getgátur hafa
verið uppi um að hann byði
sig fram sem varaformaður
að þessu sinni, en þær eiga
ekki við rök að styðjast.
Samkvæmt heimildum Al-
þýðublaðsins mun heldur
ekkert vera hæft í þeirri
fullyrðingu sem fram kom í
DV í gær, að Halldór Blön-
dal hefði augastað á þessu
embætti.
Að vanda verður mið-
stjórnarkjör á landsfundin-
um, en í miðstjórn eiga sæti
29 manns, auk nokkurra
með seturétt. Þetta eru for-
maður og varaformaður
flokksins, 5 þingmenn sem
þingflokkurinn kýs, 11
kjörnir af landsfundi, 3 for-
menn landssambanda og 8
formenn kjördæmisráða.
Ekki er fyrirfram búist við
miklum breytingum á mið-
stjórninni, en þó mun iiggja
fyrir að fulltrúi Sambands
ungra sjálfstæðismanna,
Sigurður Magnússon, gefi
ekki kost á sér áfram.
Helstu tillögur nefndar um
skattlagningu fjármagnstekna
Undanfarnar vikur hafa
staðið yfir miklar umræð-
ur um fyrirhugaðan tekju-
skatt af fjármagnstekjum.
Alþýðublaðið birtir hér
samantekt fjármálaráðu-
neytisins á helstu tiliögum
nefndar um skattlagningu
fjármagnstekna:
• Skattstofninn verða tekur
af fjármagnseign, en ekki
fjármagnseignin sjálf, þ.e.
höfuðstóllinn. Umræða
um tvísköttun og eigna-
upptöku varðandi fjá-
magnstekjuskatt byggir á
misskilningi um greinar-
muninn á þessu tvennu.
Fjármagnseignin er mynd-
uð af sparnaði fyrri tíma-
bila. Þær tekjur sem þann-
ig runnu til sparnaðar,
voru auðvitað skattlagðar
á sínum tíma. Vaxtatekjur
einstaklinga eru þó undan-
tekning frá þessu, þar sem
þær hafa verið skattfrjáls-
ar fram að þessu. Fjár-
magnstekjur eru nýjar
tekjur, alveg á sama hátt
og atvinnutekjur. Þær eru
því til ráðstöfunar fyrir þá
sem fá þær, hvort sem er í
neyslu eða sparnað, og því
jafn eðlilegur skattstofn og
atvinnutekjur.
• Skatturinn verður lagður á
sem hluti af tekjuskatti.
Skatturinn leggst því á eftir
efnum og aðstæðum hvers
og eins, sem þýðir m.a. að
fólk getur nýtt sér persónu-
afslátt á móti tekjunum.
• Skattstofn vaxtatekna
verða greiddir raunvextir.
Skattskylda myndast því
ekki fyrr en viðkomandi
hefur fengið raunvextina í
hendur og þeir eru til ráð-
stöfunar í neyslu og sparn-
að.
• Á verðtryggðum fjáreign-
um verða raunvextir reikn-
aðir beint. Verðtryggingin
auðveldar því ákvörðun
skattstofnsins.
• Hlutdeildaraðferðer notuð
á vaxtatekjur af óverð-
tryggðum fjáreignum.
Þetta þýðir að nafnvextir
eru taldir fram, en aðeins
ákveðið hlutfall af þeim er
skattlagt. Þetta hlutfall
ræðst annars vegar af
verðbólgustigi og hins veg-
ar af raunvöxtum.
• Vextir bankareikninga
með raunávöxtun undir
ákveðnu marki verði skatt-
frjáisir. í áliti nefndarinnar
eru 1% raunvextir nefndir
í þessu sambandi.
• Skatturinn verður inn-
heimtur í staðgreiðslu. Það
auðveldar fólki greiðslu
skattsins á svipaðan hátt
og staðgreiðsla skatts af
launatekjum gerir nú. Auk
þess auðveldar þessi að-
ferð eftirlit. Eftir sem áður
fer endanleg álagning
fram með framtali, þannig
að staðgreiðsluskatturinn
er aðeins uppígreiðsla.
• Vaxtatekjur af spariskír-
teinum ríkissjóðs sem seld
verða áður en skaitlagn-
ingin kemur til verða
skattfrjálsar á líftíma bréf-
anna. Vaxtatekjur spari-
skírteina sem seld verða í
framtíðinni verða skatt-
lagðar eins og aðrar vaxta-
tekjur.
• Til samræmis við þessar
breytingar er gert ráð fyrir
að vaxtabætur miðist við
greidda raunvexti. Heild-
arstuðningur við íbúða-
kaupendur verður sá sami
eftir sem áður, en stuðn-
ingurinn verður ekki eins
tilviljunarkenndur og nú,
eftir því hve verðbólgan er
mikil.
• Greiddur arður verður að
fullu frádráttarbær hjá fyr-
irtækjum, en skattlagður
hjá einstaklingum eins og
aðrar tekjur. Til að örva
fjárfestingu í hlutabréfum
leggur nefndin til að beitt
verði skattalegum hvatn-
ingum, t.d. með rýmkun
ákvæða um frádrátt vegna
fjárfestingar í hlutabréf-
um. Með þessari breytingu
verður öll tvísköttun arðs
úr sögunni og skattaleg
staða hlutafjáreignar mið-
að við skuldabréfaeign er
bætt verulega.
• Eignarskattar verða lækk-
aðir samhliða tilkomu
samræmds fjármagns-
tekjuskatts. Eignarskatt-
lagning er í rauninni gróf
aðferð til að skattleggja
tekjur af því fjármagni sem
lagt hefur verið í verðbréf,
fasteignir o.s.frv. Um leið
og samræmdur fjármagns-
tekjuskattur er tekinn upp
er því eðliiegt að eignar-
skattar lækki.