Morgunblaðið - 10.03.2001, Blaðsíða 30

ERLENT
30 LAUGARDAGUR 10. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Bernhard ehf • Vatnagarðar 24 • Sími: 520 1100
LÍKLEGA hefði það aðeins verið á
færi okkar fræga leikskálds, Eug-
ene Ionescos, að setja saman þessa
sögu enda var hann snillingur í að
draga upp myndir af heimi fárán-
leikans. Hugum nú að sviðinu: Búk-
arest, Litla París eins og hún hefur
verið kölluð, þriggja milljóna manna
borg með breiðum strætum og fögr-
um húsum, er að hálfu leyti í rúst-
um. Fátæktin er skelfileg, munaðar-
leysingjahælin yfirfull og á
götunum aragrúi af flækingshund-
um.
Þetta vekur litla eftirtekt á Vest-
urlöndum og raunar ekki heldur
rúmenskra stjórnmálamanna. Síð-
ustu tíu árin hafa þeir notað til að
berja hver á öðrum en í nágranna-
ríkjunum hafa menn unnið að sam-
félagslegri endurnýjun með aðild að
Evrópusambandinu í huga.
Nú hefur Traian Basescu, borg-
arstjóri í Búkarest, lagt til að flæk-
ingshundunum verði fækkað: Borg-
aryfirvöld ætla að láta svæfa þá
hunda sem eiga sér engan hús-
bónda. Og sjá! Skyndilega vaknar
áhugi Vesturlandamanna á Rúmen-
íu. Hann snýst að sjálfsögðu ekki
um að hjálpa landsmönnum og þá
ekki yfirvöldunum í þessari borg
sem minnir stundum mest á drauga-
bæ í kúrekamynd eftir Sergio
Leone. Nei, Brigitte Bardot (við bú-
umst enn við að Gerard Depardieu)
og annað frægt fólk, sem lítt hefur
tárast yfir munaðarleysingjunum og
fátæktinni, sem Ceausescu skildi
eftir sig, flykkist til borgarinnar
(vafalaust á fyrsta farrými) til að
vernda flækingshundana og for-
dæma borgarstjórann.
Ég efast um að Ionescu hefði al-
mennilega náð þessu. Bardot, grá-
hærð og guggin, kom ekki til Búk-
arest til að minna íbúana á þá
þokkadís, sem hún einu sinni var,
heldur til að koma í veg fyrir það
sem hún kallar „þjóðarmorð á hund-
um“. Hún má þó eiga það að hún
kvaddi Basescu með kossi. „Eftir
þessu hef ég beðið í 30 ár,“ sagði
borgarstjórinn og roðnaði og þar
sem Bardot vildi ekki gera sér neinn
mannamun kyssti hún líka forset-
ann okkar, hann Ion Iliescu. Að því
búnu kvaddi hún og lét hundana og
mannfólkið um að mæta örlögum
sínum.
Flækingshundarnir í Búkarest
eru hluti af hinni ömurlegu, komm-
únísku arfleið, eins og líka hálfkör-
uðu íbúðarblokkirnar um alla borg
og raunar um allt landið. Fyrir
nokkrum áratugum var mikið af
litlum húsum í borginni með litlum
görðum og margir voru með hund. Á
áttunda og níunda áratugnum lét
Ceausescu eyðileggja flest litlu
húsanna enda áttu allir sósíalískir
borgarar að búa í sósíalískum blokk-
um. Tugir og hundruð þúsunda
manna voru flutt í blokkirnar og
hundarnir fóru á vergang.
Frá 1990 hefur hver borgarstjór-
inn á fætur öðrum glímt við hunda-
fárið án mikils árangurs enda
kannski önnur mál brýnni, til dæmis
húsnæðismálin og vaxandi glæpir.
Basescu borgarstjóri vill verða
næsti leiðtogi Lýðræðisflokksins og
sagt er að hann hafi áhuga á að
bjóða sig fram í forsetakosningun-
um 2004. Það mun að sjálfsögðu ráð-
ast af frammistöðu hans sem borg-
arstjóra og því þá ekki að ráðast til
atlögu við þetta vandamál sem er
eins og tákn fyrir getuleysið og
aumingjaskap síðustu tíu ára.
Basescu segir að allir flækings-
hundarnir verði handsamaðir, þeir
gömlu og sjúku svæfðir, hinir geltir
og bólusettir. Verður fólk hvatt til
að taka þá síðarnefndu í fóstur en að
öðrum kosti verða þeir svæfðir líka.
Þessum fyrirætlunum var raunar
mótmælt áður en Bardot kom til
borgarinnar. Gabriel Andreescu,
baráttumaður fyrir mannréttindum,
líkti væntanlegum örlögum
hundanna við Helförina og Gúlagið
en blaðamaðurinn Cristian Tudor
Popescu tók hann og aðra dýrarétt-
indamenn til bæna fyrir það sem
hann kallaði veruleikafirringu og
brenglaða samfélagssýn.
Samskipti stjórnmálamanna í
Rúmeníu felast aðallega í því að
öskra hver á annan en Basescu af-
vopnaði andstæðinga sína með held-
ur lymskulegum hætti. Hann talaði
við þá eins og siðaður maður. Hann
sagði þeim að hann væri á móti illri
meðferð á dýrum en það væri skylda
hans að hafa hagsmuni mannfólks-
ins í fyrirrúmi. Síðan bað hann full-
trúa dýraréttindasinnanna (margir
þeirra konur í góðum efnum) að
gefa öðrum gott fordæmi með því að
taka að sér hund.
Ionesco var enginn siðferðispost-
uli en boðskapurinn í þessari sögu
hefði ekki farið framhjá honum: Ef
samfélagið skirrist við að taka á
vandanum verður hann miklu verri
en ella hefði verið. Flækingshund-
unum í Búkarest hefur fjölgað ár frá
ári og svo er líka með öll vandamálin
hjá mannfólkinu. Rúmenar sjálfir
verða að taka höndum saman, hér
dugir engin fyrirskipun að ofan.
Auðvitað er ekki hægt að taka í fóst-
ur yfirgefnar verksmiðjur og at-
vinnulaust fólk en fyrsta skrefið er
að gera sér grein fyrir og horfast í
augu við veruleikann.
Kannski munu Rúmenar átta sig
á þessu en ég efast um að fólk á borð
við Brigitte Bardot muni nokkru
sinni átta sig á sínum eigin fárán-
leika: Að koma til lands þar sem
milljónir manna búa við sult og
seyru og hafa aðeins áhuga á örlög-
um flækingshunda.
Reuters
Götumynd frá Búkarest. Oft verður fólk að taka á sig krók til að komast framhjá hundaflokkunum.
Brigitte Bardot og flæk-
ingshundarnir í Búkarest
eftir Andrei Cornea
Andrei Cornea er fyrrverandi pró-
fessor í heimspeki við háskólann í
Búkarest en starfar nú sem frétta-
skýrandi við rúmensku deildina hjá
BBC, breska ríkisútvarpinu.
© Project Syndicate
Stjórnarandstæðingar í Afg-
anistan sögðu í gær að talib-
anar hefðu eyðilagt tvær af
þekktustu styttum heims, risa-
stór Búddhalíkneski í héraðinu
Bamiyan, þrátt fyrir hávær
mótmæli á alþjóðavettvangi og
tilraunir til að bjarga þeim.
Mohammad Ashraf Nad-
eem, talsmaður stjórnarand-
stæðinga undir forystu Ahm-
ads Shah Masoods, kvaðst
hafa áreiðanlegar heimildir
fyrir því að talibanar hefðu
„gereyðilagt bæði líkneskin“.
Annað líkneskjanna er 53 m
hátt og hitt 38 metra. Þau
voru höggvin í klett í Bamiyan
fyrir nær 2.000 árum og eru
þekktustu dýrgripir afganskr-
ar höggmyndalistar.
Fyrr um daginn skýrði af-
ganska fréttastofan AIP í Pak-
istan frá því að talibanar hefðu
notað sprengiefni til að eyði-
leggja efsta hluta stærra lík-
neskisins í fyrradag. Þeir
hefðu áður eyðilagt neðsta
hlutann og ráðgert hefði verið
að eyðileggja miðhlutann í
gær.
Sjónarvottar sögðu að að-
gerðunum hefði verið frestað
vegna íslömsku hátíðarinnar
Eid al-Adha og hermt er að
þær hafi verið hafnar aftur í
fyrradag þegar hátíðinni lauk.
Öllum tilboðum hafnað
Japönsk sendinefnd fór til
borgarinnar Kandahar í gær í
von um að enn væri hægt að
bjarga líkneskjunum. Japanir
hafa hótað að hætta að veita
Afgönum aðstoð verði líknesk-
in eyðilögð.
Wakil Ahmad Muttawakil,
utanríkisráðherra Taliban-
stjórnarinnar, hafði hafnað öll-
um tillögum sem miðuðu að
því að bjarga líkneskjunum,
meðal annars um að erlend
söfn keyptu þau eða að reistur
yrði stór veggur til að fela þau.
Leiðtogi talibana, sem hafa
náð 90% Afganistans á sitt
vald, gaf út tilskipun um að
allar styttur í landinu yrðu
eyðilagðar til að koma í veg
fyrir „skurðgoðadýrkun“.
Mánuði áður hertu Sameinuðu
þjóðirnar refsiaðgerðir sínar
gegn Taliban-stjórninni í því
skyni að knýja hana til að
framselja Sádi-Arabann
Osama bin Laden, sem er sak-
aður um að hafa staðið fyrir
mannskæðum sprengjuárásum
á tvö bandarísk sendiráð í Afr-
íku.
Talibanar
sagðir hafa
eyðilagt
líkneskin
Kabúl. Reuters.